گاه کتمان یک موضوع و مشکل و ممانعت از رسانه ای شدن آن باعث می شود آن موضوع در فضای مجازی به نوعی منتشر و بزرگنمایی شود که علاوه بر فراهم کردن خوراک رسانه های بیگانه، دیگر با هیچ توضیحی قابل جمع کردن نباشد.
مسئولان و مدیران بخشهای خصوصی و دولتی باید بپذیرند که 'بحران زدایی' از مهمترین کارکردهای رسانه است. مهندسی افکار عمومی با اطلاع رسانی درست و صحیح توسط رسانه ها محقق می شود لذا به جای موضع گرفتن در برابر رسانه و رسانه گریزی باید در کنار رسانه با شفاف سازی و اطلاع رسانی به موقع در جهت تحقق حقوق شهروندی گام برداشت.
نزدیک شدن به 17 مرداد ماه سالروز شهادت محمود صارمی خبرنگار ایرنا که در راه اطلاع رسانی و بیان حقایق توسط جاهلان در افغانستان به شهادت رسید و 'روز خبرنگار' فرصت مناسبی برای بررسی چالشهای پیش روی خبرنگاران در عرصه اطلاع رسانی است. از همین رو خبرنگار ایرنا به سراغ تعدادی از فعالان رسانه ای در خراسان رضوی رفت و با آنها به گفت و گو نشست.

* رسانه های بی هویت و آلودگی اطلاعات
عضو هیات مدیره خانه مطبوعات خراسان رضوی در خصوص چالشهای اطلاع رسانی در فضای رسانه ای به خبرنگار ایرنا گفت: در دنیای امروزی اطلاعات و رخدادها و تفسیر و تحلیل آنها با سرعت زیادی از طریق رسانه های مجازی در اختیار مردم قرار می گیرد.
سید جلال فیاضی افزود: در مرحله شهروند خبرنگار قرار داریم که این مهم با وجود فرصت بودن، تهدیداتی را نیز به همراه دارد. رسانه های فاقد هویت در فضای مجازی منجر به آلودگی اطلاعات شده اند زیرا ترکیبی از اطلاعات درست و نادرست را در اختیار مردم قرار می دهند که افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد. برای کنترل این چالش مسئولان باید با اعتماد به رسانه های رسمی و با هویت، اطلاع رسانیهای لازم را انجام دهند.
وی ادامه داد: هر اندازه رسانه ها اطلاعات بیشتری از دستگاهها در اختیار داشته باشند تنویر افکار عمومی موثرتر و گسترده تری خواهیم داشت.

* خبرنگار به دنبال مچگیری نیست
فیاضی به نگرش منفی برخی مدیران نسبتب به رسانه و خبرنگار اشاره و بیان کرد: برخی مسئولان نگاه نامحرم به خبرنگاران دارند و گمان می کنند خبرنگار به دنبال مچگیری و برجسته کردن نقاط ضعف می باشد که البته چنین دیدگاهی نادرست است.
وی گفت: خبرنگاران به دنبال کسب اطلاعات درست و صحیح برای آگاه ساختن جامعه بوده و بدون غرض ورزی به دنبال انجام رسالت خود هستند.
مدیرمسئول اسبق روزنامه قدس و مدیرعامل پیشین ایرنا پایین بودن آستانه تحمل مسئولان را از دیگر چالشهای حوزه خبری و اطلاع رسانی ذکر و بیان کرد: نقد عملکرد دستگاههای مختلف از وظایف رسانه ها است. این نقد عملکرد هنگامی موثر واقع می شود که آستانه تحمل مسئولان در مقابل نقد افزایش یابد. البته تجربه ثابت کرده هرقدر مسئولیت در رده پایین تری باشد آستانه تحمل نقد نیز کمتر است .
وی افزود: برخی مسئولان دم از انتقاد سازنده می زنند اما برداشت برخی از آنها از نقد سازنده انتشار مطالبی است که علیه آنها نباشد. البته خبرنگاران نیز باید دقت کنند که در جریان انتقاد سازنده عملکرد دستگاهها و مسئولان را نقد کنند و از تخریب شخصیتی پرهیز کنند.
فیاضی ادامه داد: مسئولان باید در ارائه آمار و اطلاعات به خبرنگاران دست گشاده داشته باشند و بدانند خبرنگار به عنوان دیده بان هوشیار جامعه نقش سازنده ای در توسعه جامعه و تنویر افکار عمومی دارد.

