قدس‏ آنلاین- گروه استان‎ها- صغری سپهوند: با رسیدن ایام محرم کم‎کم مردم خودشان را برای عزادرای سالار شهیدان آماده می‏کنند لباس‎های سیاه‎ می‎پوشند، خیمه‎ها را برپا می‎کنند و بر سر درب خانه‎های‎شان پرچم سیاه می‎زنند تا ارادت خود را به سرور و سالار شهدا حسین بن علی(ع) نشان دهند.

اینها مراسمی است که در بین ایرانیان همگی رایج است و اغلب ایرانیان برای شهدای دشت کربلا عزادار می‎شوند ولی هر شهری مراسمی ویژه دارد، در لرستان که قدمت بسیار طولانی در برگزاری عزاداری این ایام دارد مراسم بسیار خاص برگزار می‎شود مراسمی مثل تراش عباس، چهل منبر و آیین گِل، مراسمی که هرساله گردشگران زیادی را به این شهر جذب می‎کند.

تراش عباس

روز هفتم محرم‎الحرام به روز تراش عباس معروف است در این روز خاص که در غروب روز ششم و اوایل ورود به روز هفتم محرم اتفاق می‎افتد مردان به یاد یاران امام حسین(ع) و جوانان شهدای کربلا که خود را برای شهادت آماده کرده‎اند به حمام رفته و اصلاح می‎کنند و این‎گونه خودشان را آماده برای برگزاری مراسم تاسوعا و عاشورا می‎کنند، مردان این دیار دیگر تا بعد از عاشورا اصلاح نمی‎کنند و این را نیز جزو عزاداری‎ها می‎دانند. آیین تراش عباس در برخی شهرهای استان نمود بیشتری دارد.

چهل منبر؛

با رسیدن روز نهم محرم روز تاسوعا آیین خاصی در لرستان اجرا می‎شود به نام "چهل منبر". چهل منبر هم یکی از بهترین آیین‎های مردم خرم‏آباد است که به تازگی ثبت ملی هم شده است.

به روایتی بی‏بی زینب(س) در روز تاسوعا هراسان به خیمه‎های صحرای کربلا سر زده است و حالا زنان و دختران این دیار نیز به یاد بانوی دشت کربلا با پای برهنه و صورت پوشیده، چهل خیمه که نمادی از خیمه‎های صحرای کربلاست را سر می‏زدند و در کنار هر خیمه یک شمع روشن می‎کردند و برای 72تن شهید کربلا عزاداری می‎کردند ولی حالا که جمعیت بیشتری برای اجرای این مراسم می‎روند برای متمرکز شدن این مراسم در یک محله‎ی خاص، دختران و زنان با پوشاندن صورت خود با پارچه‎ای نازک و پاهای برهنه اغلب از امامزاده زیدبن علی(ع) با خواندن دو رکعت نماز حرکت خود را به سوی محله‏ی باغ دختران آغاز می‏کنند و در آنجا به درب منازلی که در آنها شمع روشن کرده‏اند و به منبر معروف هستند می‎روند و شمع روشن می‏کنند آنها به چهل منبر رفته و چهل شمع روشن می‎کنند و در پای هر منبری ذکر می‎گویند، در این مراسم عزاداران سکوت می‎کنند و تا پایان مراسم به جز نجواهای عاشقانه‎ی بین خود و خدا  هیچ چیز نمی‎گویند گاهی صدای گریه‎ای می‎آید و گاهی هم فقط چند بند دعا می‎شنوی، به چهلمین منبر که می‏رسند روبند خود را باز کرده و در آن منزل   نیز دو رکعت نماز به جای می‏آورند.

این مراسم با شکوه برگزار می‎شود و هر ساله بر تعداد کسانی که برای به جا آوردن این مراسم می‎روند افزوده می‎شود.

مراسم چهل منبر که از آیین‎های به جا مانده از گذشتگان است منحصر به شهرستان خرم‎آباد می‎باشد و در هیچ جای کشور به این صورت و با این جمعیت برگزار نمی‎شود.

آیین گِل؛

در همان بعدازظهر تاسوعا که زنان و دختران این دیار با مراسم چهل منبر به یاد هراسانی زینب منبر به منبر می‏روند، مردان جوان نیز در کنارخیمه‎های برپا شده‎ در هر محله حوضچه‎هایی درست می‎کنند که آن را با خاک الک شده پر می‎کنند و روی خاک، شیشه‏هایی از گلاب می‎گذارند که اغلب کسانی که نذر دارند آن شیشه‏های گلاب را تهیه می‎کنند و آنجا می‏گذارند. از طرفی دیگر مردان برای آوردن هیزم و کُتل راهی می‎شوند و تا شب نشده هم حوضچه‎های گِل آماده است و هم کُتل‎ها.

