محمود مصدق:بر اساس آنچه دکتر سید حن هاشمی وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی در نیمه فروردین امسال گفته است، سازمان بیمه سلامت ایران ۴ هزار میلیارد تومان و سازمان تأمین اجتماعی ۲ هزار میلیارد تومان به بیمارستان‌های علوم پزشکی و مراکز درمانی بدهکارند که البته این ارقام با توجه به گذشت بیش از دو ماه از تاریخ یاد شده اگر افزایش قابل توجهی نیافته باشد بسیار بعید می‌رسد که کاهش یافته باشد، ضمن اینکه ارقام یاد شده فقط بدهی این سازمان‌ها به بیمارستان‌ها و مراکز دولتی را شامل می‌شود و بخش خصوصی را در بر نمی‌گیرد؛ یعنی بدهی آن‌ها با احتساب بخش خصوصی چندین برابر می‌شود. به عنوان مثال کل بدهی تأمین اجتماعی به بخش خصوصی و دولتی حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده که ۲ هزار میلیارد تومان آن به بخش دولتی است.

با این همه پرسش این است که انباشت بدهی بیمه‌ها به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ریشه در چه چیزی دارد؟ چرا مهم‌ترین سازمان‌های بیمه گر کشور از پرداخت مطالبات بیمارستان‌ها ناتوان هستند و این ناتوانی هر روز بیشتر از قبل می‌شود؟ راهکار برون رفت از این چالش و رهایی بیماران از این همه نگرانی و بلاتکلیفی کدام است؟

 ریشه را باید در اجرای طرح تحول جست‌و‌جو کرد

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین دلیل ناتوانی بیمه‌ها در پرداخت مطالبات مراکز درمانی و بیمارستان‌ها را اجرای طرح تحول سلامت می‌داند و می‌گوید: اجرای این طرح اقدامی بسیار ارزشمند و در راستای تحقق سخنان رهبر معظم انقلاب بوده که بر کاهش هزینه‌های درمانی از جیب مردم تأکید داشته است، اما در کنار آن باید اقدامات دیگری هم انجام می‌شد، مثلاً جلوی افزایش بی حد و حساب تعرفه‌های پزشکی جلو گیری می‌شد.

سلمان خدادادی از چهار برابر شدن هزینه‌های درمانی بیماران در کشور پس از اجرای طرح تحول سلامت خبر می‌دهد و می‌افزاید: این مسئله سبب شده تا درآمد بیمه‌ها پاسخگوی نیازها نباشد و نتوانند بدهی شان به مراکز درمانی را پرداخت کنند، به همین دلیل امروز شاهدیم که بعضی از بیمارستان‌ها در پذیرش بیماران به صورت نقدی عمل می‌کنند!

وی در همین زمینه تصریح می‌کند: در حال حاضر نه دولت می‌تواند هزینه‌های درمانی را تأمین کند و نه سازمان‌های بیمه گر قادر به تأمین هزینه‌ها و انجام تعهداتشان در قبال پزشکان و مراکز درمانی هستند! بر این اساس می‌توان گفت با چالش جدی روبه‌رو شده‌ایم.

به طور حتم وضعیت موجود نمی‌تواند تداوم پیدا کند، چون در این صورت بیمه‌ها ورشکست می‌شوند و بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دفترچه‌های بیمه را قبول نمی‌کنند و از ارائه خدمات پزشکی به بیماران خودداری می‌ورزند که نتیجه اش افزایش سردرگمی مردم و بیماران خواهد بود، بنابراین به اعتقاد کارشناسان برای رهایی از این وضعیت نیز کارشناسان علاوه بر توانمند شدن بیمه‌ها، اصلاح اجرای طرح تحول سلامت ضرورت دارد.

