شاید برخی «امرالله احمدجو» را نشناسند، اما سریال «روزی روزگاری» با بازی ماندگار خسرو شکیبایی را کمتر کسی است که نشناسد. احمدجو، کارگردان و فیلمنامه نویس 65 ساله کشورمان، به غیر از «روزی روزگاری»، سریال‌های «تفنگ سر پر» و «پشت کوه‌های بلند» و فیلم سینمایی «شاخه‌های بید» را نیز در پرونده کاری خود دارد. احمدجو که اصالتاً اهل میمه است و سال‌هاست در اصفهان ساکن شده، جزو معدود کارگردانان بنام اصفهانی است که در این شهر و دیار مانده و با هنرهای فاخر خود به اهالی این خطه ادای دین می‌کند. کارگردانی که اخلاق را مبنای اصلی تمام کارهایش می‌داند و غرق در فرهنگ بومی بودن را، نوعی امتیاز می‌شمارد. به بهانه پاسداشتی که مجمع فرهنگی هنری سراج در محله دهنو ( از محله‌های کم برخوردار اصفهان) به خاطر بیش از 40 سال فعالیت هنری استاد احمد جو از وی داشته‌اند، با این کارگردان و نویسنده پیشکسوت کشورمان گفت‌و گو کردیم که می‌خوانید:
■ آقای احمدجو! در سال‌های اخیر کم کار بوده‌اید، دلیلش چه بوده است؟
دلایل متعددی دارد و مهم‌ترینش اینکه کاری به من پیشنهاد نشده که انجام بدهم. حتی اگر چهره شناخته شده‌ای هم در سینما و تلویزیون باشید، باز هم تضمین نمی‌کند که پرکار باشید. البته بیکار هم نبوده‌ام و خودم را به نوشتن مشغول کرده‌ام.
■ اخباری مبنی بر ساخت سریال سلمان فارسی هم شنیده می‌شود، گویا شما هم با این پروژه همکاری دارید؟
بله، من هم دستی دراین ماجرا دارم. دوست قدیمی‌ام داوود میرباقری به من پیشنهاد کرد که در نوشتن گفت و گوها کمکشان کنم و از دو سال پیش به طور مداوم مشغول این کار هستم و بسیار لذت می‌برم. آقای میرباقری چند تیم را مشخص کرده‌اند که بدون اینکه از هم باخبر باشیم، نگارش گفت و گوها را انجام دهند. فیلمنامه را هم خودشان کامل نوشته‌اند، در نهایت این گفت‌وگوها، در فیلمنامه شکل نهایی می‌گیرد. من هم آنچه را از دستم برآمده، انجام داده‌ام. قرار است تا زمانی که فرصت برای تکمیل فیلمنامه هست، کار را صیقل دهیم و این روزها به طور مداوم مشغول این کار هستم.
■ در تیم کارگردانی هم حضور خواهید داشت؟
اگر آقای میرباقری بخواهند، حتماً قبول می‌کنم، ولی فعلاً صحبتی در این باره نشده است.
■ چرا سریال‌های تلویزیون در سال‌های اخیر، دیگر خاطره ساز نمی‌شوند؟
من فرصت بسیار کمی دارم تا سریال‌های تلویزیونی را پیگیری کنم و در جریان تولیدات صدا و سیما نیستم، ولی برای اینکه یک سریال خاطره ساز شود، شرایط زیادی باید وجود داشته باشد. فیلمنامه، طرح قصه، گروه اجرایی،
سفارش دهنده ها، نحوه تدارک، نحوه پخش و شرایط مختلف در این موضوع اهمیت دارند. اگر کاری خاطره ساز نشده، این علل باید بررسی شود.
■ تمام این شرایط در سریالی همچون «روزی روزگاری» جمع شده بود که آن را خاطره ساز کرد؟
امیدوارم این طور باشد. خوشحالم که از این کار استقبال شده و خدا را شاکرم که در جایی به درد خوردم.
■ فکر می‌کنید که سریال سازی برای مدیران تلویزیون و هنرمندان اولویت دارد؟
ببینید؛ من حدود دو دهه پیش بازنشسته شدم و با مدیرانی سرو کار داشتم که دلسوز و فهیم بودند، اما بعد از آن با مدیران جدید صدا و سیما آشنایی ندارم که درباره آن‌ها قضاوتی داشته باشم. در این سال‌ها هم از من دعوتی به کار نشده و حتماً لازم ندیده‌اند که از تجربه بنده استفاده کنند. 20 سال است که در اصفهان زندگی می‌کنم، اما شبکه استانی هم از من دعوت به همکاری نکرده است جز اینکه تهیه کنندگان برای برنامه‌های مناسبتی، دعوتی کرده‌اند که صحبت کنم.
