به گزارش خبرنگار فرهنگی قدس آنلاین، حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) را پیش از آنکه به واسطه زیبایی‌اش، قمر بنی‌هاشم بنامیم باید علمدار کربلا بخوانیم، زیرا شجاعت، میدان‌داری و حضور آگاهانه‌اش در میدان جنگ سبب شد تا افزون بر بیان جایگاه معنوی و ایدئولوژیک امام، الگویی برای شیعیان ترسیم شود که در هر برهه تاریخی کارآمد باشد؛ الگویی که شکست عقیدتی در باور او نمی‌گنجد.

■ عروج از دامان مادر
نقشی که مادر به عنوان مهم‌ترین مربی ایفا می‌کند نه از دید کارشناسان امور تربیتی مغفول مانده و نه سنت بشری رسم مادرانه را فراموش کرده است. اهمیت نقش‌آفرینی مادران افزون بر متون دینی و روایات پیشوایان ما، در سیره و عمل آن‌ها نیز مشهود است.

حضرت خدیجه، فاطمه زهرا و زینب کبری(س) نمونه بارز مادرانی هستند که فرزندان خود را در مسیر اعتلای حق تربیت کردند. بانوان دیگری نیز در این مسیر گام برداشته و نقش فطری خود را با جهان‌بینی الهی در هم آمیخته و مادران حماسه‌ساز اسلام شدند.

آیت الله حبیب‌الله احمدی با اشاره به نقش تربیتی حضرت ام‌البنین(س)  در گفتگو با خبرنگار فرهنگی قدس آنلاین می‌گوید: بعد از شهادت فاطمه زهرا(س) حضرت علی(ع) ام‌البنین را که از خاندانی کریم، شجاع و اهل ایمان بود، به همسری برگزید. همین ویژگی‌های او به فرزندش عباس‌بن‌علی(ع) به ارث رسید و از او سرداری شجاع و سپهسالاری مطیع امر ولایت ساخت. 

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم می‌افزاید: زمانی که در جنگ جمل محمدحنفیه پرچمدار سپاه شد و به دلیل ترس عقب‌نشینی کرد، حضرت علی(ع) به او فرمود، تو این ترس را از مادرت به ارث برده‌ای؛ این سخن مولاعلی(ع) از تأثیرگذاری شخصیت مادر بر فرزند پرده بر می‌دارد. 

نویسنده مجموعه 14جلدی سبک زندگی اهل بیت(ع) درباره محبت و مهربانی ‌ام‌البنین(س) به فرزندان فاطمه(س) اظهار می‌کند: این بانوی تاریخ‌ساز چنان به فرزندان زهرای مرضیه(س) علاقه‌مند بود که نام خود را از فاطمه به ‌ام‌البنین تغییر داد تا دل فرزندان صدیقه کبری(س) به واسطه همنامی او با مادرشان غمگین نشود. 

وی با اشاره به اینکه‌ ام‌البنین(س) رسم ادب به خاندان وحی را به فرزندان خود آموزش داد، می‌گوید: حضرت عباس با توجه به «امام» بودن حسنین(ع) و فضیلت معنوی حضرت زهرا(س) و رسول الله(ص) نسبت به جایگاه والای برادران خود آگاه بود و هرگز آنان را برادر خطاب نکرد، بلکه خود را فرمان‌بردار امامان معصوم می‌دانست.

■ راز مقام معنوی قمر بنی‌هاشم
حضرت عباس(ع) که در دوره امامت امام علی(ع) و امام حسن(ع) دوران نوجوانی خود را سپری کرده بود، با فضایل و روش زندگی پدر و برادر خود آشنا شده و فضایل والای معنوی و اخلاقی کسب کرده بود. تربیت پدر و مادر ابوفاضل به گونه‌ای بود که او در جوانی در رکاب امام حسین(ع) نقش‌آفرین و سرنوشت ساز باشد. هنرمندی علمدار کربلا در میدان رزم از او شخصیتی به تصویر کشید که مورد احترام همه امامان پس از خود واقع شد. 

آیت‌الله نجم‌الدین طبسی با اشاره به روایات ائمه(ع) درباره فضیلت حضرت عباس(ع) و بیان احترام ویژه امام سجاد(ع) نسبت به عموی بزرگوارشان، می‌گوید: زین‌العابدین(ع) که شاهد دلاورمردی عمویش بود، شجاعت و رزم‌آوری او را با حمزه سیدالشهدا(ع) مقایسه کرده و از ایثارگری ابوفاضل(ع) به نیکی یاد کرده و می‌فرماید، خدا رحمت کند عمویم عباس را، جان‌نثاری کرد، در سختی‌ها مقاومت کرد و جان خودش را برای برادرش فدا کرد تا دو دستش را قطع کردند.

