قدس آنلاین- در شرایطی که مهلت ۶۰ روزه کنگره برای تصمیم‌گیری در مورد باقی‌ماندن در برجام یا بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و خروج از این توافق رو به پایان است، بیانیه دولت آمریکا در پایان اجلاس اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرده دیگری از نمایشنامه ترامپ را برای انحراف افکار عمومی جهان از نقض تعهدات این کشور در توافق هسته‌ای رونمایی کرد.
آمریکا در پایان نشست شورای حکام با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که به تعهدات خود وفق برجام پایبند خواهد ماند و به آن عمل خواهد کرد.
نیکول شامپاین، نماینده آمریکا در آژانس، اعلام کرد که آمریکا یک بازنگری دقیق در سیاست‌هایش در قبال ایران شامل بازبینی برجام انجام داده است. ما پس از این بازنگری به‌روشنی مشخص کردیم که به تعهدات خود در این توافق ادامه می‌دهیم و انتظار داریم که ایران نیز به طور دقیق به تعهداتش عمل کند.
این بیانیه رسمی و اظهارات نماینده آمریکا در آژانس کاملاً متفاوت و متناقض با راهبردی است که دونالد ترامپ بیست‌ویکم مهرماه در موضوع ایران در سخنرانی خود اعلام کرد و با تأییدنکردن پایبندی ایران به برجام، تصمیم‌گیری درباره ماندن یا خروج کشورش از توافق هسته‌ای را به کنگره واگذار کرد.
اکنون به نظر می‌رسد که جنجال‌های رسانه‌ای و سیاسی و نمایشی که رئیس‌جمهور آمریکا از ۷ ماه پیش با صدور دستور ارزیابی مجدد برجام به راه انداخته بود، به پرده سوم رسیده است.
بر این اساس، آمریکا با اعلام پایبندی کلامی خود به برجام، در حالی که از روز اول به تعهدات خود عمل نکرده و بارها تحریم‌های جدید و کارشکنی‌های حقوقی و فنی در مسیر اجرای این توافق صورت داده است، تلاش می‌کند خود را در مسیر اجرای این توافق نشان دهد.
مانور نمایشی برای تداوم فشار بر ایران
محمدجواد جمالی‌نوبندگانی در واکنش به این اتفاق، با تأکید بر اینکه دولت آمریکا و شخص ترامپ از ابتدا به دنبال بر هم زدن توافق هسته‌ای و خروج از این توافق نبود، می‌گوید: رئیس‌جمهور آمریکا از زمان تبلیغات انتخاباتی برجام را بدترین توافق عنوان کرده و وعده داده بود که آن را پاره خواهد کرد. اما این یک نمایش سیاسی بود زیرا برجام بیش از همه در مسیر منافع آمریکا و کشورهای غربی است.
این عضو کمیته هسته‌ای مجلس رفتار متناقض و متزلزل آمریکا در مورد برجام از جمله تأکید ترامپ بر بازبینی در روند اجرای آن و اعلام عدم پایبندی ایران و سپس اعلام رسمی پایبندی به این توافق در اجلاس شورای حکام را نشانه غیرقابل پیش‌بینی‌بودن اقدامات کاخ سفید ارزیابی کرده و می‌افزاید: حمایت جامعه جهانی از ایران و ناتوانی در ایجاد یک اجماع جدید را هم باید در این اتفاق مؤثر دانست زیرا آژانس ۹ بار در ۲ سال گذشته پایبندی کامل ایران به برجام را تأیید کرد.
جمالی با تأکید بر اینکه اعلام پایبندی آمریکا به برجام شرط لازم است اما کافی نیست، خاطرنشان می‌کند: ادامه وضعیت موجود که آمریکا هر روز تحریم‌ها و محدودیت‌های جدیدی به عناوین مختلف علیه ایران وضع کند، ولو آنکه کاخ سفید بگوید از برجام خارج نمی‌شود، به معنای اجرای کامل برجام نیست و ما آن را یک بازی سیاسی برای تداوم فشار بر ایران و محروم‌کردن کشورمان از مزایای برجام تلقی می‌کنیم. لذا شرط پذیرش تعهد آمریکا به برجام باید رفع تحریم‌های آمریکا و تغییر عملی در رفتار این کشور باشد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه هنوز باید منتظر ماند و دید که کنگره و شخص ترامپ چه تصمیمی اتخاذ خواهند کرد، خاطرنشان می‌کند: اگر قرار باشد واشنگتن به بهانه ماندن در برجام فشارها و تحریم‌های غیرقانونی خود را تثبیت کرده و مطالبات جدید مثل بازنگری در این توافق و مذاکرات جدید را مطرح کند، چنین بیانیه‌هایی هیچ ارزشی ندارند و یک اقدام ابزاری و نمایشی تلقی می‌شوند.
از تشکیک تا تأیید نظارت آژانس
نکته دیگری که در بیانیه رسمی دولت آمریکا جلب توجه می‌کند، چرخش ۱۸۰ درجه‌ای کاخ سفید درباره تشکیک در نظارت آژانس است؛ پروژه‌ای که چند ماه پیش با مأمورین نیکی هیلی، نماینده ویژه ترامپ، آغاز شد تا دقت بازرسی‌های آژانس از ایران را زیر سؤال برده و این نهاد را به طرح مطالبه بازرسی‌هایی فراتر از برجام وادار کند. تمرکز بر سایت‌های نظامی ایران و تشکیک بر بند T ضمیمه برجام که اساساً در حیطه نظارت آژانس نبود، پس از دیدار هیلی با آمانو در پشت درهای بسته در دستور کار قرار داشت. آمریکایی‌ها حتی اعلام کردند که بودجه‌ای کلان را برای نظارت دقیق‌تر به آژانس خواهند داد. اما در بیانیه اخیر، دولت آمریکا اعلام کرد که گزارش‌های آژانس به شورای حکام و طرف‌های برجام اجازه داده است تا به ارزیابی درستی از اجرای تعهدات ایران و تضمین اجرای الزامات آن دست یابند و به تقویت زیربنای راستی‌آزمایی که برجام بر مبنای آن بنا شده، کمک کرده است.
بیانیه بی‌ارزش
به نظر می‌رسد که این عقب‌نشینی در سایه حمایت جهانی از برجام در متن و حاشیه نشست اخیر شورای حکام صورت گرفته باشد؛ موضوعی که ولی‌الله نانواکناری، دیگر عضو کمیته هسته‌ای مجلس، آن را در کنار سیاست قاطعانه جمهوری اسلامی ایران و تأکید مقامات تهران بر اقدام متقابل و بازگشت به شرایط گذشته در صورت طرح مطالبات فرا برجامی، بسترساز تغییر موضع واشنگتن می‌داند.
نانواکناری با تأکید بر اینکه بیانیه دولت آمریکا به دلیل رفتارهای متناقض این کشور و غیرقابل اعتمادبودن آن‌ها هیچ ارزش راهبردی ندارد و مؤید تغییر رفتار عملی آمریکا نیست، می‌گوید: کاملاً آشکار بود که آمریکایی‌ها قصد خروج از برجام را نداشتند و فشارهای آن‌ها بر آژانس هم یک حرکت نمایشی بود زیرا آژانس زیر نفوذ خودِ آن‌هاست و هر زمان لازم باشد، مطابق خواست آمریکا رفتار می‌کند. اما مهم این است که این بار جامعه جهانی اسیر بازی سیاسی آمریکایی‌ها نشد و آژانس هم نمی‌توانست پس از ۸ بار تأیید پایبندی ایران، ناگهان ماهیت گزارش خود را تغییر دهد.
نظر شما