قدس آنلاین- امروزه در دنیا مهارت آموزی و آموزش‌های فنی وحرفه‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد، اما با وجود کارهای انجام شده برای این حوزه، کارشناسان معتقدند بحث راهبردی «مهارت‌آموزی» در کشور ما به جایگاه واقعی خود نرسیده است و کشور ما همچنان در حال تولید انبوه دانش آموختگان رشته‌های نظری است، بدون اینکه نیاز به تکنیسین‌های کاربلد و کارآزموده در نظر گرفته شود.
* افزایش بیکاری با افزایش رشته‌های نظری
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این حوزه کمبود بودجه برای تربیت دانش‌آموزان و دانشجویان دارای مهارت حرفه‌ای است. قائم مقام رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور در این باره به «قدس» می‌گوید: نرخ بالای بیکاری در میان افراد تحصیل کرده نسبت به سایر افراد، نشان از نبود تطابق رشته‌های تحصیلی با بازار کار و تقاضای بنگاه‌های اقتصادی دارد. مقایسه سهم آموزش‌های مهارتی غیررسمی مرتبط با شغل به کل فعالیت‌ها در ایران به میزان پنج درصد و در اروپا به میزان ۸۰.۲ درصد است که نشانگر عقب افتادگی شدید کشور در مقام مقایسه در این زمینه است.
رحمت الله رحمتی می‌افزاید: با این وجود متأسفانه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با کمبود اعتبارات دولتی مواجه است که همین امر پیگیری اهداف را کند می‌کند. فعالیت‌های آموزشی سازمان در واقع تحقق عملی شعار اقتصاد مقاومتی است به همین دلیل باید به نیازهای این سازمان توجه بیشتری شود. نیروی انسانی متخصص و صاحب مهارت با ارزش‌ترین و مهم‌ترین منابع اقتصادی هر کشوری برای رسیدن به توسعه است. توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در شرایط کنونی برای اقتصاد و فرهنگ کشور لازم و ضروری است.
* ضرورت سرمایه‌گذاری در بخش فنی و حرفه‌ای
قائم مقام سازمان فنی و حرفه‌ای با اشاره به اینکه توسعه نظام آموزشی برای ایجاد مهارت‌های لازم در نیروی انسانی از ضرورت‌ها و الزام‌های رشد و توسعه اقتصادی کشور است، می‌افزاید: در این میان آموزش‌های فنی و حرفه‌ای که تلفیقی است از علم، فن و هنر، نقش مهمی در تأمین نیروی انسانی کارامد دارد. در شرایط کنونی یکی از مهم‌ترین راه‌های اشتغال‌زایی اصولی و حل معضل بیکاری توجه ویژه به مقوله آموزش فنی و حرفه‌ای است. در شرایط کنونی، سرمایه گذاری نکردن در آموزش فنی و حرفه‌ای به معنی غفلت و نابود کردن سرمایه‌های انسانی تلقی می‌شود. اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد پایدار است که مبتنی بر داشته‌های داخلی است. در کشور ما افزون بر ذخایر و منابع نفتی، استعداد نهفته جوانان را هم داریم که از نفت خیلی مهم‌تر است. این استعداد با فراگیری آموزش‌های مهارتی شکوفا می‌شود و با طراحی و تولید، کشور را از ورود کالاهای خارجی بی نیاز می‌کنند.
رحمتی با تأکید بر اینکه نقش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در تحقق اقتصاد مقاومتی کلیدی و محوری است، می‌گوید: هر چه آموزش در سطح کشور بویژه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با کیفیت بالاتری ارائه شود، تولید داخلی و اشتغال پایدار جوانان رونق بیشتری پیدا کرده در نهایت منتهی به تحقق اقتصاد مقاومتی می‌شود. با نگاهی به وضعیت بودجه سازمان طی سال‌های اخیر در می‌یابیم که عمده بودجه سازمان در قالب بودجه جاری، صرف حقوق و دستمزد کارکنان شده است؛ در حالی که ماهیت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، آموزش‌های عملی است که باید از طریق انجام، تمرین و تکرار کار با مواد، ابزار و تجهیزات، تسلط و مهارت کسب شود، اما متأسفانه اعتبارات سرمایه‌ای یا تملک دارایی سازمان با توجه به رشد نرخ تورم طی سال‌های اخیر پاسخگوی نیازهای ما نبوده است. به طوری که بودجه سازمان در بخش تملک دارایی و سرمایه‌ای از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۵ کاهش چشمگیری یافته است. از طرف دیگر کل بودجه سازمان در مقایسه با سایر دستگاه‌های اجرایی فقط به میزان دو درصد دستگاه‌های آموزشی کشور است که مانع اساسی توسعه و تجهیز و مدرن‌سازی آموزش‌ها مطابق با فناوری‌های روز است. شرایط اقتصادی نامناسب از سال ۱۳۹۰ به بعد موجب کاهش شدید بازدهی سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز شده است که تمایل آنان در سرمایه‌گذاری برای آموزش را نیز کاهش داده است.
* موانع کارآفرینی در کشور
وی موانع کارآفرینی کارآموزان در سازمان فنی و حرفه‌ای را همان موانع عمومی کارآفرینی و بازدارنده در توسعه فضای کسب و کار کشور می‌داند و خاطرنشان می‌کند: در کشور ما مقررات زائد و بروکراسی دست و پاگیر اداری باعث سرخوردگی کارآفرینان و یأس آنان می‌شود. همچنین متوقف شدن به خاطر رعایت استانداردهای قدیمی باید مورد بازنگری قرار گیرد. از سوی دیگر نگرش جامعه و خانواده‌ها به کار و فرهنگِ کار و تلاش ضعیف است، طوری که فرهنگ کار به سمت مشاغل حقوق و دستمزد بگیری و کار پشت میزی سوق یافته است.
رحمتی همچنین تصریح می‌کند: حمایت نشدن کارآفرینان و نبود روحیه کارِ گروهی در کشور ما مشکل ساز شده است؛ بنابراین دولت باید نسبت به ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه مدیریتی، امور مالی، فعالیت‌های تجاری و بازاریابی اقدام کند. همچنین اعطای وام برای واردات ماشین آلات و دانش فنی جدید باید مد نظر قرار گیرد. حمایت‌های اطلاعاتی و اطلاع رسانی نسبت به وضعیت تجاری و مدیریتی و فنی بهنگام در رابطه با مشاغل خُرد انجام شود و ایجاد پیوند بین بنگاه‌های خُرد با مراکز علمی و فنی در جهت ایجاد ارتباط علمی، پژوهشی و آموزشی از دیگر نیازهای ماست.
نظر شما