ازهمین رو در آستانه هفته پژوهش با دکتر «امید ماهیان» از محققان دانشگاه فردوسی در رشته مکانیک تبدیل انرژی که در فهرست یادشده به عنوان پژوهشگر پراستناد معرفی شده است گفت وگویی انجام دادیم که از نظرتان می‌گذرد: 

 * لطفاً بفرمایید انتخاب مقالات محققان به عنوان اسناد پر استناد چه تأثیری بر سوابق علمی پژوهشگران و جایگاه علمی کشورهای متبوع دارد؟

** درپاسخ برای نمونه باید اشاره کنم که برای استخدام در دانشگاه‌های چین یکی از مواردی که مهم هست در رزومه افراد پررنگ شود، همین تعداد مقالات پراستناد است. همچنین نه تنها این مقالات باید پراستناد باشند بلکه افراد معروف در آن رشته و از دانشگاه‌های معتبر نیز در بین کسانی باشند که به این تحقیقات ارجاع داده‌اند. در رابطه با تأثیر انتخاب مقالات پراستناد بر جایگاه علمی کشورهای متبوع نیز این امربه طور مسلم تأثیری مستقیمی بر رده بندی دانشگاه‌های آن کشور دارد. چنانکه نظام رده بندی شانگهای که هر ساله دانشگاه‌های مختلف دنیا را رده بندی می‌کند، یکی از مواردی را که در نظر می‌گیرد؛ تعداد محققان پراستناد درهر دانشگاه است. ازهمین رو دانشگاه‌های عربستان در این زمینه سرمایه‌گذاری زیاد کردند تا محققین پراستناد را جذب کنند تا رتبه دانشگاه‌های خود را بهبود دهند.

 در همین زمینه ذکراین نکته شاید جالب باشد که دو ماه قبل از اینکه اسامی محققین پراستناد اعلام شود، مؤسسه کلاریویت انالیتیکس(تامسون رویترز سابق) از افرادی که انتخاب شده‌اند می‌خواهد تا به وبسایت این مؤسسه مراجعه کرده و آدرس دانشگاهی خود را اصلاح کنند.

 به این ترتیب افراد می‌توانند دو نوع آدرس وارد کنند که  یک آدرس اولیه بوده و دیگری آدرس ثانویه محسوب می‌شود. ازهمین رو اگر محققین، یک دانشگاه خاص را به عنوان آدرس اولیه ذکر کنند این مسئله بسیار در رتبه بندی آن دانشگاه مؤثر هست؛ بنابراین یک ماه پیش از اعلام نتایج یکی از استادان دانشگاه معروف عربستان به من ایمیل زد و خواست که این دانشگاه عربستان را به عنوان آدرس اولیه انتخاب کنم و متعهد شوم در سال پیش رو آدرس این دانشگاه را هم در مقالاتم وارد کنم تا بدون نیاز به حضور فیزیکی ماهیانه بیش از ۴۰۰۰ دلار دریافت کنم! البته وی تصور می‌کرد پاسپورت دومی به غیر از ایران نیز دارم که بعد متوجه شد که چنین نیست. به این ترتیب گفتند: به دلیل مسائل سیاسی نمی‌توانیم همکاری داشته باشیم. درحال حاضر نیز اگر به سایت مؤسسه مراجعه کنید؛ خواهید دید که من دانشگاه فردوسی را به عنوان آدرس اولیه و دانشگاه‌های چین و مجارستان را که با آن‌ها همکاری دارم را به عنوان آدرس ثانویه درج کرده‌ام.

  * به نظر شما روش فعلی انتخاب محققین پراستناد که توسط کلاریویت انالیتیکس انجام می‌شود در محافل علمی جهان چقدر معتبر است؟

** به طور حتم چنین شیوه ارزش گذاری مخالفانی دارد، به عنوان مثال بعضی افراد هستند که تعداد ارجاعات بسیار بیشتری از افراد انتخاب شده دارند اما انتخاب نشده‌اند! اما به هرحال این آمار توسط بسیاری از دانشگاه‌ها مورد توجه هست.

چنانکه چندی پیش در وبسایت یکی از دانشگاه‌های معروف استرالیا دیدم که مدیرپژوهش دانشگاه یادشده افراد انتخابی را تحسین کرده و کار آن‌ها را بسیار خوب و با ارزش دانسته است. همچنین دانشگاه بیرمنگام انگلیس هم امسال هشت محقق پراستناد داشت و این خبر را در سایت دانشگاه با تعاریف ویژه از محققین انعکاس داده بود.

