قدس آنلاین- سفر بوریس جانسون به تهران در یکی از حساس‌ترین مقاطع زمانی هم در روابط دو کشور و هم به‌لحاظ موضوعات و چالش‌هایی که در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند در دستورکار مذاکرات دو کشور قرار گیرد انجام می‌شود.

وزیر خارجه انگلیس درحالی امروز به ایران خواهد آمد که علاوه‌بر موضوع برجام و شرایط نیمه‌بحرانی این توافق درمعرض خطر قرار گرفته و تلاش دو دولت برای حفظ آن، موضوعات دیگری همچون تحولات منطقه، نارضایتی تهران از سیاست‌های لندن در همراهی با ادعاهای عربستان علیه ایران، راهبرد فروش سلاح به این رژیم‌ و البته تلاش لندن برای آزادی نازنین زاغری، جاسوس ایرانی انگلیسی احتمالاً در دستورکار گفت‌وگو‌های او در تهران قرار خواهد داشت.

از دیپلماسی رسمی تا حواشی یک سفر

جریان‌های سیاسی و رسانه‌ها در انگلیس از ماه‌ها قبل با برجسته کردن این موضوع تلاش کرده‌اند هم دیگر مسائل موجود میان ایران و انگلیس به‌ویژه اعتراض تهران به سیاست‌های منطقه‌ای انگلستان را به حاشیه برانند و هم توجه این مذاکرات را در سطح رسانه‌ای از موضوع ضعف در روند اجرای تعهدات انگلیس در برجام به‌ویژه در حوزه روابط بانکی منحرف کنند.

بوریس جانسون چند هفته پیش به‌دلیل اعتراف به این‌که زاغری درحال آموزش برخی روزنامه‌نگاران بوده است، هدف همجمه شدید رسانه‌های انگلیسی قرار گرفت. این درحالی بود که از ابتدا ادعا می‌شد زاغری برای گذراندن تعطیلات و دیدار با خانواده خود به ایران سفر کرده بود و اتهام جاسوسی او واهی است.

پس از آن بود که دولت انگلستان اعلام کرد بیش از ۵۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های توقیف‌شده ایران را آزاد خواهد کرد که قطعاً یکی از موضوعات مذاکره او در تهران همین مسئله خواهد بود.

رسانه‌های خارجی تلاش کردند این موضوع را به انجام شدن یک معامله میان تهران و لندن برای آزادی زاغری عنوان کنند، اما هم لندن و هم تهران گفته‌اند این موضوع ارتباطی به پرونده نازنین زاغری ندارد.

این ۵۰۰ میلیون دلار مربوط به معامله ایران و انگلستان در زمان حکومت پهلوی برای خرید ۱۵۰۰ دستگاه تانک چیفتن از انگلستان است که بعد از انقلاب اجرایی نشد و دولت لندن پول این خرید نظامی را توقیف کرد و زمان و نحوه آزاد شدن این دارایی توقیف‌شده بیشتر نشان می‌دهد که این اتفاق پس از یک دوره کشمکش حقوقی در ادامه اجرای برجام عملیاتی شده است، همان‌گونه‌که دولت آمریکا بخشی از دارایی‌های ایران را که برای خرید هواپیماهای جنگی توقیف کرده بود، پس از ۳۹ سال آزاد کرد.

اکنون به‌نظر می‌رسد لندن درراستای بهره‌مندی اقتصادی از رابطه با ایران در آستانه اجرای برگزیت و خروج از اتحادیه اروپا درصدد بهبود بیشتر روابط خود با تهران است. بوریس جانسون چند هفته پیش از یک بسته پیشنهادی برای بهبود روابط ایران و انگلیس خبر داده بود که امروز قرار است آن را در تهران ارائه کند.

پیشنهادهای جانسون را ارزیابی خواهیم کرد

یک عضو هیئت دوستی پارلمانی ایران و انگلیس در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به موضوعات اصلی مطرح در روابط دو کشور و حواشی این دیدار می‌گوید حضور کشورهای عضو ۱+۵ در ایران و توسعه روابط با آن‌ها مثل انگلستان، همواره دو لایه پنهان و پیدا دارند.

