به گزارش گروه اقتصادی قدس‌آنلاین، در بحث اعلام معافیت‌های تحریمی بیان چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:

اول) در بحث فروش نفت خام، باید یک رفتار تجاری داشته باشیم و رفتارهای کشورهای مختلف در این حوزه را مورد بررسی قرار دهیم. آمریکا می‌داند که ایران نیازمند درآمدهای نفتی است و برای اینکه بتواند فشار آورد تا ایران را در حوزه‌های مختلف محدود کند به سراغ درآمدهای نفت که حکم پول توجیبی ایران را دارد، رفته است.

اهدافی که آمریکا از این اقدام در نظر دارد را می‌توان دسته‌بندی کرد؛ 

یک- کاهش حاشیه سود صنعت نفت ایران؛ از آنجا که نفت خاورمیانه ارزان‌ترین هزینه تولید در دنیا را دارد و در ایران این میزان به سه الی هفت دلار می‌رسد و همین مسئله تفاوت قابل ملاحظه‌ای با هزینه تولید در دیگر نقاط جهان را ایجاد می‌کند، آمریکا تلاش می‌کند با ایجاد محدودیت در صنایع بالادستی هزینه تولید نفت را برای ما افزایش دهد و شرکت‌ها در صورتی که با ایران وارد روابط تجاری شوند یا هزینه بالاتری می‌گیرند یا شرکت‌هایی می‌آیند که در رده A جهانی نیستند.

دو- آمریکا به دنبال فرسایشی کردن فعالیت‌های ایران و نه حذف ایران از بازار نفت است. به دنبال شرایطی است که به عنوان مثال در بحث اکتشاف، علیرغم عدم وجود مشکلات امنیتی و غیره، ایران به دلیل فشارهای آمریکا یا نتواند قرارداد ببندد و یا بسیار زمانبر باشد.

این کار دو سود برای آمریکا دارد؛ ۱. توان داخلی به حداقل می‌رسد. ۲. شرکت‌های خارجی توان تصمیم‌گیری درباره ورود به ایران را از دست می‌دهند، بدین معنا که نه قدرت چشم پوشی از بازار ایران را دارند و نه توان ورود به آن را.

دوم) هشت کشوری که از تحریم‌ها در خرید نفت ایران مستثنی شده‌اند، از ابتدا به طور جدی وارد مذاکره با آمریکا شده‌اند، اما دو سه روز مانده به آغاز تحریم‌ها آمریکا معافیت این کشورها را اعلام می‌کند. 

با دنبال کردن اخبار در چند ماهه گذشته متوجه می‌شوید که عمده شرکت‌ها، کشورها و پالایشگاه‌های مختلف در حال کاهش یا قطع خرید نفت خود از ایران هستند. طی این مدت، کشورهای خریدار با عدم ورود جدی به بحث معافیت از تحریم‌ها، در پی امتیازگیری و کاستن هر چه بیشتر از قیمت و تحمیل خواسته‌های خود به ایران بودند، مثلاً در دوره گذشته تحریم‌ها، هند عنوان کرده بود که بهای نفت ایران را با روپیه خواهد پرداخت یا نفت را در بندر با شرایط فوب به ما تحویل دهید. در این دوره هم همین اتفاق افتاده و این کشورها بعد از گرفتن امتیازات موردنظر از ایران، از آمریکا درخواست معافیت کرده‌اند.

سوم) مهم‌ترین دلیل اینکه مشتریان نفت ایران از آمریکا درخواست معافیت می‌کنند این است که نمی‌خواهند ایران به یک رقیب قوی تبدیل شود. ایران ۱۵ کشور و کشورهای مشترک المنافع را در همسایگی خود دارد که در صورت حذف از بازار فروش نفت می‌تواند به سمت تولیدات پالایشگاهی، پتروپالایشگاهی و پتروشیمی رود و بازار بسیار بزرگ مصرف این کشورها را با توجه به اندک بودن هزینه حمل و در نتیجه کاهش قیمت تمام شده، به آسانی در اختیار گیرد و رقیب جدی این کشورها می‌شود.

‌چهارم) در این میان، آنچه بیش از تحریم‌ها و شگردهای کشورهای خریدار نفت به ما آسیب می‌رساند، ضعف خودمان در دیپلماسی انرژی است. اکنون نه وزارت علوم، نه وزارت نفت، نه وزارت امورخارجه، نه بدنه دولت و نه بدنه سازمان‌های فراقوه‌ای هیچ یک در دیپلماسی انرژی فعال نیستند. در حالی که کشورهای مختلف در حوزه پالایشگاهی بسیار فعالند و متأسفانه شاهدیم که این گونه اخبار در رسانه‌های داخلی منعکس نمی‌شود.

اگر روزی که برجام را امضا کردیم و توانستیم بازارهای نفتی‌مان را پس بگیریم، ظرفیت دیپلماسی‌مان را افزایش می‌دادیم،‌ دیگر مشتری‌هایمان به سادگی از دست نمی‌رفتند. در دوران برجام به دلیل عدم هماهنگی میان دستگاه‌ها ما زیان‌های مختلفی دیدیم. در زمان دفاع مقدس شورایی متشکل از بانک مرکزی، وزارت امور خارجه، وزارت نفت و یکی دو نهاد دیگر در زمینه فروش نفت بسیار قوی عمل کرد، اما متأسفانه بعدها منحل شد. در حال حاضر و بویژه پس از اعلام بازگشت تحریم‌ها، اگر چنین شورایی وجود داشت و فعال بودیم، می‌توانستیم جلوی بسیاری از مشکلات فعلی را بگیریم.

انتهای پیام/