خداوند عوض آن دو دست دو بال به او داد که در بهشت با ملائکه پرواز می‌کند. در تفسیر این روایت باید گفت، مؤمنان در بهشت دارای درجاتی هستند و براساس آن جایگاهشان مشخص می‌شود، فقط قمر بنی هاشم(ع) هر جایی که خودش بخواهد حضور می‌یابد.

باید دید عباس(ع) چه کرده است که به این مقام رسیده است که تعیین جایگاه در بهشت به خود او واگذار شده است.  استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ویژگی‌های منحصر به فرد ابوالفضل(ع) را دلیل این مقام معنوی دانسته و می‌افزاید: عباس(ع) دارای شخصیتی شجاع، قاطع و ایثارگر بود تا جایی که در ماجرای کربلا دشمن تلاش می‌کرد که با دادن امان‌نامه به حضرت، ایشان را از امام و لشکر حق جدا کند، اما ایمان قمر بنی‌هاشم و بصیرت او باعث شد تا نامه شمر را پس بزند. این پژوهشگر مهدویت ادامه می‌دهد: رجزخوانی حضرت عباس(ع) در میدان رزم بیانگر درجه والای ولایتمداری اوست. امروز عباس‌بن‌علی(ع) الگوی ما در پیروی از ولایت است.

آیت‌الله نجم‌الدین طبسی با اشاره به نقش حضرت عباس(ع) در ولایت پذیری شیعیان می‌گوید: اگر تشیع تا به امروز حفظ شده است به‌خاطر وجود الگوهایی مانند حضرت عباس(ع) است. شیعه در همه اعصار از چنین شخصیتی الگو گرفته که تاکنون حفظ شده است.

 وی می‌افزاید: اگر خط‌ مشی افراد و اسطوره‌هایی مانند عباس‌بن‌علی(ع) نبود، ما امروز در سوریه پیروز میدان نبودیم. اگر شجاعت و بصیرت عباس(ع) را در دستور کار نداشتیم امروز ایران مستعمره آمریکا بود. اگر سرنوشت جنگ به نفع ایران رقم خورد مرهون الگوگیری از افرادی مانند قمربنی‌هاشم(ع) است. 

■ عباس؛ خیرخواه اهل بیت(ع)
حجت‌الاسلام دکتر سیدمهدی توکل نیز در این زمینه می‌گوید: برای ابوالفضل(ع) کاملاً مشهود بود که خواهران و برادرانش که فرزندان فاطمه(س) هستند، امتیاز ویژه‌ای نزد خداوند دارند، زیرا هم پدر و هم مادر آن‌ها معصوم بودند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اعتراف تاریخ به ادب عباس‌بن‌علی(ع) به ساحت امامت می‌افزاید: در تاریخ درباره ادب و احترام حضرت ابوالفضل(ع) به امامان هم عصر خودش روایت‌های بسیاری آمده است که نشانه معرفت و بصیرت قمربنی‌هاشم(ع) است. این حسن ادب به حدی بود که به خود اجازه نمی‌داد امام حسین(ع) را برادر خطاب کند و تنها در لحظه شهادت امام را برادر خطاب کرد.  

وی شیوه برخورد ابوالفضل(ع) با امام عصر را درسی برای شیعیان دانسته و اظهار می‌کند: رفتار عباس‌بن‌علی(ع) درسی است برای ما تا در ساحت امام معصوم با ادب و احترام برخورد کنیم. توکل ادامه می‌دهد: این ادب و احترام در رفتارهای علی(ع) نیز مشاهده می‌شود.

امیرالمؤمنین(ع) تا زمانی که پیامبر(ص) در قید حیات بودند، هرگز خطبه‌ای ایراد نکردند و تنها به عنوان مشاور و فرمانده حضرت نقش‌آفرین بودند. بُعد دیگر رفتار حضرت عباس(ع) به بصیرت آن بزرگوار باز می‌گردد، احترام ویژه به فرزندان فاطمه(س) راهبرد سیاسی حضرت عباس(ع) است. ابوالفضل(ع) افزون بر رعایت جایگاه برادری به جایگاه امامت حسنین(ع) نیز اشاره داشتند.

دکتر توکل شخصیت مانای عباس(ع) را نتیجه تربیت سیاسی در ادوار مهم تاریخی دانسته و می‌گوید: او در نوجوانی دوره خفقان سیاسی و خانه‌نشینی امام علی(ع) را تجربه کرد، در دوره امامت حسن‌بن‌علی(ع) خیانت برخی از مسلمانان را با چشم خود دید. اما اوج فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی حضرت عباس(ع) در دوره امامت سیدالشهدا(ع) است که نماد عینی و مصداق عملی ولایت‌پذیری است.  وی با بیان اینکه ابوالفضل(ع) مطیع کامل امام بود، می‌گوید: این ویژگی به قدری ملموس و عینی است که در زیارتنامه ایشان به آن اشاره شده است که «شما در خیرخواهی نهایت سعی خود را کردی و برای اهل بیت(ع) خیرخواهی داشتی».

انتهای پیام/