* فضای بی اعتمادی/ خودشیفتگی مجازی
دبیر گروه حرف مردم روزنامه خراسان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: رشد سریع رسانه های مجازی دنیای رسانه را با چالش بی اعتمادی مواجه کرده است.
مهدی عسکری افزود: رسانه های مجازی در خودشیفتگی انتشار سریع اطلاعات قرار دارند و دقت و صحت را فدای سرعت نشر مطلب می کنند.
وی ادامه داد: در این شرایط چنینی رسانه هایی به هیچ عنوان قابل اعتماد نیستند و رسانه های مکتوب هیچگاه از آنها به عنوان منبع اطلاعاتی استفاده نمی کند بلکه برای گرفتن اطلاعات سراغ خبرگزاریهای معتبر می روند.
این روزنامه نگار گفت: اگر رسانه های مجازی بتوانند به خودشیفتگی سرعت در انتشار اخبار غلبه کنند می توانند موفق باشند ولی تاکنون در این جهت حرکتی دیده نشده و به جای منبع مورد اعتماد برای مردم به منبع تفنن و سرگرمی تبدیل شده اند.

* خبرنگاران شبکه متشکل ندارند
عسکری همچنین اظهار داشت: یکی از چالشهای حوزه خبر در خراسان و مشهد نبود شبکه پیوسته و متشکل برای خبرنگاران است که به دلیل نبود این پیوستگی بسیاری از مشکلات صنفی آنها روی زمین مانده و مطالباتشان پیگیری نشده است.
وی افزود: تشکل صنفی خبرنگاران محدود به جشن روز خبرنگار و یا هماهنگی یک ویلا در شمال نباشد. متولیان خانه مطبوعات باید نسبت به ایجاد زیرساختهای لازم برای خبرنگاران اهتمام داشته باشند.
او ادامه داد: هم اینک نشستهای انجمن صنفی خبرنگاران بیشتر به دورهمی صمیمانه به جای پرداختن به مشکلات زیرساختی خبرنگاران تبدیل شده است.

* اقبال کم به نشریات مکتوب
دبیر گروه حرف مردم روزنامه خراسان عدم اقبال مردم نسبت به رسانه های مکتوب را نیز یکی از بحرانهای بزرگ این حوزه ذکر و بیان کرد: در دهه اخیر با رشد رسانه های دیجیتال زنگ خطر برای نشریات مکتوب به صدا درآمده است.
وی گفت: با وجود چنین چالشی آتیه خبرنگاران این حوزه به خطر افتاده است. رسانه های مکتوب باید برای ادامه حیات پشت و پناه داشته و برای تغذیه به نهادی وابسته باشند که این موضوع ژست مستقل بودن را از آنها می گیرد.

* گریز برخی مدیران از رسانه ها
خبرنگار روزنامه قدس نیز در خصوص چالشهای خبرنگاران در حوزه اطلاع رسانی به خبرنگار ایرنا گفت: هنوز جایگاه رسانه ها برای دستگاههای اجرایی و نهادهای مختلف اثبات نشده و دستگاهها در ارائه اطلاعات به رسانه ها مقاومت می کنند.
مهناز خجسته افزود: مدیران برخی دستگاههای اجرایی از رویارویی با خبرنگاران و پاسخگویی به سئوالات ترس و واهمه دارند و این واهمه در حدی است که حتی سالی یکبار نیز حاضر به برگزاری نشست خبری نیستند.
وی ادامه داد: موضع گیری نسبت به رسانه در قبال انتشار اخبار واقعی ولی خلاف میل دستگاههای اجرایی و بایکوت خبری از دیگر چالشهای خبرنگاران در عرصه اطلاع رسانی است.

* جناحی شدن رسانه ها
این خبرنگار باسابقه همچنین گفت: مدیران و دستگاههای اجرایی گرفتار جناحی بازی شده اند و این امر را به اطلاع رسانی نیز تسری داده اند. دستگاههای اجرایی تمایل به همکاری با رسانه های همسو دارند و در مقابل نقد سایر رسانه ها واکنش نشان می دهند.
وی افزود: متاسفانه رسانه ها نیز به سمت جناحی شدن رفته اند و گاهی نقدهای غیرمنصافه از دستگاههای غیرهمسو ارائه می دهند که نوعی آفت رسانه ای است.
خجسته گفت: عدم دخالت نگرش و سلایق شخصی و جناحی از اصول حرفه خبرنگاری می باشد که متاسفانه این مهم رو به افول است.