احد آزادیخواه می‌افزاید لایه پنهان این روابط مبتنی‌بر سیاست استمرار و توسعه روابط دوسویه دیپلماتیک است که نه‌تنها مخالف آن نیستیم، بلکه اقدامی درجهت اجرای توصیه مقام معظم رهبری به دولت درجهت توسعه روابط سیاسی با جهان است و حضور آقای جانسون در تهران می‌تواند به این امر کمک کند.

نماینده مردم ملایر با اشاره به اشتیاق انگلستان برای توسعه روابط، به‌ویژه در حوزه اقتصادی با ایران و نگاه مثبت به این رابطه تأکید می‌کند: این دیدارها می‌تواند زمینه گشایش‌های جدید و بیشتر در زمینه اقتصادی را فراهم کند. اما ازطرفی هم مسئولان دیپلماسی کشور باید به نیمه پنهان و روی دیگر این سفر هم توجه کنند.

وی با اشاره به هم‌نوایی سه کشور اروپایی عضو ۱+۵ با درخواست آمریکا برای بازنگری در برجام به‌ویژه درمورد برنامه دفاعی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران می‌گوید: این موضوع خطرآفرین است و مسئولان دولت نباید اجازه طرح چنین مسائلی را در مذاکرات بدهند. اگر سیاست‌های انگلستان را در رویکردی که آقای جانسون دنبال خواهد کرد جدا از راهبرد آمریکایی‌ها ببینیم، حتماً مذاکرات خوبی در تهران صورت خواهد گرفت، اما اگر سیاست‌های انگلستان را در پیوست با راهبرد آمریکا ببینیم، حتماً در رویکرد ما تأثیرگذار خواهد بود.

عضو هیئت دوستی پارلمانی ایران و انگلیس با اشاره به حواشی سفر جانسون ازجمله موضوع نازنین زاغری و درخواست انگلستان برای آزادی این جاسوس معتقد است نباید اجازه داد روابط رسمی دیپلماتیک وارد حواشی شود و تحت‌تأثیر قرار گیرد، اگرچه سیستم امنیتی باید به‌عنوان پیوست دیپلماسی مراقبت از حواشی هم داشته باشد تا این مسائل به‌نحوی مدیریت شود که امنیت ما در منطقه تقویت شود.

وی می‌گوید: از این‌گونه سفرهای سیاسی باید به‌عنوان یک فرصت استفاده کنیم. سابقه روابط ایران و انگلستان روشن است و دست انگلیسی‌ها در بسیاری از توطئه‌ها علیه ایران هویداست، لذا سفر جانسون به تهران قطعاً معنایش این نیست که انگلستان می‌خواهد سیاست کلان  خود را تغییر دهد، اما هر اندازه تغییر در مسیر تعامل باشد، هم می‌تواند مثبت باشد و هم می‌تواند فرصت تلقی شود.

آزادیخواه با بیان این‌که در حوزه اقتصادی بستر بزرگی برای توسعه روابط دو کشور وجود دارد اظهار می‌دارد: وقتی آقای ظریف می‌گوید ایران هنوز یک حساب بانکی بعد از برجام در انگلستان نتوانسته باز کند، پس اگر همین یک مشکل هم در این سفر رفع شود، در مراودات اقتصادی ما تأثیرگذار است. اگر انگلستان تحریم‌های بانکی ایران را طبق برجام مرتفع کند، مسیر توسعه روابط اقتصادی و تجارت میان دو کشور باز می‌شود.

مقدمه توسعه روابط

وی همچنین با اشاره به مواضع نخست وزیر انگلیس و تکرار ادعاهای برخی حکومت‌های عربی درمورد ایران در ماه‌های اخیر از سوی وی خاطرنشان می‌کند: حتماً این موضوع که مورد اعتراض تهران هم بوده، در این دیدار باید مطرح شده و از وزیر خارجه انگلستان توضیح خواسته شود. انتظار ما این است که تغییر سیاست لندن در این حوزه را به‌عنوان مقدمه توسعه روابط مطرح کنند. نگرانی ایران درمورد مواضع مقامات انگلستان کماکان پابرجا و مانع توسعه روابط است. بنابراین جانسون باید در این مذاکرات، اول صداقت سیاست خارجی انگلستان را درمورد توسعه روابط با ایران اثبات کند.