شب عاشورا، با تمام شب‏های دیگر فرق دارد هرچند در نُه شب قبل محرم هم عزادرای برپا بوده است ولی شب عاشورا خیلی متفاوت است، حزن و اندوه در همه‏ی شهر وجود دارد.

اغلب جوانان لر تا صبح در خیمه‎ها به عزادرای مشغول‎اند و در سحرگاه حوضچه‎های گِل را که در آن خاک و گلاب گذاشته‏اند را آماده می‎کنند. خاک را با گلاب مخلوط تا گِل عزای امام حسین(ع) را آماده شود.

صبح عاشورا هم با همه‎ی صبح‏های دنیا فرق دارد بخصوص در خرم‏آباد.

هنوز چشمانت باز نشده است که گوش‎هایت را صدای ساز "چمرونه" نوازش می‎دهد ساز چمرونه به نوعی نوای لری گفته می‎شود که با سورنا و دهل نواخته می‎شود و تنها در عزاداری‎ها کاربرد دارد در بین مردان لر هرگاه بزرگی از یک خاندان فوت می‎کرد چمرونه نواخته می‏شد تا تمام مردان و زنان متوجه مرگ بزرگ ایل و طایفه شوند و حالا برای عاشورا این ساز نواخته می‏شود. بوی دود می‏آید دود کتل‎هایی که روز قبل برای امروز مهیا شده بود. از خواب که بیدار می‎شوی صدای حزن‏انگیز "چمرونه" اندوه‎ات را چند برابر می‏کند.

مردم کم‎کم آماده می‎شوند و به سوی خیمه‎ها می‎روند همان ساعات آغازین روز با طلوع اولین پرتوهای خورشید.

مردم خودشان را به حوضچه‎ها می‎رسانند در لرستان قدیم رسم بر این بوده است که وقتی فردی عزادار جوانی می‎شد بر روی شانه‎ها و سر خود "گِل(خَررَه)" می‎مالید.

مردم خودشان را به حوضچه‏ها می‎رسانند و بر روی سر و شانه‎های‏شان گِل(خَررَه) می‏مالند و نیز بعضی از مردم شهر، خودشان را کاملاً در گِل می‏اندازند کمی آنطرف‏تر چوب‎ها و کُتل‎هایی که از روز قبل آورده‏اند و روی هم به صورت مخروطی گذاشته‏اند را آتش می‎زند آتش تا دل آسمان بالا می‎رود تا آنهایی که تن‎شان را به گِل سپرده‏اند خشک شوند. از کوچک تا بزرگ از زن تا مرد همگی دورتادور آتش حلقه می‎زنند با لباس‎هایی که دیگر رنگ ندارند و تنها رنگی که دیده می‎شود از آنها تنها رنگ گِل است.

همین که گِل خودش را با تن عزادران عجین می‎کند مردم با پای برهنه در قالب دسته‎های زنجیرزنی و سینه‎زنی در خیابان‏ها و کوچه‎ها به راه می‎افتند و تا ظهر عاشورا صحنه‎هایی عجیب خلق می‌کنند صحنه‎هایی که هیچ جای دنیا دیده نخواهد شد.

این عزاداری تا ظهر عاشورا در جای جای شهر ادامه دارد تا لحظه‎ای که صدای اذان ظهر عاشورا در شهر بپیچد و مردم با همان لباس‎ها به صف نماز بروند و نماز را به یاد مظلومیت امام حسین(ع) و هفتاد و دو تن شهید دشت نینوا به جای آورند.

مردم این دیار مردمی ولایت‎مدار بوده و هستند و ارادت خاصی به اهل بیت دارند و این را از همین شیوه‎ی عزاداری‎هایشان می‏توان متوجه شد.

مردان و زنان سرزمین من آنقدر دیدنی عزادرای می‎کنند که خیلی از هم‎وطنانم روز عاشورا را در اینجا به عزادرای می‎پردازند کم دیده می‎شود همشهری‎هایم در شهرهای دیگر باشند و روز عاشورا را به خرم‏آباد نیایند چرا که اعتقاد عجیبی به این روز دارند.

روز عاشورا هیچ کس را پیدا نمی‏کنی که به‎خاطر شغل‎ و منصبش از این آیین بگذرد.

در شهر من نیز مانند دیگر شهرها مراسم شام غریبان اولاد حسین(ع) به خوبی برگزار می‎شود و تمام آن جمعیتی که از صبح تا ظهر در خیابان‎ها مشغول عزاداری بودند اکنون شمع به دست به در خیمه‎ها می‎روند و مراسم شام غریبان را نیز به جای می‎آورند تا مهمان دردانه‎ی حسین(ع) حضرت رقیه باشند.