■ گویا با پیشکسوتان برخورد مناسبتی می‌شود در حالی که در مقام مشاوره و هدایتگری می‌توانند بسیار مثمرثمر باشند؟
همین‌ها هم از طرف تهیه کنندگان بوده است نه مدیران صدا و سیما. جالب اینکه اگر از ما هم تجلیلی شده یا «خسته نباشید»ی گفته‌اند از طرف کسانی بوده که هیچ نسبتی با تلویزیون نداشته‌اند. پنجشنبه گذشته، بچه‌های اصفهان به پاس قدردانی از سریال «روزی روزگاری» مراسمی مردمی را در یکی از محله‌های کم برخوردار برگزار کردند که برایم بسیار لذتبخش بود. اگر رسمی‌ترین و عظیم‌ترین مراسم را برای من می‌گرفتند، این قدر که این مراسم، خالصانه و صادقانه بود، خستگی را از تن من نمی‌زدود. مراسمی که بسیار باصفا و روح بخش بود. مدیران نه برای مشاوره و نه برای خسته نباشید، سراغ ما نمی‌آیند.
■ دلیلش چیست؟
ببینید مدیران شاخصی دارند به نام استقبال مخاطب و تمام معیارها را بر همین اساس می‌سنجند در حالی که تمام امتیازات یک کار در همین قضیه خلاصه نمی‌شود. اغلب کارهای تجاری در طول تاریخ سینما، با اینکه کارهای نازلی بودند، اما پرفروش شدند. بنابراین میزان مخاطب، تضمین کننده کیفیت کار نیست. اگر کاری کم بیننده باشد، ولی همان تعداد کم، فیلم را با جان و دل پیگیری کنند، این عده قلیل سخت پسند را باید قدردانست و به خاطر جمعیت اقلیت شان نباید آن‌ها را نادیده گرفت. در پخش اول مجموعه «روزی روزگاری» تا نیمه‌های کار از آن استقبالی نمی‌شد و برخی واکنش‌ها هم نسبت به آن منفی بود. اقلیت بسیار کمی، بابت این سریال تشکر می‌کردند، اما صدها تلفن علیه این کار زده می‌شد. من از این ماجرا نگران نبودم چون مطمئن بودم که کار خوبی ساخته‌ام. به محض اینکه از نیمه‌های کار، مخاطب فهمید که کار را چطور ببیند و آن ذهنیت کلیشه‌ای درباره شخصیت راهزن را دور بیندازد، شیفته کار شد. در پخش‌های بعدی، این کار مخاطبان خودش را پیدا کرد. متأسفانه در پخش اول، به دلیل بازتاب‌های بدی که از سوی مخاطبان داشت، مسئولان وقت گفتند که ریتم کند است و بخشی از کار را حذف کردند. بخش هایی در 7- 6 قسمت اول حذف شد که هنوز حسرت شان بر دل من است. به دلیل واکنش مخاطب، این تصور به وجود آمده بود که کار کند است در حالی که چنین نبود.
هیچ کارگردانی در دنیا، اثرش را برای عده‌ای خاص نمی‌سازد، بلکه برای همه می‌سازد، ولی نمی‌تواند همه را مجبور کند که کارش را ببینند. هر کاری موافقان و مخالفان خودش را پیدا می‌کند. اگر عده‌ای سلیقه شان با ساخته من همسو نیست، مجبور نیستند که پای کار «روزی روزگاری» بنشینند. کار باید خوش کیفیت باشد و چه بهتر که اکثریت را هم جذب کند، اما اگر نکرد، باز هم جای نگرانی نیست، آرام آرم با ارتقای سلیقه اکثریت، آن اثر، جایگاه واقعی خودش را باز می‌یابد. نباید این طور فکر کرد که آثار تلویزیونی و سینمایی، یکبار مصرف هستند. متأسفانه یکی از مدیران رسانه ملی، چند سال پیش می‌گفت که تلویزیون، مصرفی است در حالی که امام راحل فرمودند تلویزیون باید دانشگاه عمومی باشد.
■ وضعیت برنامه‌های تلویزیون را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظرم در حد مقدوراتمان، تلویزیون آبرومندی داریم. باید کلیت برنامه‌های تلویزیون را دید. اگر برخی مخاطب شبکه‌های یک، دو یا سه هستند نباید قضاوت کلی کنند، بلکه تنوع برنامه‌ها را در کلیت باید دید تا هر شبکه‌ای، مخاطب خودش را پیدا کند. مثلاً شبکه نمایش، شبکه چهار و شبکه مستند، فیلم‌های بسیار خوبی را پخش می‌کنند. البته مدیریت پخش برنامه‌ها بسیار اهمیت دارد که باید به آن دقت شود تا تداخل برنامه‌ای پیش نیاید. من عاشق تلویزیون هستم و آن را به بقیه رسانه‌ها ترجیح می‌دهم.
با اینکه فیلم سینمایی هم ساخته‌ام، اما سلیقه من با تلویزیون همخوان‌تر است چون این رسانه فراگیرتر است و در هر خانه‌ای، بالانشین است. به همین دلیل به آن بسیار اهمیت می‌دهم. چه از من دعوت به همکاری بکنند و چه نکنند، سعی می‌کنم که کمک حال این رسانه باشم.
نظر شما