به گزارش قدس آنلاین، اگرچه در اسلام بر انجام مستحبات و پرهیز از مکروهات توصیه شده، اما این بدان معنا نیست که آن قدر درگیر مستحبات شویم که واجبات مان بر زمین بماند یا به قدری بر پرهیز از مکروهات متمرکز شویم که یادمان برود، گناهان کبیره کدامند و به آسانی از کنارشان بگذریم؛ اما... مروری بر یک روز از سبک زندگی ما نشان می‌دهد، بسیاری از اوقات ما چنین هستیم و واجبات بر زمین مانده و گناهان انجام شده در کارنامه اعمالمان فراوان است!

از این رو به منظور بررسی چرایی و عواقب منفی این جابه‌جایی در ارزش‌های دینی با دو تن از کارشناسان به گفت وگو پرداخته‌ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می‌شود:

حجت الاسلام والمسلمین احمد زادهوش، رئیس جامعة المرتضی(ع) دگرگونی و جابه‌جایی در ارزش‌های دینی را آسیبی مهم خواند و گفت: عوامل متعددی در این باره موثر است که یکی از آن‌ها کارشناسی‌های ناقص و اظهارنظرهای ناشیانه از جانب مدعیان اسلام شناسی است. یعنی کسانی در لباس و کسوت روحانیت و یا خارج از آن، بدون فهم عمیق و همه جانبه از دین به سخنرانی و تألیف کتاب دست می‌زنند.

وی ادامه داد: چنین کسانی ممکن است، بخشی از متون و آموزه‌های دینی را فهمیده باشند، ولی نمی‌توانند، نقشه کامل و نظام جامعی از دین به مخاطبانشان ارائه کنند، بنابراین همانند کسانی که فیل را ستونی یافته‌اند، قطور یا ناودانی طویل، دین خدا را ناقص و کاریکاتوری عرضه می‌کنند.

حجت الاسلام زادهوش تصریح کرد: نتیجه کار این جماعت را می‌توان در سوگوارانی دید که ظهر عاشورا قمه می‌زنند؛ اما کاری به وضعیت مسلمانان در یمن، بحرین و سوریه ندارند و یا هر هفته به زیارت عتبات عالیات می‌روند؛ ولی خمس نمی‌دهند. اینجاست که حساسیت بلندگوهای مذهبی و پایگاه‌های تبلیغ دینی را درمی یابیم.

نظارت مراجع قانونی کافی نیست

رئیس جامعة المرتضی(ع) با ابراز تأسف از ورود خودسرانه برخی به میدان تفسیر قرآن، سخنرانی مذهبی و تألیفات دینی، بیان کرد: نظارت مراجع قانونی و نهادهای مذهبی در این صحنه پرماجرا کافی و کارساز نیست.

وی ابراز کرد: عامل دیگر در جابه‌جایی و نامرتبی ارزش‌های دینی که حتی گاهی واجبات را جایگزین و فدای مستحبات می‌کند، راحت طلبی، هواپرستی و نگاه ابزاری به دین خداست. در سفر چندروزه‌ای که به دوبی داشتم، مجبور بودم در پانسیونی که عمدتاً جوانان فرش فروش ایرانی حضور داشتند، اقامت کنم. یکی از آن‌ها پرسید: چکار کنم که مشکلاتم حل و فصل و وضع مالی‌ام خوب شود؟ من که می‌دانستم او اهل نماز نیست، گفتم: تنها و بهترین کاری که سراغ دارم، نماز اول وقت است. اما او با بی حوصلگی و انکار تمام گفت: نه! منظورم ذکری، دعایی یا صدقه‌ای است.

دنبال دین سلیقه‌ای هستیم

حجت الاسلام زادهوش ادامه داد: این حکایت بسیاری از مسلمانان است که به دنبال دین راحت و سلیقه‌ای و متناسب با امیال و هواهای نفسشان هستند.

این استاد حوزه با اشاره به خاطره‌ای از دوران کودکی خود، بیان کرد: همسایه منزل پدری ما (در زمان شاه) روضه خوانی می‌کرد، در حالی که دخترانش کاملاً بی حجاب بودند و خودش نیز اهل نماز و مسجد نبود. این‌ها با آخوندی رفیق‌اند که روضه‌اش را بخواند و پولش را بگیرد و کاری به بقیه امور نداشته باشد. برخی جلسات ختم انعام زنانه نیز این گونه است. چنین افرادی سعی دارند، دغدغه‌های روحی، حس خداجویی و نیاز به دین و معنویت را با مستحبات، آن هم با روش خودشان برطرف کنند.

جابه‌جایی ارزش‌ها مردم را از دین دلزده می‌کند

حجت الاسلام زادهوش درباره عواقب منفی این نوع دینداری تأکید کرد: مخدوش کردن چهره دین و دلزدگی مردم بویژه جوانان از جمله این پیامدهاست. جوانی که ببیند، افرادی در کسب و تجارت انواع حیله گری‌ها را به کار می‌برند و یا در امور شخصی به واجبات خدا مقید نیستند، اما با نذری دادن یا سیاه پوشیدن و... به دنبال جلب رضایت خدا و محبوبیت میان خلق هستند، از دین و دیانت گریزان شده و شیرینی بندگی در کام او تبدیل به نفرت می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین مومنی، استاد حوزه نیز درباره چرایی جابه‌جایی ارزش‌های دینی و پرداختن بیشتر از واجبات به مستحبات و قُبح بیشتر مکروهات در مقایسه با گناهان کبیره، گفت: این مسئله ابعاد مختلفی دارد که بررسی چرایی‌اش نیازمند تشکیل اتاق فکر است و تا زمانی که دغدغه آن در میان فرهیختگان حتی علما و مراجع پیش نیاید، مشکلی برطرف نمی‌شود.

