حسن مرادی/کارشناس اقتصاد انرژی: با اینکه بیشتر از هفت سال است قانونی برای مقابله با این مشکلات وضع شده، اما مشکلات موجود در کشور نشان می‌دهد، هنوز نتوانسته‌ایم به معنای واقعی اصلاح الگوی مصرف را تجربه کنیم. بیشتر از ۲۰ سال است که به دولت‌های مختلف برای کنترل مصرف انرژی تذکر داده می‌شود. با وجود تمام هشدارها به نظر می‌رسد بسیاری از مسئولان اعتقادی به اصلاح الگوی مصرف ندارند. اگر اسم اقتصاد مقاومتی را یدک می‌کشیم، باید به راهکارهای آن هم توجه داشته باشیم.

این مشکل در تمام دنیا وجود دارد، اما برای آن راهکارهایی اندیشیده شده است. به طور نمونه دولت ژاپن در اقدامی جسورانه برای کنترل انرژی، کارکنان خود را مجبور کرد در ادارات از پوشش کت استفاده نکنند. اقدامی به ظاهر کم اهمیت که در کنار چهار درجه تغییر دمای ادارات، سبب شد در یک دوره ۲۰میلیارد دلار در مصرف برق صرفه‌جویی شود، اما کدام دولتمرد ما اراده‌ای اینچنینی دارد؟ چرا باید دولتمردان، کارکنان، قضات و همه دوایر دولتی در تابستان گرم، کت به تن کنند و سایرین هم بخاطر همرنگ جماعت شدن مجبور به استفاده از پوششی شوند که وارد فرهنگ ایران شده است.

در این حال دمای بسیاری از ادارات بین ۱۶ تا ۱۸ درجه تنظیم می‌شود که خلاف اصول سلامت است، دمای رفاهی که باید بین ۲۳ تا ۲۸ درجه باشد. در کنار این مصرف، هجوم کولرهای گازی بزرگ‌ترین ضربه را به صنعت برق زد. فریادهای زیادی هم زدیم، اما به گوش کسی نرسید. در برخی نقاط گرم کشور به دلیل پایین بودن حامل‌های انرژی بخصوص برق، مردم هنوز هم از کولرهای گازی استفاده می‌کنند که مصرف بسیار زیادی دارد.

اشکالات بسیاری در مصرف انرژی داریم که سبب شده علاوه بر به وجود آمدن قطعی در این حوزه، این شائبه در کشور به وجود بیاید که دلیل اصلی آن صادرات بی‌رویه برق است. در صورتی که این طور نیست. حتی اگر این امر حقیقت داشته باشد، نکوهیده نیست زیرا جزو سیاست‌ها است و در قبال آن ارز وارد کشور می‌شود.

یکی از راهکارهای صورت گرفته در کشور جابه‌جایی ساعت کاری ادارات است که نقش زیادی صرفه‌جویی انرژی دارد. براساس این تصمیم، به شهرهایی که دمای آن‌ها بیشتر از ۴۵ درجه است، اجازه داده شد ساعت کاری خود را به ۶:۳۰ تا ۱۳:۳۰ تغییر دهند. تصمیمی که براساس آن تا کنون به گفته معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی، شاهد صرفه‌جویی ۲۰۰۰ مگاواتی در پیک مصرف بوده‌ایم که معادل فعالیت ۱۷ نیروگاه است.

علت اصلی مشکلات کمبود انرژی علاوه بر کاهش نزولات آسمانی، تغییر الگوی گرمای هواست. در اثر کاهش نزولات، نیروگاه‌های برق‌آبی اُفت تولید پیدا کرده‌اند. علاوه بر آن در گذشته‌ای نه چندان دور، در تابستان‌ها برخی استان‌ها مانند مازندران، گیلان یا خراسان شمالی هوایی خنک داشتند، اما اکنون تمام کشور با افزایش دما روبه‌رو شده و نمی‌توان از مردم توقع داشت در زمان گرما از وسایل سرمایشی استفاده نکنند. به همین دلیل مشکلات این حوزه نیز بیشتر شده است.