قدس آنلاین- در قسمت پیشین با تعریف حقوقی وصیتنامه و شرایط شخص وصیت‌کننده (موصی) آشنا شدیم و در این قسمت با «موضوع وصیت» و تعریف و شرایط «وصی» آشنا می‌شویم.

موضوع وصیت

موضوع وصیت، باید جایز، دارای منفعت حلال و از ملک شخص وصیت‌کننده باشد. پس اگر فرد نسبت به اموال دیگران وصیت کند، صحیح نیست؛ هرچند مالک آن‌ها نیز اجازه بدهد. البته اگر از سوی مالک وصیت کرده و او نیز تنفیذ کند (اجازه دهد)، بعید نیست که صحیح باشد.

نکته مهم دیگری که بیشتر افراد از آن بی اطلاع هستند این است که اموال مورد وصیت نباید بیش از یک سوم کل اموال باشد. برای مشخص شدن ثلث اموال ابتدا بدهی‌ها، حقوق واجب الهی همچون خمس و زکات، مظالم و کفارات از اصل مال کم می‌شود؛ اگرچه فرد به آن وصیت نکرده باشد هر چند شامل همه مال نیز بشود. همچنین آنچه در بیش از ثلث بدان وصیت شده باشد نیاز به اجازه ورثه دارد. حج واجب نیز اگرچه نذری باشد، همین حکم را دارد و انجام کارهای تبرعی (رایگان) همچون برگزاری مراسم روضه خوانی و تعزیه معصومین (علیهم‌السلام)، اگر در حد یک سوم اموال باشد، نافذ است و بیش از آن را وارثان باید اجازه بدهند.

وصی

وصی شخصی است که موصی اجرای وصیت را بر عهده او گذاشته است. وصی باید بالغ، مسلمان و قابل اطمینان باشد؛ از همین رو، وصیت به نابالغ، دیوانه و کافر صحیح نیست. درست است عدالت برای وصی شرط نشده و تنها قابل اطمینان بودن او کفایت می‌کند اما بهتر است از روی احتیاط عادل نیز باشد.

پذیرش وصیت واجب نیست، اما احتیاط واجب آن است که فرزند، وصیت پدرش را رد نکند و حتی وصی پس از پذیرش و فقط در زمان حیات وصیت‌کننده می‌تواند آن را پس بدهد به شرط آن که به وصیت‌کننده ابلاغ کند. اگر وصی وصیت را قبول نمود و در زمان حیات موصی آن را رد نکرد یا به وصیت کننده اطلاع نداد اجرای وصیت بر وصی واجب است و پس از فوت موصی نمی‌تواند وصیت را رد کند.