* سد اطلاعاتی
خبرنگار روزنامه شهرآرا نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ممانعت برخی مدیران دستگاههای دولتی و خصوصی از ارائه اطلاعات به خبرنگاران برای تهیه گزارش از مهمترین چالشها ذر عرصه فعالیت رسانه اس است.
محدثه شوشتری افزود: برخی مدیران از ارائه کوچکترین داده و آمار عملکرد دستگاهشان به خبرنگاران ممانعت و نوعی سد اطلاعاتی برای رسانه ایجاد می کنند.
وی ادامه داد: آستانه نقدپذیری در برخی از مدیران و مسئولان نیز بسیار کم است و چنانچه خبرنگار مطلبی خلاف خواست آنها منتشر کند در مراحل بعدی و تهیه اخبار مربوط به آن دستگاه به مشکل سد اطلاعاتی برمی خورد.
این خبرنگار گفت: این بایکوتهای اطلاعاتی در حالی است که طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، دسترسی به اطلاعات حق مردم است. اهرمهای قانونی برای رفع موانع موجود در حرفه خبرنگاری وجود دارد اما ضمانت قانونی وجود ندارد.

* تابو کردن مسائل فرهنگی اجتماعی
خبرنگار روزنامه شهرآرا در خصوص مشکلات موجود در انتشار اخبار نیز گفت: در جامعه امروزی مسائل اجتماعی و فرهنگی تابو شده اند و این تابوها در فضای رسمی رسانه و مطبوعات نمی شکند.
شوشتری افزود: پرداختن به این مسائل در فضای غیررسمی و مجازی قابل انجام است اما رسانه ها به دلیل فشارهای وارده نمی توانند گزارشهای مرتبط را منتشر کنند.
وی ادامه داد: پرداختن به مسائل بحرانی یک ضرورت است ولی خبرنگار و رسانه با منع انتشار روبروست و فضای مدیریتی با بکاربردن جمله معروف 'افکار عمومی را مشوش نکنید' خط قرمزهای نانوشته برای فعالان رسانه ایجاد کرده است. این در حالی است که رسانه هیچگاه به دنبال تشویش اذهان عمومی نیست اما گاهی فضای مدیریتی با به کاربردن این جمله به دنبال دور زدن افکار عمومی است.

* مطالبه گری در عین بی توقعی
این فعال رسانه ای همچنین گفت: خبرنگاران مطالبه گران واقعی مشکلات مردم و صنوف مختلف هستند و همواره در مسیر رفع این مشکلات قلم می زنند.
شوشتری افزود: این در حالی است که فعالان رسانه ای خود درگیر مشکلات زیادی نظیر فقدان امنیت شغلی، حقوق و دستمزد پایین و مشکلات معیشتی هستند و هیچ نهاد و صنفی چالشهای آنها را بررسی نمی کند و مطالبه گر مشکلاتشان نیست.
وی ادامه داد: با این وجود خبرنگاران مشکلات صنفی این حوزه را پذیرفته اند و با بزرگ منشی تنها مطالبه گر مشکلات سایر اصناف هستند.

* فضای مجازی و خدشه به جایگاه خبرنگار
رئیس هیات مدیریه انجمن خبرنگاران ورزشی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: رشد قارچ گونه کانالهای خبری در فضای مجازی منجر به ایراد خدشه به جایگاه خبرنگاران شده است.
جواد رستم زاده افزود: انتشار اخبار و گزارش در رسانه های مکتوب، خبرگزاریها و صدا و سیما به عنوان سند قابل پیگیری است اما با ظهور و گسترش فضای مجازی خبرنگاران غیررسمی پا به این عرصه گذاشته اند و نوعی بی اعتمادی در مسئولان ایجاد کرده اند.
وی ادامه داد: انتشار اخبار غیرواقعی و غیرمستند در شبکه های مجازی که قابلیت پیگیری نیز ندارد از آفتهای حوزه خبر به ویژه خبرنگاران ورزشی است.
این فعال رسانه ای گفت: فضای مجازی به دلیل سرعت در انتشار اخبار و اطلاعات، رسانه های مکتوب را دچار نوعی عقب افتادگی کرده است. شبکه های مجازی بی هویت به نوعی فضای خبری جامعه را ملتهب کرده اند. سازمانها که پیش از این با خبرنگاران شناسنامه دار همکاری می کردند در فضای ملتهب فعلی در را به روی همه خبرنگاران بسته اند.
وی افزود: با انتشار اخبار نادرست در این شبکه ها بی اعتمادی نسبت به رسانه های رسمی نیز افزایش یافته و جایگاه خبرنگاران زیر سئوال رفته است.