قدس آنلاین- «موشک بالستیک ایران و اجرای تحریم‌های بین‌المللی» جدیدترین تحریم ایالات متحده آمریکا علیه ایران نام دارد که با ۴۲۳ رأی مثبت و تنها ۲ رأی منفی در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید. این تحریم به اختصار H.R.۱۶۹۸ خوانده می‌شود.
اد رویس رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا و پیشنهاد دهنده قانون H.R.۱۶۹۸ مدعی شده که برای پوشش ضعف برجام در زمینه موشکی از یکسو و رفتارهای ناقض قطعنامه ایران از سویی دیگر این طرح را پیشنهاد داده است که دارای رویکردی تهاجمی است. رویس همچنین گفته است که قانون H.R.۱۶۹۸ شرکت‌های ایرانی و خارجی که خارج از سیستم مالی درگیر برنامه موشکی ایران هستند را تحریم می‌کند.
تحریم «موشک بالستیک ایران و اجرای تحریم‌های بین‌المللی» نزدیک به ۳۰ است و در ۷ بخش تنظیم شده است. اصلی‌ترین بخش این تحریم نیز مربوط به بخش دوم آن می‌شود که خود به ۹ قسمت تقسیم شده است.
از جمله ویژگی‌های جالب توجه تحریم H.R. ۱۶۹۸ آن است که با انداختن توپ در زمینه قوه مجریه تلاش می‌کند دولت را برای مقابله با فعالیت‌های موشکی ایران پیشگام نماید به همین خاطر نیز رییس جمهور آمریکا موظف شده تا پس از هر آزمایش موشکی ایران به کنگره گزارش دهد که آیا این آزمایش نقض قطعنامه ۲۲۳۱ بوده  یا خیر.

آیا تحریم H.R.۱۶۹۸ نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به شمار می‌رود؟
تحریم H.R.۱۶۹۸ به دو علت نقض برجام محسوب می‌شود اول آن‌که با اعمال تحریم علیه اشخاص و بانک‌های داخلی و خارجی مرتبط با برنامه موشکی و تسلیحاتی، عادی سازی تجارت و رابطه اقتصادی با ایران- normalisation of trade and economic relations with Iran - را از بین می‌برد؛ این مسئله نقض بند ۲۹ توافق هسته‌ای به شمار می‌رود. دوم آن‌که تحریم‌های موشکی بخاطر حضور در قطعنامه‌های گذشته هسته‌ای به شمار می‌روند و قانون H.R.۱۶۹۸ با وضع مجدد تحریم‌های موشکی درواقع تحریم هسته‌ای جدید اعمال می‌کند. از این جهت نیز قانون H.R.۱۶۹۸ نقض بند ۲۶ برجام محسوب می‌شود.
قانون «موشک بالستیک ایران و اجرای تحریم‌های بین‌المللی» به علت زیرپاگذاشتن شروط و محدودیت‌های بند ۳ و ۵ ضمیمه b قطعنامه ۲۲۳۱ نقض این قطعنامه به شمار می‌آید. گفتنی است که مطابقبا بند ۳ از پیوست b قطعنامه ۲۲۳۱ ایران از پرتاب و استفاده فناوری‌های موشک‌های بالستیک طراحی شده برای قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای به مدت ۸ سال پس از روز پذیرش توافق (۲۶ مهر ۱۳۹۴) و یا تا زمان ارائه گزارش آژانس مبنی بر تایید نتیجه‌گیری گسترده‌تر، منع شده است اما تحریم H.R.۱۶۹۸ بدون توجه به این شروط تمامی فعالیت‌های موشکی ایران را تحت تحریم‌های خود قرار می‌دهد.
همچنین تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت در قطعنامه ۲۲۳۱ تنها محدود به ۵ سال است و در صورت اجازه مورد به مورد شورای امنیت ایران قادر به فروش، عرضه و انتقال مستقیم و غیر مستقیم تسلیحات متعارف خواهد بود. این شروط در تحریم H.R.۱۶۹۸ زیر سؤال رفته است.

