تیر و ستون‌ها و نرده بالکن‌ها که بسیاری از آن‌ها از جنس چوب است و آجرفرش بنا رد پایی از تاریخ را در خود نهفته دارد. در کنار آن‌ها تزئینات آجری، سقف ضربی و حجره‌ها و در و پنجره‌های چوبی زیبا، گواه قدمت طولانی این کاروانسراست.

«سرای عزیز الله اف» که نزدیک به 100 سال قدمت دارد نزدیک به حرم امام رضا(ع) و در کوچه عباس قلی‌خان واقع شده است. این اثر که در ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۰۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است هنوز هم یکی از بازارچه‌های فعال است.

در قدیم کاروانسرای عزیزالله اُف، تجارتخانه‌ای برای صادرات محصولات مختلف بوده است. این بنا در سال ۱۳۴۷ هجری قمری به همت حاج غلام حسین سالم مشهدی ساخته شد و مدت‌ها به عنوان محلی پر رونق و نبض تپنده اقتصاد شهر شناخته می‌شد. این مکان تاریخی سرانجام به محلی برای بازار فرش فروش‌ها تبدیل شد و بعد از آن نیز پای دیگر عمده‌فروشان به این مکان باز شد.

 پای صحبت‌های قدیمی ترهای بازار

یکی از کسبه قدیمی این سرا در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: از پنج سالگی در همین بازار مشغول به کار شدم. این بازار دارای قدمتی تاریخی است که نمی‌توان نسبت به آن بی تفاوت بود.

سیدحمید رهنما می‌افزاید: مغازه‌های این سرا در حال حاضر به صورت سرقفلی است و اجاره‌های آن نیز براساس طبقه و متراژ و مکان آن متفاوت است.

این کاسب قدیمی می‌افزاید: ویژگی اصلی این بازار این است که این بنا ثبت تاریخی شده است اما متأسفانه همین موضوع برای ما مشکلاتی را هم فراهم آورده است.

  مشکل تعمیرات

این کاسب قدیمی که در حال حاضر فروشگاه چای در همین سرا دارد، خاطرنشان می‌سازد: اگر قسمت‌هایی از این سرا نیاز به تعمیر پیدا کند، خود مالکان یا مستأجران اجازه تعمیر ندارند و باید میراث فرهنگی آن را انجام دهد و این در حالی است که میراث هم می‌گوید، بودجه ندارد.

یکی دیگر از کسبه قدیمی هم تصریح می‌کند: از پنج سالگی در این سرا با پدرم کار می‌کردم و به خاطر دارم اینجا ابتدا بازاری بود که در آن علاوه بر رفوگری قالی، سایر صنوف کرک و پشم و ابریشم و مسگری هم فعال بود.

  مشاغل روز

علی رحمتی توضیح می‌دهد: بازار به جهت بنا و ساختار تغییر چندانی نکرده است. گاهی تعمیرات اندکی شده است و فقط مشاغل بروز شده‌اند.

وی تأکید می‌کند: این بنا از استحکام زیادی برخوردار است و پایه‌های آن بسیارعمیق و بزرگ است و می‌گویند، داخل مصالح پایه‌ها از خرده شیشه استفاده شده که در مقابل زلزله آن را مستحکم کند اما به هر حال مانند هر بنایی نیاز به رسیدگی و تعمیرات دارد.

  میراث و عدم ردیف بودجه

رحمتی اذعان می‌دارد: مشکل ما بر سر همین اجازه تعمیرات است؛ از طرفی بنا ثبت ملی شده است و میراث اجازه تعمیرات نمی‌دهد، از طرفی خودش هم هیچ کاری نمی‌کند چون بودجه ندارد. این موضوع بارها و بارها مطرح شده است اما هنوز به جایی نرسیده است.

یکی دیگر از مغازه داران این سرا نیز می‌گوید: من 20 سال است که در این سرا به فروش لباس‌های مردانه مشغولم و مشکل ما مغازه‌داران همان نداشتن اجازه برای تعمیر مغازه‌هایمان است.

رضا زنگنه اظهار می‌دارد: برای مثال در و پنجره و کف این مغازه‌ها نیاز به تعمیر و رنگ و یا کفپوش دارد.

وی اعلام می‌کند: درست است که این بنا جزو آثار تاریخی است اما به هر حال باید برای نگهداری آن راه‌حلی اندیشید.

وی در خصوص راهکار پیشنهادی این بازار می‌گوید: به اعتقاد من می‌توان توافقی انجام داد که هزینه از کسبه دریافت شود و میراث خودش و با نظارت خودش تعمیرات بازار را انجام دهد تا هم قدمت و ظرافت این سرای تاریخی محفوظ بماند و هم کار تعمیر انجام شود.

  مشتری‌های خاص و بازار خاص تر

یک کاسب جوان این سرا هم می‌گوید: این بازار دارای جایگاه خاصی است و بسیاری از مردم برای دیدن این بازار قدیمی می‌آیند و علاوه بر آن مشتری‌های خاص نیز دارد. خیلی از مردم یا مسافران برای گرفتن عکس می‌آیند.

سجاد خسروی می‌افزاید: در گذشته بازار رونق بیشتری داشت اما مشکلات اقتصادی سبب رکود شده است که شامل بازار ما هم می‌شود.

  فضاسازی متناسب

این کاسب 21 ساله خاطرنشان می‌سازد: باید به فضاسازی بازار رسید حتی اگر قدیمی باشد. نصب آبسردکن، چراغ‌های مختلف و تأمین روشنایی بخصوص در شب از ضروریاتی است که به هر حال متولیان امر باید این کار را انجام دهند.

یکی دیگر از کسبه طبقه فوقانی هم با گلایه از بلاتکلیفی برای تعمیرات مغازه‌ها می‌گوید: اینکه این بنا باستانی است قابل قبول، اما مرمت آثار باستانی بر عهده میراث است اگر بودجه تخصیص یافته ندارد به هرحال باید این مشکل به نوعی رفع شود.

  یک اتفاق و مسئولان

این فروشنده لوازم خانگی می‌افزاید: خوشبختانه این بنا دارای استحکام خوبی است اما کافی است یک اتفاق کوچک پیش‌بینی نشده رخ دهد، آن زمان مسئولیت این همه بی‌تفاوتی با کیست؟

وی توضیح می‌دهد: بارها به استانداری، شهرداری و میراث فرهنگی مراجعه کرده‌ایم. یک بار با بحث عدم بودجه مواجه‌ایم، یک بار با بهانه باید کل سرا تخلیه شود تا تعمیرات انجام شود.

  تعطیلی برای تعمیر

او اظهار می‌دارد: این در حالی است که امکان تعطیلی کامل بازار برای تعمیر با وضعیت اقتصادی فعلی، برای هیچ کدام از کاسبکاران وجود ندارد، چون در حال حاضر ما با مشکل چک‌های برگشتی در بازار مواجه هستیم چه برسد که چندین ماه برای تعمیر، تعطیل کنیم. به نظر من راهکار این است که کارشناس میراث بررسی کند و جاهایی را که نیاز به تعمیر دارد، مشخص کند و همان بخش‌ها تخلیه کامل شود یا همان قسمتی که نیاز به تعمیر دارد، تعمیر شود.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پیام/