قدس آنلاین- دولت آمریکا فهرست بلندبالایی از تحریم‌های اقتصادی را علیه نیروها، مقامات و افراد مرتبط با سپاه پاسداران و بیش از ۳۰ شرکت، مؤسسه، نهاد، بانک و بخشی از ارکان این نیرو در قالب محدودیت‌های جدید برمبنای قانون کاتسا از هفته گذشته به اجرا گذاشته است.

مقامات دولت و وزارت امور خارجه در واکنش به تصویب این قانون و حالا اجرای آن، بارها اظهار داشته‌اند که این تحریم‌ها که به «مادر تحریم‌ها» شهرت یافته، محتوای جدیدی ندارد و تنها تجمیع تحریم‌های غیر هسته‌ای است که از گذشته وجود داشته‌اند.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، تحریم‌های مذکور را شبیه نمایشنامه خوانده و گفته است جامعه بین‌المللی به تعامل با ایران بدون توجه به این نمایشنامه ادامه می‌دهد. سخنگوی وزارت خارجه نیز در پاسخ به قدس درباره نقض برجام توسط این تحریم‌ها گفته بود که دستگاه دیپلماسی کشور به‌دقت اقدامات آمریکایی‌ها را رصد می‌کند و درباره این‌که تحریم‌های جدید نقض برجام است یا نه و پاسخ به آن‌ها، به هیئت نظارت بر برجام گزارش خواهد داد.

در روز اعلام اجرایی شدن این تحریم‌ها نیز محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت به قدس گفت کمیته‌ای در شورای‌عالی امنیت ملی مسئول بررسی این تحریم‌هاست و گزارش خود را به شورا و هیئت نظارت بر برجام ارائه خواهد داد. با این‌حال با وجود اعلام فهرست جدید تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ۲۰ فرد و ۳۰ نهاد و شرکت وابسته یا مرتبط با سپاه ازجمله نیروی هوافضا، فرماندهی موشکی الغدیر سپاه هنوز واکنش یا اقدام متقابلی ازسوی هیئت نظارت و دولت انجام نگرفته است.

تجمیع یا ارتقاء تحریم‌ها

سعید جلیلی عضو هیئت نظارت بر برجام چندی پیش به‌کار بردن واژه تجمیع تحریم‌ها را عنوانی غلط و گمراه‌کننده خوانده بود. به‌گفته جلیلی این قانون بخشی از تحریم‌های قبلی را که ذیل فرمان اجرایی رئیس جمهور آمریکا اعمال می‌شد، به قانون تبدیل کرده است. علاوه‌بر این تحریم‌های موشکی ایران که ذیل قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت وضع شده و با امضای برجام این قطعنامه بالااثر شده بود، ازسوی آمریکا مجدداً اعمال شده است.

این‌که گفته می‌شود اسامی افرادی که در گذشته در فهرست تحریم‌ها بوده‌اند در قانون کاتسا تکرار شده و اتفاق جدیدی رخ نداده نیز استدلال اشتباهی دارند، زیرا این قانون تبعات متفاوت و البته بسیار بیشتری دارد. مهم‌ترین تفاوت قانون کاتسا این است که به‌موجب یکی از بندهای آن موسوم به «SDGT» که به‌معنای تحمل تبعات حقوقی مترتب بر گروه‌های تروریستی و حامیان آن‌هاست، وقتی اسم کسی چنین برچسبی می‌خورد، تنبیهات متفاوتی نسبت به قواعد قبلی برای همکاری با او وجود دارد، بدین‌معنا که علاوه‌بر اعمال محدودیت‌ها علیه خود فرد، همه افراد، شرکت‌ها و نهادهای مرتبط با او نیز مشمول تحریم‌ها و محدودیت‌ها قرار می‌گیرند و به فهرست این تحریم‌ها اضافه خواهند شد.

سکوت هیئت نظارت

با این وصف هیئت نظارت بر برجام کماکان در مقابل این اتفاق سکوت اختیار کرده و از اجرای تصمیماتی که چندی پیش اعضای آن به‌گفته رئیس مجلس در ۱۶ بند گرفته‌اند، خبری نیست. این درحالی است که مقام معظم رهبری سال گذشته تلویحاً با گلایه از این هیئت خواستار اقدام قاطع آن‌ها در مقابل نقض برجام شده بودند.