آیا قانون تحریمی H.R.۱۶۹۸ جدید نیست و صرفاً تکرار تحریم کاتسا و سایر تحریم‌های موشکی گذشته می‌باشد؟
فرض این مسئله که نمایندگان مجلس آمریکا فرصت بسیاری را برای تصویب طرحی بگذارند که پیش‌تر وجود داشته تاحد زیادی به طنز نزدیک است تا واقعیت! با یک نگاه اجمالی به تحریم H.R.۱۶۹۸ می‌توان به راحتی دریافت که این قانون به نسبت تحریم کاتسا موارد جدیدتر و تازه‌تری دارد که برای نمونه به چند مورد آن می‌پردازیم:

۱- تحریم کاتسا به نهادها و افراد درگیر در برنامه موشکی ایران می‌پرداخت و نهادها و افراد درگیر را تحریم می‌کرد. اما در تحریم HR۱۶۹۸ با اشاره به توانمندی بومی تولید موشک در ایران ability to indigenously کل این توانمندی را شامل تحریم‌های خود می‌کند. در واقع استفاده از واژه ability در تحریم جدید نشان از آن می‌دهد که H.R.۱۶۹۸ گستردگی بیشتری نسبت به تحریم کاتسا دارد و نه‌تنها شمولیت آن تمام صنعت موشکی - بالستیک و غیر بالستیک- که حتی ممکن است صنعت هوافضای ایران را نیز دربرگیرد. نکته جالب توجه این‌جا است که بند ۳ قسمت A بخش دوم تحریم H.R.۱۶۹۸ از پیشرفت و انگیزه ایران برای گسترش موشک‌های قاره‌پیما - (intercontinental ballistic missile ICBM)- سخن به میان می‌آورد؛ این مسئله از جایی اهمیت می‌یابد که بدانیم در تفسیر ایالات متحده آمریکا ماهواره‌برهای ایران نیز موشک دارای توانایی 
قاره‌پیما شدن هستند! برای اثبات این مسئله کافی است که به اظهارات ۱۸ اکتبر نماینده آمریکا در شورای امنیت درباره پرتاب ماهواره بر – خرمشهر- در فصل تابستان رجوع کرد جایی که نیکی هیلی این پرتاب را به علت داشتن توانایی قاره‌پیما شدن آزمایش موشک بالستیک می‌خواند!
لذا واضح است که قانون‌گذار آمریکایی با استفاده از واژه توانایی- ability – تلاش می‌کند تا علاوه بر برنامه موشکی، برنامه تحقیقات هوافضایی ایران را نیز در زمره تحریم‌های خود قرار دهد.

۲- با توجه به تاکید تحریم H.R.۱۶۹۸ بر توانایی ساخت و گسترش موشک، این قانون به زنجیره تأمین داخلی و خارجی- Foreign and domestic supply chain in Iran - و توزیع جغرافیایی - geographic distribution - موشک‌های بالستیک در ایران می‌پردازد. در واقع از این پس این برنامه موشکی ایران خواهد بود از گهواره تا گور ذیل تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت. از این جهت نیز تحریم H.R.۱۶۹۸ با تحریم کاتسا متفاوت است.

۳- بخش ۵ قانون H.R.۱۶۹۸ نیز به موضوع استفاده نظامی ایران از هواپیماهای مسافربری تجاری می‌پردازد که در تحریم کاتسا هیچ اشاره‌ای به آن نشده است. باید به این نکته اشاره کرد که آمریکا با نقض آشکار برجام از اعطای مجوز فروش هواپیما، خدمات و قطعات آن به ایران از روز اجرای برجام جلوگیری کرده است. اما نقض برجام توسط آمریکا تنها به این موارد منتهی نشد چرا که در ماه گذشته آمریکا با وضع قانونی، فروش هرگونه هواپیما به ایران را ممنوع اعلام کرد. بخش ۵ قانون H.R.۱۶۹۸ ‌با بیان این ادعا که ایران از هواپیماهای تجاری خود استفاده نظامی می‌کند تلاش می‌کند بهانه‌های لازم را برای نقض برجام توسط آمریکا ایجاد کند.

*ویژه نامه روایت امروز روزنامه قدس