موضوعی که رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم بدرستی به آن اشاره و تصریح می‌کند: بیمه‌ها برای توانمند شدن باید از افراد تحت پوشش و دولت، پول و اعتبارات بیشتری دریافت کنند تا بتوانند تعهداتشان را انجام دهند در غیر این صورت چالش عدم پذیرش دفترچه‌های تأمین اجتماعی از سوی بیمارستان‌ها هر روز بیشتر و جدی‌تر می‌شود!

بیمه‌ها صنعت نیستند

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اما پرداخت نکردن منابع مالی پیش‌بینی شده برای بیمه‌ها توسط دولت را عمده دلیل ایجاد مشکل یاد شده می‌خواند و به قدس می‌گوید: در دنیای امروز بیمه‌ها صنعت محسوب می‌شوند، اما هیچ یک از بیمه‌های فعال در کشور صنعت نیستند؛ یعنی بیمه‌های ما صندوق می‌باشند که دولت در آن پول می‌ریزد و بیمه‌ها آن را توزیع می‌کنند.

حسینعلی شهریاری با اشاره به اینکه مجلس شورای اسلامی برای تأمین هزینه بیمه‌ها مصوبه‌ای داشته است که بر اساس آن ۱۰ درصد درآمد ناشی از قانون هدفمندی یارانه‌ها و همچنین یک درصد مالیات ارزش بر افزوده به بیمه‌ها اختصاص می‌یابد، تصریح می‌کند: اما سال گذشته دولت منابع مالی پیش بینی شده را به بیمه‌ها پرداخت نکرده است؛ بنابراین بیمه‌ها پولی ندارند که به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی پرداخت کنند؛ البته طرح تحول سلامت نیز بر ناتوانی بیمه‌ها در پرداخت مطالبات مراکز درمانی نقش داشته است. چون قبلاً بیماران برای دریافت خدمات درمانی حدود ۲۰ درصد فرانشیز می‌دادند ولی الان این رقم برای بخش روستایی سه و برای بخش شهری ۶ درصد شده است؛ از سوی دیگر بیمارستان‌های دولتی نقدینگی قابل توجهی ندارند.

وی با اشاره به اینکه بیمارستان‌ها ومراکز درمانی به دلیل عدم دریافت مطالباتشان از بیمه‌ها بشدت دچار مشکل شده‌اند، تصریح می‌کند: اگر این روند ادامه یابد بیمارستان‌های دولتی چاره‌ای ندارند که از پذیریش بیماران تحت پوشش بیمه خودداری کنند که در این حالت هم بیمارستان‌ها غیر فعال می‌شوند و هم مشکلات این موضوع کل جامعه را در بر می‌گیرد، از این رو و برای فرار از چالشی بزرگ درآینده، دولت باید به تعهداتش عمل کند و منابع مالی پیش بینی شده در قانون را به بیمه‌ها تخصیص بدهد تا اجرای طرح تحول سلامت دچار مشکل بیشتر نشود.

دکتر رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری و مدیرعامل سابق سازمان تأمین اجتماعی هم از بدهی دولت به برخی از سازمان‌های بیمه گر به عنوان عامل اصلی بروز چالش در حوزه سلامت یاد می‌کند و به قدس می‌گوید: دلایل مختلفی در انباشت بدهی سازمان تأمین اجتماعی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دولتی و بخش خصوصی وجود دارد، اما مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی دانست. در واقع تا آنجا که من اطلاع دارم تأمین اجتماعی حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارد. از سوی دیگر کل بدهی این سازمان به مراکز درمانی، بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، داروخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، رادیولوژیست‌ها و... حداکثر بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان می‌باشد که اگر طلب تأمین اجتماعی از دولت وصول شود، این سازمان براحتی می‌تواند مطالبات پزشکان و مراکز درمانی را پرداخت.

وی در همین زمینه می‌افزاید:از سوی دیگر سازمان تأمین اجتماعی با دریافت مطالباتش از کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی خدماتی و بروز کردن مطالباتش از بخش خصوصی می‌تواند تعهداتش در قبال پزشکان مراکز درمانی راحت‌تر انجام بدهد.