قدس آنلاین-تحولات میدانی سوریه پس از یک دوره آتش بس چند ماهه که می‌توان آن را از دستاوردهای نشست آستانه تلقی کرد، به سمت و سویی پیش رفت که در دوباره با حملات خمپاره‌ای از سوی گروه‌های معارض سوری دور جدیدی از درگیری‌ها بین نیروهای معارض و دولت سوریه شروع شد.

شدت حملات اخیر گروه‌های معارض همچون جیش الاسلام، النصره، احرارالشام و بقیه گروهک‌ها به گونه‌ای بود که بسیاری از مناطق سوریه مورد حمله قرار گرفته و شمار زیادی از غیر نظامیان در روزهای اخیر طی این حملات شهید یا زخمی شده‌اند.

در پی شدت یافتن حملات و نقض آتش بس از سوی گروه‌های معارض، ارتش سوریه تصمیم گرفته است منطقه غوطه شرقی را از وجود تروریستها پاکسازی کند. بر این اساس، اعلام شده تصمیم ارتش این کشور برای یکسره کردن کار تروریست‌ها در غوطه شرقی دمشق اتخاذ شده است و ارتش هرگز تا آزادسازی کامل مناطق از اشغال باندهای تروریستی از عملیات دست برنخواهد کشید.

درگیری‌ها در غوطه شرقی که اکنون به یک منطقه پرتنش تبدیل شده است، به حدی بود که شورای امنیت سازمان ملل نیز شنبه شب قطعنامه‌ای را در خصوص برقراری فوری آتش بس در سوریه به تصویب رساند. طبق مفاد این قطعنامه، حملات علیه افراط گرایان وابسته به داعش، القاعده، جبهه النصره و دیگر گروه‌های تروریستی که در فهرست سازمان ملل ذکر شده‌اند، از شمول آتش‌بس خارج است.

البته به گفته حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با میزان، این آتش بس راه به جایی نخواهد برد زیرا مهمترین گروه‌های تنش آفرین همین گروهک‌های تروریستی هستند که از سوی دولت‌هایی چون آمریکا و عربستان تغذیه می‌شوند و این آتش بس یک ماهه نوعی دادن فرصت برای بازسازی نیروهای آنها در مقابل پیروزی‌های چشمگیر دولت سوریه است.

اهداف پیدا و پنهان جنگ نیابتی در غوطه شرقی

با توجه به اینکه دولت بشار اسد در ماه‌های اخیر در سرکوب و عقب راندن گروه‌های معارض عملکردی موفق داشته است، برخی قدرت‌های فرا منطقه‌ای چون آمریکا برای تغییر این اوضاع، در پی به آشوب کشاندن و تنش آفرینی بیشتر در برخی مناطق آتش بس همچون غوطه شرقی برآمدند.

چنان که بر اساس طرحی که ارتش سوریه آن را افشا کرد، قرار بود جنگنده‌های رژیم صهیونیستی چندین موضع ارتش سوریه را در حومه دمشق بمباران کنند تا زمینه حرکت تروریست‌های جیش‌ الاسلام از مواضعشان در شهرک‌های النشابیه و اوتایا در غوطه شرقی به‌سمت قلمون شرقی ــ جایی که شاهد آشتی است ــ فراهم شود، در مقابل حدود ۵۰۰۰ تروریست مسلح در منطقه «التنف» در مرزهای سوریه و عراق که پایگاه آمریکا در آنجا ایجاد شده است، قرار بود برای ورود به غوطه شرقی با پوشش هوایی جنگنده‌هایی آمریکایی به‌سمت حومه دمشق وارد شوند، در نتیجه پایگاه آمریکایی در غوطه شرقی ایجاد شود که گروه‌های تروریستی به‌دنبال ایجاد آن هستند تا امنیت دمشق را مورد تهدید قرار دهند.

یورونیوز در گزارشی درباره این نوشته است: یکی از دلایل بالا گرفتن تنش‌ها در غوطه شرقی حضور گروه تروریستی «جیش الاسلام» در آن است و از آنجا که این گروه تا کنون هیچ چراغ سبزی از عربستان برای عقب نشینی از این منطقه دریافت نکرده وضعیت آن همچنان نابسامان است.

ماجراجویی آنکارا با عملیات «زیتون»

کارشناس مسائل خاورمیانه هم بر این باور است، غوطه شرقی از ابتدای شروع درگیری‌ها از سوی نیروهای مخالف دولت بشار اسد همواره به عنوان منطقه‌ای که می‌تواند معادلات جنگ را به نفع آن تغییر دهد نگریسته شد. بدین صورت که آمریکا و حامیان آن همواره بر آن بودند که به تجهیز خود در این منطقه بپردازند تا در صورت شکست در سایر جبهه‌ها بتوانند از این منطقه به عنوان پایگاهی برای باز پس گیری مناطق دیگر و جنگ با ارتش و دولت بهره ببرند.

سید هادی سید افقهی در گفت‌وگوبا قدس اظهار داشت: در اجلاس آستانه چهار منطقه به عنوان مناطق کاهش تنش در سوریه اعلام شد که غوطه شرقی نیز یکی از مناطق بود و براساس آن قرار بود در این منطقه آتش بس برقرار شود، اما نیروهای معارض، آتش بس را نقض کردند و شاهدیم در این مدت این گروه‌ها با رهبری آمریکا جنایت‌های زیادی را علیه غیر نظامیان مرتکب شده‌اند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: البته در این بین برخی دولت‌های منطقه همچون ترکیه با بهانه مقابله با گروهک «پ. ک. ک» حملاتی را به برخی مناطق سوریه ترتیب داد، گرچه به نظر می‌رسد این اقدام آنکارا به نوعی اقدام برای تغییر معادلات به نفع خود بود. عملیات «زیتون» ماجراجویی دولت ترکیه است که به نظر می‌رسد اردوغان به سادگی از آن خارج نخواهد شد و درصدد ماندن در مناطق سوریه است.

در بین سهم خواهی طرف‌های درگیر در سوریه نمی‌توان به گفته‌ها و مواضع ظاهری برخی دولت‌ها همچون ترکیه اعتماد کرد و خاک سوریه به عرصه‌ای برای کشمکش قدرت‌های منطقه‌ای و غربی تبدیل شده است.

از سوی دیگر با اینکه دولت ترکیه در پی برخی تحولات اخیر به سمت ایران گرایش پیدا کرده است، اما نباید از این نکته غافل ماند که نمی‌توان به ترکیه به عنوان نیرویی در جبهه مقاومت دل بست.