به گزارش قدس آنلاین، در سال‌های اخیر شبکه‌های ماهواره‌ای اسلامیِ بسیاری برای مقابله با هژمونی رسانه‌ای غرب تأسیس شدند تا بتوانند صدای عدالت‌خواهی و حق‌جویی کشورهای اسلامی و مسلمانان را به گوش جهانیان برسانند. یکی از این‌ها، شبکه ماهواره‌ای «الثقلین» است که در سال ۲۰۰۸ با مجوزی که از کشور ترکیه گرفت، شروع به فعالیت کرد. این شبکه عرب‌زبان دارای رویکرد دینی، فرهنگی و اجتماعی است و دفاتری در استانبول، بیروت، قم، تهران و نجف اشرف دارد و بینندگانی از لبنان، عراق، کشورهای عربی و شمال آفریقا جذب کرده است. در گفت‌وگو با احمد روحانی، مدیر شبکه «الثقلین»، به بررسی وضعیت رسانه‌های جهان اسلام پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
در شرایط فعلی، رسانه‌های جهان اسلام چقدر نیازمند هم‌افزایی هستند؟
متأسفانه با وجود شعارهایی که داده می‌شود، شبکه‌های همسو که باید با حمایت یکدیگر اقدام به تولید و پخش برنامه داشته باشند، به نوعی ناهماهنگی دچار هستند. یعنی هر شبکه‌ای برای خودش سیاست مستقلی دارد و بر اساس آن عمل می‌کند. بسیاری هم دوست هم دارند که کار انحصاری انجام دهند تا آن کار به نام آن‌ها شناخته شود. لذا این هم‌افزایی کمتر دیده می‌شود. البته تلاش می‌شود که شبکه‌های اسلامی با یکدیگر همکاری داشته باشند و برنامه‌های مشترک تولید کنند تا بیشتر مورد استفاده مخاطبان قرار بگیرد. به هر حال بیننده به دنبال برنامه‌های فاخر و جذابی است که او را پای گیرنده بنشاند و استفاده و بهره لازم را از آن برنامه‌ها ببرد.
معمولاً از رسانه‌های رقیب با عنوان امپراطوری رسانه‌ای غرب یا استکبار یاد می‌شود که مشی اسلام‌هراسی را دنبال می‌کنند. چرا رسانه‌های اسلامی آن قدرت رسانه‌ای مورد انتظار را برای مقابله با این جریان مخالف ندارند؟
صنعت رسانه توسط کشورهای غربی تأسیس شده است. ما این صنعت را از آن‌ها گرفته‌ایم. هرقدر هم تلاش کنیم و زحمت بکشیم، باز هم از نظر فنی و ساختاری از آن‌ها عقب هستیم. حتی در بحث برنامه‌سازی هم آن‌ها از ما بسیار جلوتر هستند. آن‌ها بیش از یک قرن دارند این کار را انجام می‌دهند و ما از روی آن‌ها کپی‌برداری می‌کنیم. خوشبختانه چند سالی است که تلاش می‌شود مجموعه‌ای به وجود بیاید تا بتواند در برابر این هجمه فرهنگی مقابله کند. اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی برای همین کار تأسیس شد تا بتواند تمام شبکه‌های همسو و همفکر، چه شیعی و چه سنی، را در کنار هم جمع کند و بتواند با برنامه‌ریزی‌های دقیق و خوب نسبت به اهدافی که دارد، در مقابل آنچه غربی‌ها دارند انجام می‌دهند، حرکت مؤثر و سازنده‌ای را داشته باشد. هنوز راه درازی را در پیش داریم اما امیدواریم اتحادیه بتواند یک کار بسیار خوب و برجسته را انجام دهد.
با توجه به توسعه شبکه‌های اجتماعی که رسانه‌هایی تعاملی هستند، آیا رسانه‌های جهان اسلام توانستند از این فرصت بیشترین بهره را ببرند؟
همان‌طور که گفتم، با توجه با اینکه رسانه یک صنعت وارداتی است، همیشه چند پله عقب هستیم. در زمینه فضای مجازی هم تلاش‌هایی شده است اما همچنان کمبود احساس می‌شود و نتوانستیم استفاده لازم را ببریم. هرچه ما انجام دهیم، می‌بینیم که عقب‌تریم. کشورهای غربی در این زمینه جلوتر از ما هستند. آن‌ها کاری را انجام می‌دهند و ما تا آن را یاد بگیریم، آن‌ها عرصه جدید دیگری را کشف کرده‌اند و همچنان این کمبود احساس می‌شود.
امروز رسانه‌ها بیشترین تأثیرگذاری را روی مخاطبان دارند. رسانه‌های اسلامی برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبانشان چه کرده‌اند؟
دغدغه همه رسانه‌ها این است که در مخاطبان خود تأثیرگذار باشند. با توجه به اینکه رسانه‌ها با مشکلات زیادی اعم از مالی و فنی روبه‌رو هستند، رسانه‌های اسلامی نتوانستند آن تاثیر بسزا را در میان بیبندگان خود داشته باشند. زمانی می‌توانیم تأثیرگذاری داشته باشیم که بتوانیم تولیدات فاخر و متناسب با سلایق مختلف بینندگان را ارائه دهیم. اگر قرار باشد به برنامه‌های دم‌دستی محدود شویم، قطعاً مخاطب پای گیرنده نمی‌نشیند چون حق انتخاب دارد و به‌راحتی می‌تواند کانال را عوض کند. شبکه‌ای موفق است که بتواند مخاطب را پای گیرنده بنشاند.
در میان شبکه‌های خبری جهان عرب، «المیادین» یک شبکه بسیار موفق است که در حمایت از مقاومت توانسته جایگاه بسیار خوبی را در میان بینندگان عرب‌زبان داشته باشد. از ابتدا می‌گفتند که این شبکه، رقیب «الجزیره» است و می‌بینیم که امروز بسیاری از بینندگان «الجزیره»، شبکه «المیادین» را می‌بینند و این شبکه توانسته با علم روزِ رسانه به مقابله با شبکه‌های رقیب بپردازد و مخاطب خود را پیدا کند. یکی از دلایل موفقیت «المیادین» هم واقع‌بینی آن است. این شبکه با برنامه‌های تولیدی خوب و حضور به‌موقع در بسیاری از حوادث، توانسته در بین مخاطبان عرب‌زبان جایگاه واقعی خودش را پیدا کند در حالی که شبکه‌های اسلامی عموماً تولیدکننده برنامه درجه ۲ هستند و برنامه‌هایشان فاخر و جذاب نیست. ما همچنان ضعیف هستیم و نیاز به کار بیشتر داریم.
دلیل این ضعف چیست؟
پراکندگی و تشتت رسانه‌های اسلامی باعث شده که قوی نباشند. شاید اگر برخی از این شبکه‌ها با هم ادغام می‌شدند، قدرت اثرگذاری بیشتری پیدا می‌کردند. شبکه‌های غربی خوب کار می‌کنند و ما منتظریم ببینیم که آن‌ها چه می‌کنند تا عکس‌العمل نشان دهیم، در حالی که آن‌ها باید به کارهای ما عکس‌العمل نشان دهند. اگر همیشه دفاع کنیم، بالاخره گل می‌خوریم. یکی از وظایف رسانه این است که حرف جدیدی برای بیننده داشته باشد. بودجه لازم هم یکی از مسائل مهم است که با مدیریت درست می‌تواند به تولیدات اثربخش منتج شود.
نظر شما