وی با تأکید بر ضرورت دغدغه مندی جامعه در این باره، بیان کرد: بسیاری باور ندارند که چنین اتفاقی افتاده و جای واجبات و مستحبات عوض شده. مردم از گناهان کبیره به آسانی می‌گذرند و مسئولان جامعه هم دغدغه این را ندارند. تا جایی که وقتی مرجع تقلیدی از افزایش ربا در نظام بانکی که به منزله جنگ با خداست سخن می‌گوید، کارشناس فن پاسخ می‌دهد: آقایان به بحث نجس و پاکی خود بپردازند؛ و اینچنین کارشناسان دین را منزوی و مجبور به سکوت می‌کنند.

حجت الاسلام مومنی درباره چرایی این جابه‌جایی تصریح کرد: متأسفانه، افرادی که باید ورود کرده و سخن بگویند، سکوت کرده اند! یا ورود مناسب ندارند؛ برای مثال زمانی در مجلس خبرگان رهبری از برخی آسیب‌های هیئات مذهبی سخن گفته شد، در حالی که باید سؤال کرد آیا دغدغه جامعه امروز ما این بود؟ آیا واقعاً آسیب‌های این هیئات بیش از عرصه‌های ورزشی و سینمایی است!؟

استاد حوزه علمیه ادامه داد: یا می‌بینیم به مسائل سیاسی مختلف اعم از اسرائیل، آمریکا، سند ۲۰۳۰ و... در سطحی گسترده می‌پردازند، اما چرا درباره بدحجابی در کف جامعه حرفی زده نمی‌شود؟ چرا تریبون نماز جمعه در این باره ورود ندارد و مطالبه نمی‌کند!؟. وقتی مردم شاهد تبدیل ارزش‌ها به ضدارزش باشند، وقتی در جامعه زنان آرایش کرده به جای بانوان محجبه و آراسته به آداب و اخلاق برای مشاغل انتخاب می‌شوند یا در دانشگاه، استادان با دانشجویانی که از نظر حجاب راحت ترند، بهتر ارتباط می‌گیرند و دختر دانشجوی ما به دلیل فضای سنگین دانشگاه چادرش را کنار می‌گذارد، طبیعتاً جامعه به سوی بی بندوباری سوق می‌یابد.

این کارشناس مذهبی با اشاره به نقش سرنوشت ساز صداوسیما در اصلاح این ناهنجاری‌ها و پیشگیری از تبدیل ضدارزش‌ها به ارزش، بیان کرد: وقتی به جوان مان می‌گوییم به نامحرم نگاه نکن و برایش قرآن تلاوت می‌کنیم: «قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ»، اما رسانه ما می‌خواهد به لبخند خانمی با آرایش کامل، امتیاز یا به اجرای کمدین زن رأی دهیم، صریحاً خلاف قرآن عمل کرده و ارزش زدایی می‌کنیم.

وی با بیان اینکه مردم نباید فراموش کنند که ما در کشوری اسلامی شیعی زندگی می‌کنیم، ابراز کرد: در این کشور همه امور و افعال باید با قرآن، سنت و سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) منطبق باشد؛ اگر مردم به این باور برسند، بسیاری از مشکلات رنگ می‌بازد.

بی تدبیری و سوءاستفاده شیاطین

حجت الاسلام مومنی با بیان اینکه صرفاً جنگ نرم و تهاجم فرهنگی سبب بروز چنین شرایطی نشده است، گفت: در منطق، اصطلاحاتی است که حدوحصر ندارد و کاربرد اشتباه آن‌ها می‌تواند، مشکل زا باشد؛ مثلاً زمانی که از آزادی پایدار و... (فارغ از مباحث سیاسی) بویژه از سوی مسئولان اجرایی سخن به میان می‌آید، موجب سوءبرداشت عده‌ای می‌شود، چنانکه درپی کسب آرا، شاهد رقص و پایکوبی و کشف بودیم؛ اینکه برخی از «چهارشنبه سفید» سخن می‌گویند، نتیجه بی تدبیری بعضی از مسئولان در کاربرد تعابیر است که باعث سوءاستفاده شیاطین می‌شود.

این کارشناس مذهبی درباره عواقب سوء جابه‌جایی ارزش‌های دینی بیان کرد: واجبات اسلام مانند رعایت حجاب برای حفظ ارزش و شخصیت انسان است، برای مثال وقتی برهنگی و نیمه برهنگی در جامعه رایج شود، آرامش خانواده‌ها از بین می‌رود. همچنین وقتی دروغ، غیبت و استهزا در جامعه رواج یابد، آرامش از آن رخت برمی بندد.

وی در پایان تأکید کرد: اگر جامعه آرام و بانشاط و امیدوار می‌خواهیم، باید ارزش‌های دینی تقویت شود؛ وگرنه شادی حقیقی نخواهیم داشت. آنچه به اسم شادی درک می‌کنیم، مقطعی و همچون مُسکّن است. یعنی وقتی معروف جایش را به منکر دهد، آنگاه افراد برای آرامش به قرص و مواد مخدر پناه می‌برند؛ در حالی که آرامش حقیقی در ارتباط با خدا است: «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».