قدس آنلاین-گروه استان ها: سفیدرود نیز نام‌آشناترین رودخانه گیلان است که دومین رود بلند ایران  نیز شناخته می‌شود  که بیش از ۴۵ گونه و زیرگونه ماهی ازجمله ماهی سفید، کولی، سیاه کولی، سیاه ماهی، زرد پر، ازون برون، کپور، اردک‌ماهی و غیره را در خود جای داده است.

این رود از ترکیب ۲ رود شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل شکل می‌گیرد و تا ورود به دریای خزر عرض استان گیلان را طی می‌کند. شعبه اصلی آن پس از عبور از شهرستان‌های رودبار، رشت و آستانه در حسن کیاده به دریای کاسپین می‌ریزد.

آفت جان طبیعت

ورود پساب های مسموم کارخانه ها و فاضلاب به رودخانه ها و برداشت غیراصولی شن و ماسه از رودخانه ها موجب کاهش تخم ریزی ماهی ها در رودخانه های گیلان شده است و تهدید جدی برای تولید طبیعی آبزیان دریای خزر به شمار می آید.

این رود با مشکلاتی چون برداشت بی‌رویه شن و ماسه، افزایش ورود فاضلاب و مواد آلاینده و افزایش مواد رسوبی و گل و لای و صید غیرمجاز روبه‌روست.

صید غیرمجاز باعث شده است که بخشی از ماهیان مولد به صورت قاچاق از چرخه حیات خارج و مراکز تکثیر و پرورش ماهی برای گرفتن ماهیان خاویاری مولد در این رودخانه با مشکلاتی مواجه شوند.

برداشت‌های غیرقانونی و بدون مجوز شن و ماسه از مناطق رودخانه‌ای، هم اکنون مهمترین چالش فراروی محیط زیست گیلان به شمار می‌آید.

هنگامی که بسترهای تخم ریزی این ماهیان به دلیل برداشتهای غیراصولی از کف رودخانه تخریب می‌شود، تخم‌ریزی در مکان‌های نامناسبی انجام می‌شود که ضریب بازگشت آن بسیار پائین خواهد بود.

بنا بر گفته کارشناسان واحدهای برداشت شن و ماسه علاوه بر تخریب بستر تخم ریزی ماهیان موجب گل آلود شدن آب و نرسیدن اکسیژن به تخم ها و لاروهای جانوران آبزی می‌شوندو همه این موضوعات دغدغه هایی است که غعالان محیط زیست را نگران کرده است.

دغدغه دوستداران محیط زیست

وضعیت صید و صیادی در گیلان سال ها است که سبب اعتراض فعالان محیط‌زیست نیز شده است به گونه ای که  پیمان بازدیدی مدیرعامل یکی از موسسات محیط‌زیستی اظهار می کند: صید ماهی در گیلان بدون توجه به ظرفیت رودخانه‌ها شرایط موجود را بدتر می‌کند.

وی با اشاره به برخی کانال‌های تلگرامی می‌گوید: مدتی است که برخی از کانال و گروه‌های تلگرامی در حال تبلیغ برای تورهای ماهیگیری هستند و  ۵۰ تا ۶۰ نفر برای صید ماهی‌های خاص مانند سیاه کولی و یا اردک‌ماهی هماهنگ می‌شوند.

بازدیدی این فراخوان‌ها و دعوت از صیادان خارج از استان را به نفع رودخانه نمی‌داند. او دلیل این ادعای را ظرفیت در حال نابودی رودخانه‌ها و همچنین حجم زباله‌های برجای از مسافران در کنار رودخانه و تالاب‌ها می‌داند.

این فعال محیط زیستی با اشاره به عدم وجود اهرم‌های نظارتی ادامه می‌دهد: نقش محیط‌زیست چندان در این بخش پررنگ نیست و کاری مبنی بر توقف دیده نمی‌شود.

وی با بیان اینکه سالانه حجم زیادی از سرب وارد آب می‌شود ادامه می دهد: باید نظارت بیشتری از سوی شیلات و سازمان حفاظت از محیط‌زیست بر مکان‌های موردتوجه ماهیگیران، بیشتر باشد.

وی هم چنین ماهیگیری ورزشی را نیز در چنین شرایطی بی‌معنی می‌داند و می‌گوید: ماهیگیران ورزشی ادعا دارند بعد از صید ماهی بلافاصله در آب رها می‌شود اما ماهی زخمی نمی‌تواند در آب آلوده دوام بیاورد.

اخطار به پیمانکاران

فرمانده یگان محیط‌زیست گیلان با اشاره به فعالیت برخی پیمانکاران اظهار می کند: در پی پایش مستمر و فراگیر معادن برداشت شن و ماسه توسط یگان حفاظت محیط زیست گیلان متأسفانه مشاهده شده که شماری از پیمانکاران از تعهدات خود در حفظ محیط زیست تخطی کرده‌اند.

ساسان اکبری‌پور با اشاره به اینکه تخریب رودخانه‌های استان به تهدید نسل ماهیان غضروفی و استخوانی گیلان منجر می‌شود  ادامه می دهد: متاسفانه برخی از پیمانکاران در زمان اجرای پروژه‌های برداشت به موارد ذکر شده در مجوز، توجه کافی نداشته و عموماً اقدام به تخریب گسترده بستر رودخانه و تغییر اکوسیستم آن می‌کنند.

وی ارعان می کند: برهم خوردن اکوسیستم رودخانه‌ای و تخریب محیط‌زیست به هیچ وجه و تحت هیچ‌عنوانی توجیه ندارد و این یگان با قاطعیت نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد.

اکبری پور یادآور می شود: در صورت مشاهده تخلف، ضمن توقف فعالیت شرکت بهره‌بردار، ضرر و زیان وارده به محیط زیست وقف مقررات و ضوابط قضایی محاسبه و از متخلفین اخذ خواهد شد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان خاطر نشان کرد: در آخرین نمونه برخورد با متخلفین، یک شرکت پیمانکار در حوزه شهرستان املش اخطاریه محیط زیستی دریافت کرد.

وی تاکید می کند: در همین راستا احداث هرگونه راه دسترسی در بستر فعال رودخانه و همین‌طور تردد در عرض رودخانه ممنوع است.

وی تصریح می کند:  برداشت غیر اصولی از بستر رودخانه ها می تواند علاوه بر افزایش میزان خسارت سیل‌های ویرانگر که در نتیجه تخریب دیواره‌های رودخانه‌ها به‌وقوع می‌پیوندند، باعث برهم خوردن چرخه تولید مثل ماهیان در پایین‌دست و میان‌دست رودخانه شود و عملاً نسل برخی از ماهیان ارزشمند استخوانی یا غضروفی با خطر جدی مواجه شود.