قدس: عشایر استان اردبیل که ارزش ریالی تولیدات سالانه آن ها از ۳۳۰ میلیارد تومان تجاوز می کند و نسبت به تولیدات مواد لبنی، پروتئینی و صنایع‌دستی عملکرد شاخصی دارند با مشکلاتی روبرو هستند که هر روز از تولید آن ها کاسته می شود.

عشایر تامین کننده نیاز های شهروندان

مدیرکل امور عشایر استان اردبیل با بیان اینکه سالانه ۳۰ الی ۳۵ درصد از محصولات لبنی و پروتئین استان توسط عشایر تأمین می‌شود اظهار می کند: در این میان هر فرد عشایر می‌تواند پروتئین مصرفی ۱۶ شهرنشین را تأمین کند.

قادر هنرمند با اشاره به اینکه ارزش ریالی تولیدات سالانه عشایر استان ۳۳۰ میلیارد تومان برآورد شده و به لحاظ تولیدات مواد لبنی، پروتئینی و حتی صنایع‌دستی، عشایر اردبیل عملکرد شاخص‌تری به نسبت سایر مناطق کشور دارند بیان می کند: مجموع تولیدات مواد لبنی و پروتئینی عشایر در سال متجاوز از ۱۸۰ هزار تن است.

وی می گوید: مطابق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی افزایش تولیدات عشایر در دستور کار است تا بتوانیم تولیدات هر فرد عشایر را به تأمین‌کننده مواد پروتئینی مصرفی ۴۰ نفر ارتقا دهیم.

هنرمند با اذعان به اینکه ۸۰ هزار نفر عشایر شاهسون در شهرستان‌های بیله سوار، پارس‌آباد، گرمی، مشگین شهر و خلخال ساکن هستند، ادامه می دهد:  عشایر استان ۱.۵ میلیون واحد دامی را در اختیار دارند.

وی عنوان می کند: عشایر استان اردبیل سالیانه با تولید ۴۳ هزار تن شیر ، میزان ۵ هزار تن گوشت و ۱۵۰۰ تن پشم یکی از تولید کننده عمده محصولات پروتئنی در کشور و استان محسوب می شوند.

خسارت میلیاردی به عشایر

مدیرکل امور عشایر استان اردبیل با اشاره به اینکه متاسفانه امسال عشایر استان بابت خشکسالی و حوادث غیر مترقبه خسارت های فراوانی را متحمل شدند همچنین از خسارت یک هزار و ۳۰۰ میلیارد ریالی به عشایر منطقه بابت وقوع خشکسالی خبر می دهد و می افزاید: متاسفانه عشایر خسارات سنگینی را امسال متحمل شدند که کاهش تولید گوشت دام و لبنیات گواه این مدعاست.

وی با اشاره به این موضوع که در اثر جاری شدن امسال سیل ۲هزار ۵۰۰ راس گوسفند عشایر تلف شد و افزون بر ۵۰ میلیارد ریال عشایر متحمل خسارت شدند ادامه می دهد: متاسفانه این خسارت ها هنوز هم پرداخت نشده است.

هنرمند می افزاید: البته برای پرداخت خسارت های وارده عشایر مکاتبات لازم انجام گرفته و مقرر است برای جبران این خسارت ها تسهیلاتی با بهره کم به عشایر خسارت دیده پرداخت شود.

وی با بیان اینکه در کوچ پاییزه ۳۰ درصد از جمعیت عشایری استان اردبیل زودتر از موعد مقرر کوچ کردند یادآور می شود: امسال عشایر شاهسون هم در موقع کوچ بهاره و کوچ پائیزه تقویم زمانی کوچ را رعایت نکردند.
هنرمند دلیل کوچ زودهنگام پاییزه عشایر ، خشکسالی ، کمبود بارندگی ، از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع دامنه های سبلان ، بزقوش و باغرو و هزینه بر بودن تامین نهاده های دامی عشایر عنوان می کند.

اطراق هایی که دیگر جای اطراق نیست 

مدیرکل امور عشایر استان اردبیل اذعان می کند: این عشایر که به شاهسون معروف هستند در ۵۷۲ قشلاق ، ۷ زیست بوم ، ۵۱ سامانه و یک هزار و ۵۲۷ اوبه زندگی می کنند و در مجموع ۴۵ طایفه را تشکیل می دهند.

جاری شدن سیل امسال۲هزار ۵۰۰ راس گوسفند عشایر را تلف شد و افزون بر ۵۰ میلیارد ریال خسارت وارد کرد که این خسارت ها هنوز پرداخت نشده استوی با اشاره به اینکه در حال حاضر جمعیت عشایر استان ۸۰ هزار نفر است می افزاید: عشایر در پنج شهرستان بیله سوار، گرمی، پارس‌آباد، مشگین شهر و خلخال سکونت دارند و می‌توانند در طرح‌های احیا و مدیریت مراتع مشارکت کنند.

مدیرکل امور عشایر استان اردبیل با بیان اینکه ۹ اطراق‌گاه عشایر در این استان طی سال‌های اخیر به زمین‌های کشاورزی تغییر کاربری یافته است عنوان می کند: این موضوع مشکلات گسترده‌ای در کوچ عشایر به دنبال داشته و حتی روند و زمان کوچ را مختل کرده است.

مدیرکل امور عشایر استان اردبیل در خصوص حل مشکل عشایر در این زمینه توضیح می دهد: تمامی اطراق‌گاه‌ها مطالعه شده و در شورای برنامه‌ریزی کشوری مطرح شده است تا نسبت به احیای آن اقدام کنیم و همچنین از طریق دستگاه قضایی  به دنبال رفع معارض اطراق‌گاه‌ها هستیم.

وی تأکید می کند: اختلال و تغییر زمان کوچ عشایر عوارض منفی متعددی داشته و حتی در تولیدات دامی عشایر نیز تأثیرگذار است.

مدیرکل امور عشایر استان تأکید کرد: با احیای اطراق‌گاه‌ها می‌توان اختلال به وجود آمده را رفع کرده و زمینه کوچ عشایر مطابق روند تعریف شده حیات ایل شاهسون را فراهم ساخت.

کاهش جمعیت عشایر

قادر هنرمند با بیان اینکه جمعیت ایل شاهسون در استان ۱۵ هزار خانوار است عنوان می کند: متأسفانه در سال‌های اخیر ما با کاهش قابل‌توجه جمعیت عشایر مواجه هستیم و می‌توان گفت در یک یا دو دهه اخیر جمعیت عشایر از ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش یافته است.

وی دلیل اصلی کاهش جمعیت را درآمد ناکافی عشایر دانست و می افزاید: به دلیل کمبود مراتع عشایر از درآمد کافی برخوردار نبوده و متأسفانه به حاشیه شهرها مهاجرت می‌کنند.

مدیر کل امور عشایر استان تأکید کرد: در وضعیتی که عشایر ۳۰ درصد از محصولات لبنی استان را تأمین می‌کنند و قابلیت به مراتب بالاتری دارند بعد از مهاجرت به مشاغل کاذب روی می‌آورند.

جاذبه گردشگری

با توجه به سکونت ۱۵ هزار خانوار عشایر در پنج شهرستان لذا عشایر می‌توانند یکی از محورهای توسعه گردشگری این استان باشند و بنا بر گفته مدیرکل امور عشایر از آلاچیق های عشایر برای سکونت‌های موقت و عرضه محصولات طبیعی در راستای کمک به معیشت این قشر از جامعه بهره برد.