 همین طور بعضی کشورها همانند مجارستان به استادانی که این عنوان را کسب کنند بودجه‌های تحقیقی ویژه اهدا می‌کند. درواقع کشورهای پیشرو درعلوم برای اینکه تعداد بیشتری محقق پراستناد داشته باشند، با هم رقابت سختی می‌کنند.  

  *طی سال‌های اخیر حضور محققان ایرانی دراین عرصه جدی‌تر شده؟ چرا؟

** این روند طبیعی هست، زیرا وقتی تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیشتر می‌شود تعداد مقالات چاپ شده ایران هم بیشتر می‌شود پس شانس بیشتری هست تا اینکه تعداد مقالات پر استناد هم زیادتر شود. نکته دیگر اینکه چنانچه همکاری‌های بین المللی نویسندگان ایرانی در مسیر درست انجام شود، این امر به حضور محققین وطنی دراین عرصه کمک‌های شایانی خواهد کرد.

   * مزایای مادی این انتخاب برای محققان ایرانی چیست و آیا انتخاب آن‌ها سبب تقویت حمایت‌های مسئولان کشور از چنین حرکت هایی شده است؟

** من اولین سال هست که این عنوان را کسب می‌کنم و واقعاً نمی‌دانم برای مسئولین دانشگاه یا وزارت علوم چقدر مهم هست اما  برای ارتقای مرتبه به جای چهار سال، با سه سال برای نمونه از استادیاری به دانشیاری ارتقا پیدا می‌کنیم.

  * به نظر شما حضور محققان داخلی دراین عرصه تا چه حد سبب افزایش توجه متولیان امر به توانمندی‌های محققان وطنی می‌شود؟

** اگر تأثیر مستقیم این امر را بر رتبه بندی دانشگاه‌ها متوجه باشند و از طرفی دیگر به افزایش وجهه وجایگاه بین‌المللی دانشگاه‌ها بیندیشند توجه بیشتری به این موضوع خواهند داشت. چرا که با این رویه می‌توانند دانشجویان خارجی را حداقل از کشورهای همسایه بیشتر جذب کنند. در حقیقت این امر سرمایه گذاری محسوب می‌شود که در آینده حاصل آن را هم در بهبود رتبه دانشگاه در ایران و جهان خواهند دید و هم منبع درآمد برای دانشگاه می‌تواند باشد.

 * توصیه شما برای محققان جوان که علاقه مند به حضور دراین عرصه هستند چیست؟

** سعی و پشتکار و اینکه هیچ وقت ناامید نشوند. من خیلی از شب‌ها از خواب با استرس بلند می‌شدم که ایمیل خودم را چک کنم که ببینم نتایج داوری مقالاتم آمده یا نه، خیلی از روزها تا شب دانشگاه می‌ماندم و مجلات مختلف را بررسی می‌کردم به طوری که خیلی از مشخصات آن‌ها را حفظ شده بودم. به طورقطع آدم باهوش و نخبه‌ای نیستم، اما خیلی صبور و سمج هستم و خسته نمی‌شوم.

 به طوری که جالب هست بدانید؛ من در طی چهار پنج سال گذشته بیش از چهل بار به مجله معتبر نیچر که بهترین مجله دنیا هست مقاله (از نوع کوتاه) ارسال کردم و هر دفعه مقالات من را رد می‌کردند تا این که یک بار توانستم موفق به چاپ مقاله خود در این مجله معتبر شوم و این فقط به خاطر تلاش و جاه طلبی علمی  است که دارم.

البته همواره توصیه می‌کنم همه باید در مسائل علمی جاه طلبانه بیندیشند و گام بردارند.

* وصحبت پایانی شما

** ضمن سپاس فراوان از خانواده‌ام وتمام استادان گرانقدری که طی دوره کارشناسی تا دکترا مشوق وهمراهم بوده‌اند؛ در آخر یک خواسته‌ای دارم چراکه این اولین مصاحبه من با یک روزنامه و رسانه درایران است؛ بنابراین خیلی دوست دارم اگر آقای رئیسی این مصاحبه را می‌خوانند؛ اجازه می‌دادند که من خادم افتخاری حرم امام رضا (ع) می‌شدم.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پیام/