سیدامیرحسین قاضی‌زاده در این‌باره با بیان این‌که سخنگوی هیئت نظارت بر برجام باید درباره عملکرد این هیئت گزارش دهد می‌گوید: حتی ما نمایندگان مجلس هم نمی‌دانیم تصمیمات آن‌ها چیست و چه‌زمانی قرار است اجرا شوند. ۱۶ تصمیمی که این هیئت داشته‌اند اعلام نشده و محتوا و ساختار آن در مقابل اقدامات آمریکا معلوم نیست.

نماینده مردم مشهد با یادآوری این‌که ضعف ساختاری برجام سبب شده که دولت نتواند پاسخ همسنگ به اقدامات آمریکا بدهد، می‌افزاید: متن برجام به‌نحوی نوشته شده که دست طرف ایرانی برای برخورد با اقدامات آمریکا و تعرض به این توافق و نقض آن خالی است. در سازوکار برجام اعتراض هریک از طرف‌ها درنهایت به‌معنای خروج از توافق و برهم خوردن آن است و راه میانه‌ای وجود ندارد که ما هم اقدام متقابل ‌کنیم.

قاضی زاده خاطرنشان می‌کند: اعتراض ما در مجلس گذشته به همین موضوع بود. ما مخالف یک پیمان و توافق نامه نبودیم ما به ضعف‌ها و یک سویه بودن برجام انتقاد داشتیم. می‌گفتیم این توافق باید پلکانی و با گام‌های متوازن و متقابل اجرا شود، موضوعی که مقام معظم رهبری هم در فرمان ۹ ماده‌ای بر آن تأکید داشتند، ولی دولت به همه تعهدات ایران به صورت یکجانبه و ابتدا به ساکن عمل کرد در حالی که طرف آمریکایی تا به امروز هم در عمل تعهداتش را اجرا نکرده و حالا هم بطور مکرر تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال می‌کند.

وی با یادآوری این‌که تاکنون در همه موارد اعتراض ما به نقض و کارشکنی در برجام ازسوی آمریکا، کمیسیون مشترک و کشورهای اروپایی حق را به ما داده‌اند، اما در عمل هیچ اقدامی صورت نمی‌دهند، اظهار می‌کند: نه آن‌ها و نه کس دیگری نمی‌تواند اقدام تنبیهی علیه یک عضو دائم شورای امنیت که حق وتو دارد اعمال کند و همه مجازات‌ها در برجام عملاً درمورد ایران وضع شده‌اند. بنابراین غربی‌ها هم می‌دانند تنها اتفاق ممکن، به‌هم خوردن برجام است.

هیئت نظارت، قانون اقدام متقابل را اجرا کند

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه هم با بیان این‌که تنها ارتباط مجلس با هیئت نظارت عضویت علی لاریجانی رئییس قوه مقننه در این هیئت است می‌گوید: این بدان معنا نیست که مجلس در جریان تصمیمات این جمع قرار دارد. ما هیچ اطلاعی از جلسات و تصمیمات هیئت نظارت نداریم و آن‌ها باید پاسخگوی عملکردشان باشند.

عضو کمیسیون امنیت ‌ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان این‌که مجلس قانونی برای مقابله با اقدامات خصمانه آمریکا تصویب کرده است، تصریح می‌کند: دولت باید راهبرد خود را به محدود کردن تقابل با آمریکا و مشارکت با جهانی که امروز با استراتژی یک‌جانبه‌گرایی ترامپ در همه ابعادش مشکل دارد، معطوف کند.

فلاحت‌پیشه می‌گوید: هیئت نظارت بر برجام باید قانون مصوب مجلس برای اقدام متقابل با اقدامات خصمانه مجلس را به اجرا بگذارد و آغاز آن را اعلام کند. برمبنای این قانون دولت باید در هر نقطه که ممکن است، با منافع آمریکا مقابله کند و طرح آن را باید ظرف ۳ ماه به مجلس بدهد و ما هم حمایت کافی و بودجه‌ای را از دولت خواهیم کرد.