اقتصاد/ زهرا طوسی: برای نخستین بار طی 15سال گذشته شیب خروج منابع از مؤسسه‌های که سود بیشترپرداخت می‌کنند ودرعین حال ازریسک بیشتری برخوردارهستند به سمت بانک‌های معتبردرحال افزایش است، البته به نظر می‌رسد یکی از علل عمده این فرایند، واکنشی هیجانی به انتشار خبر احتمال ادغام بانک‌ها از سوی رئیس کل بانک مرکزی باشد.

رئیس کل بانک مرکزی در عین حال به سپرده‌گذاران بانک‌ها و مؤسسات مجازی که ممکن است در آینده با یکدیگر ادغام شوند اطمینان داده بود که به هیچ وجه از این تصمیم آن‌ها متأثر نخواهند شد، حتی اگر دو بانک و شعبه‌های آن‌ها با یکدیگر ادغام شود.

البته مطرح کردن طرح ادغام برخی بانک‌ها بدون اجرای کار کارشناسی و تصویب طرحی درفضایی که مردم خاطره خوشایندی از ادغام برخی تعاونی‌ها و مؤسسات درکاسپین ندارند به شایعات دامن زد.

خروج بخشی از منابع از مؤسسات اعتباری غیر مجاز و اخیراًَ برخی مجازها در حالی رقم می‌خورد که مردم از یک سو تحت تأثیر سخنان مقامات بانک مرکزی درعدم سپرده گذاری درمؤسسات پرریسک باپرداخت سود بالا و سپس ایده ادغام بانک‌ها هستند و از سویی دیگر مدام در معرض شایعاتی هستند که آن‌ها را به یاد ماجراهای کاسپین می‌اندازد، بروز شایعاتی مثل تشکیل بانک کوثر و ادغام بانک مهر اقتصاد و دو مؤسسه کوثر و ثامن از جمله همین اخباری است که مدام بر طبل کوبیده می‌شوند و بر نگرانی مردم می‌افزاید هرچند که ادغام این مؤسسات قویاً تکذیب شد.

بنابراین احتمال زیانده بودن برخی از این مؤسسه‌ها به دلیل عدم کسب سود قابل انتظار در بازارتجارت و پرداخت سود غیرمتعارف به سپرده گذار، موجب کاهش سطح اعتماد مردم و فرار منابع از این نهادهای پولی غیربانکی شده اما ایده ادغام بانک‌ها و مؤسسات مالی نیز که از طرف رئیس کل بانک مرکزی مطرح شد بر این آتش دمید.

مؤسسات اعتباری که از اواخر دهه70 در کشور قارچ گونه رشد کرده بودند این اواخر به خاطر سودهای کلان، عملاً سپرده گذاری در بانک‌ها را کند و بازار سرمایه را نیز تحت سوداگری خود در بازار ارز قرار داده بودند، به طوری که پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرده بود که 25درصد منابع مالی کشور در اختیار بازارغیر متشکل پولی است.

*واکنش کارشناسان

کارشناسان بانکی معتقدند که حرکت سپرده گذاری بر روی ریل امن بانک‌ها به شرطی که با هدفگذاری بانک مرکزی همراه باشد می‌تواند، اعتماد را دوباره به اقتصاد برگرداند اما به نظر می‌رسد جنگ بانک مرکزی با بی انضباطی مالی که می‌توانست به ساماندهی این بازار بینجامد با عملکرد و سخنان نسنجیده به رفتار هیجانی مردم در برداشت سپرده‌ها حتی از مؤسسات و بانک‌های خصوصی مجاز دامن زده است. این جمله‌ای است که مجید نعمتی کارشناس خبره بانکی در گفت‌وگو با خبرنگار ما آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: سپرده‌های مردم به سمت برخی بانک‌ها سرازیر شده و سهم یک بانک در این میان از دیگران بسیار بیشتر است.

وی می‌افزاید: این فضای بی اعتمادی که ایجاد شده حتی دامن برخی بانک‌ها و مؤسسات مجاز را نیز گرفته و سبب شده مردم متأثر از شایعات برای سرمایه هایشان احساس خطر کنند.

وی می‌افزاید: در حالی که در طی هر چهار و پنج روز خبر انحلال و ادغام و یک تعاونی و نهاد مالی رسانه‌ای می‌شود، مردم حتی در بانک‌های مجاز که امکان ادغام آن‌ها وجود دارد نیز احساس امنیت ندارند و این منجر به خروج منابع به سمت امن‌ترین مکان‌ها یعنی بانک‌های معتبر دولتی شده است.

وی با اشاره به اینکه 5 هزار میلیارد تومان از منابع مؤسسات به سمت بانک‌های دولتی روانه شده می‌افزاید: امروز اتاق‌های فکر در بانک‌های خصوصی و مؤسسات مجاز تشکیل شده تا بتوانند در این فضای بحرانی نهاد مالی خودشان را از خطر ورشکستگی و خروج منابع حفظ کنند.

*تبعات شایعات

اسماعیل شادکام کارشناس امور بانکی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: این روزها بانک‌های دولتی با مراجعه بیشتر مردم هر روز شلوغ‌تر می‌شوند چون همه در حال اطلاع از وضعیت بانک‌ها هستند تا بتوانند پولشان را در جایی سپرده گذاری کنند که ریسک کمتری متوجه سرمایه آن‌ها باشد.

وی با اشاره به این که مردم در یک بازه زمانی تنها به سود بیشتر می‌اندیشیدند می‌افزاید: امروز مردم بعد از امنیت سرمایه به سود سپرده‌ها فکر می‌کنند و حالا وضعیت به شکلی رقم خورده که با مقایسه سود بین بانک‌ها دولتی دست به انتخاب می‌زنندو ریسک سودها سرشار را نمی‌پذیرند.

حمیدرضا ظهوریان فرد دیگر کارشناس خبره بانکی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأکید می‌کند: در پی اخباری مبنی بر ادغام، مردم به مؤسسه‌ها مراجعه می‌کنند و فقط می‌خواهند پولشان را بردارند، مثلا دیروز مردم به یک مؤسسه هجوم آورده و مطالبه پول داشتند.

وی می‌افزاید: قرار بود بانک مرکزی بانک‌ها و مؤسسات را ساماندهی کند ولی اکنون مردم آن قدر نگران هستند که صحبت‌های مبنی بر بانک شدن مؤسسات که مطرح هست را نمی‌شنوند و به این که بانک مرکزی قصد دارد مؤسسات را ملزم به پایبندی به قوانین کند نیز توجهی ندارند و تنها می‌خواهند سرمایه خویش از خطرات احتمالی در امان نگهدارند.