قدس آنلاین-رویارویی با هر معضل اجتماعی مستلزم در اختیار داشتن آمار دقیقی است که از سوی نهادهای مسئول و یا مؤسسات علمی و پژوهشی ارائه می‌شود. در غیر این صورت اقدام برای رویارویی و مقابله مؤثر با آن مانند آب در هاون کوفتن است.

مؤیدی؛ قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر بتازگی به استناد افزایش دو برابری شمار سمن‌های فعال مبارزه با اعتیاد ادعا کرده، جمعیت معتادان کشور رو به کاهش است و این گونه نتیجه گرفته است که کاهش آمار معتادان از بیش از ۳ میلیون نفر به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر یکی از نتایج رویکرد اجتماعی مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری در کشور است.

متأسفانه از آنجا که همواره ارائه آماری متقن و قطعی درخصوص موضوعاتی اینچنینی وجود نداشته و ندارد و این گونه مسائل همواره مورد مناقشه میان افراد و گروه‌های اجتماعی بوده است. بنابراین باید از همان ابتدا به چنین ادعایی با نگاه تردید نگریست. بویژه آنکه اگر با ملاحظه ابتدایی‌ترین دلایل و شواهد منطقی بتوان این گونه آمار و ارقام را به زیر سؤال برد، نکته نخست در تردید به اینگونه آمار، بی اعتمادی نسبت به نتایج حاصل از روش‌های آمار گیری بویژه در نتیجه خود اظهاری است. برای مثال کمتر مخاطبی را می‌توان سراغ گرفت که در پاسخ به پرسشِ پرسشگر، اعتراف به اعتیاد خود و یا اعضای خانواده خود کند.

نکته دیگر آنکه آنچه پذیرفتن این ادعا را از همان ابتدا با مشکل روبه رو می‌کند، افزایش شمار مراکز درمان اعتیاد از ۲۰۰۰ مرکز در سال ۸۹ به ۷۰۰۰ مرکز در سال جاری است. آماری که از افزایش شمار متقاضیانی برای مراجعه به این مراکز و طبعاً وجود بازار مصرف و تمایل معتادان برای درمان حکایت می‌کند.

بر اساس آنچه کارشناسان می‌گویند، آماری که ستاد مبارزه با مواد مخدر به آن استناد می‌کند و البته چندان هم تازگی ندارد، مربوط به مصرف کنندگان روزانه مواد مخدر است و در صورتی که بخواهیم سایر مصرف کنندگان انواع مواد مخدر را با توجه به نوع آمارگیری نادرست آن به این تعداد اضافه کنیم، قطعاً این آمار افزایش خواهد یافت. این در حالی است که هرازگاه اخبار شیوع مصرف مخدرهای نوظهور همچون تمبر، گل و دستمال بویژه میان جوانان و نوجوانان منتشر می‌شود.

تیرماه امسال علی هاشمی، رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه آخرین آماری که از شمار معتادان اعلام شد در سال ۱۳۹۰ بود که در بین جمعیت ۷۵ میلیونی، این تعداد را یک میلیون و ۳۳۰ هزار معتاد اعلام می‌کرد، گفته بود براساس شیوع‌شناسی اعتیادی که خود ستاد در سال ۹۰ انجام داده، آمار چهار میلیون مصرف‌کننده! (با احتساب تفننی‌ها) است.

از سوی دیگر مصرف سالانه ۶۰۰ تن مواد مخدر سنتی در کشور و تغییر الگوی مصرف مواد در بین جوانان و نوجوانان نیز دلیل فاحش دیگری است بر افزایش شمار معتادان که البته فارغ از هرگونه سلیقه سیاسی نمی‌توان به آن مباهات کرد.

آنچه باقی می‌ماند آن است که به نظر می‌رسد حتی با فرض پذیرش کاهش شمار معتادان همان گونه که شاهد تغییر در الگوهای تولید و توزیع مواد مخدر هستیم باید در پی بازنگری و اصلاح راه‌های مقابله و نیز خلق شیوه‌های نو برای مهار آن باشیم. موضوعی که به نظر می‌رسد نه تنها ستاد مبارزه با مواد مخدر که سایر نهادهای مسئول نیز تاکنون از آن غفلت ورزیده‌اند.