چرایی و چگونگی... اما و اگر و باید و شایدهای بسیاری بر سر راه تربیت فرزندانمان وجود دارد.  

از دیرباز دغدغه اصلی خانواده‌های سالم، تربیت صحیح و درست فرزندان و با سربلندی تحویل اجتماع دادن آن‌ها بوده است. در این راه روش‌های گوناگون و متفاوتی وجود دارد که بر اثر تغییرات به وجود آمده در جامعه و ساختارهای خانواده این روش‌ها از نسلی به نسل دیگر تغییر یافته است. بعضی از آن روش‌ها منسوخ شده و استفاده کردن از روش تربیتی گذشتگان با توجه به تغییرات، کاری عبث و بیهوده است و از این طریق خانواده به خواسته‌های خود نمی‌رسد. به عنوان مثال زمانی اقتدار محض والدین در امر و نهی کردن، روشی کاربردی بود که امروزه با استفاده از این الگو، شاهد دور شدن فرزندان از خانواده و خود را در مقابل والدین دیدن هستیم. رفتاری که نتیجه آن پناه بردن به دامن جامعه‌ای هزاررنگ و گروه همسالان است.

امروزه روش‌های تربیتی مبتنی بر گفتمان، دلیل و برهان، مودت و نظرخواهی، مشورت و در کل، برقراری ارتباطی دوطرفه و صمیمانه است؛ البته با حفظ حریم والدین و اقتدار آن‌ها. روش‌هایی که از ابتدای شکل‌گیری خانواده و جامعه مؤثر بوده و تا انتهای این ماجرا، تأثیرگذارترین روش خواهد بود. والدین ساعت‌ها می‌توانند، وقت خود را صرف بیان اصول و قواعد خانواده برای فرزندانشان کنند و یا بارها ارزش‌ها را برای آن‌ها بیان و مرور کنند، اما گفتار به تنهایی نمی‌تواند در شکل دهی به نگرش فرزندان مؤثر باشد. بخش عمده‌ای از آموزش‌هایی که فرزندان کسب می‌کنند، دیداری است. آن‌ها با تماشای رفتار والدین نتیجه‌گیری می‌کنند که بهترین رفتار، رفتاری است که از والدین سر می‌زند نه گفتاری که والدین خود به آن عمل نکرده و به فرزندان دیکته می‌کنند. رفتار و گفتار والدین الگویی برای فرزندان است. آن‌ها از والدین الگو می‌گیرند و همانندسازی می‌کنند. شاید شما ساعت‌ها در مورد فواید مطالعه برای فرزندانتان سخن بگویید، ولی تا زمانی که فرزندان، شما را در حال مطالعه نبینند، مطمئناً رغبتی به کتاب خواندن پیدا نمی‌کنند. یا ممکن است بارها و بارها از معایب دروغگویی بگویید و از کودکی داستان چوپان دروغگو را برایشان بخوانید و آن‌ها حفظ شوند، ولی در اصل، صداقت والدین در پاسخگویی مؤثرترین ابزار ساختن باورهای آن‌ها است.

کودکان به طور مستقیم از رفتارهای والدین الگوبرداری می‌کنند و آن را در ذهن خود ذخیره می‌کنند. پس در اصل، والدین با رفتارشان مسئول شکل‌دهی به نگرش و رفتار فرزندان و یا تغییر و اصلاح رفتارهای ناسازگارانه آن‌ها هستند.