بدون هر مقدمه دیگری به سراغ مصداق عینی این موضوع می‌رویم که در دو روز گذشته همانند موارد متعدد دیگر دامنگیر شهروندان مشهدی شده است ماجرا مربوط به آلودگی هوا و هوای ناسالم کلانشهر مشهد است.

اینکه در ابتدای مطلب به موضوع شهرنشینی به سبک کشورهای در حال توسعه اشاره کردیم به این دلیل است که اگر مانند کشورهای توسعه یافته، توسعه شهر، ساخت و سازها و مدیریت جمعیت ساکن و توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز براساس قواعد فنی و از پیش تعریف شده صورت می‌گرفت، امروز با مشکلات متنوع در حوزه‌های مختلف روبه رو نبودیم.

بر همین مبنا می‌توان گفت بخش قابل توجهی از آلودگی شهر مشهد به همین نبود ضوابط دقیق و نبود برنامه‌های مدون مربوط است. به طور مثال اگر از دو دهه قبل و با نگاهی به وضعیت آلودگی هوای کلانشهرهای دیگر دنیا که درگیر آلودگی هوا بودند به سراغ برنامه ریزی برای پرهیز از ابتلا به این مسئله می‌رفتیم و با مطالعه دقیق به ریشه یابی موضوع می‌پرداختیم، می‌شد با بالا بردن سهم حمل ونقل عمومی و به طور خاص حمل ونقل ریلی، سرعت بهره برداری از این طرح را به قدری بالا برد که شهروندان هیچ احساس کمبودی در خدمت گیری از حمل ونقل عمومی را احساس نکنند تا به سراغ خودروهای شخصی بروند و شاهد ازدیاد بی سابقه خودرو در این شهر باشیم به نحوی که در حال حاضر روزانه بیش از یک میلیون خودرو در شهر تردد دارند که با هر محاسبه حداقلی می‌توان گفت اصلی‌ترین عامل آلودگی هوای شهر مشهد خودروها هستند.

  سهم ۷۰ درصدی  آلودگی خودروها در مشهد

به گفته مدیران حوزه محیط زیست و پایش آلاینده‌های شهری، هم اکنون بیش از ۷۰ درصد آلودگی هوای شهر مشهد مربوط به منابع آلاینده متحرک یعنی خودروها می‌باشد که خود مؤید همه چیز است و وجود خودروهای تک سرنشین در شهر حکایت از ضعف سیستم حمل ونقل عمومی است و به نظر می‌رسد با توجه به تخصیص منابع لازم برای افزایش کمی و کیفی حمل ونقل عمومی شرایط در سال‌های آینده وخیم‌تر از اکنون خواهد بود مگر اینکه عزمی جدی برای پایان دادن به این روند باشد.

موضوع قابل توجه دیگر اینکه براساس مطالعات صورت گرفته در سال‌های اخیر، یکی دیگر از تبعات آلودگی هوا هزینه سلامتی تحمیلی به شهروندان و در نهایت بودجه ملی است، چراکه به استناد مطالعات صورت گرفته در یک دهه قبل در تهران هزینه سلامتی ناشی از هر افزایش یک واحد آلاینده‌ای مانند دی اکسید کربن بیش از ۲۸ هزار دلار می‌باشد که برخی از کارشناسان معتقدند این رقم هم اکنون در شهر مشهد بسیار بالاتر از این رقم است.

 بی‌توجهی به وضعیت امروز مشهد در گذشته

با تکرار این نکته که آلودگی هوای امروز مشهد نتیجه سال‌ها بی توجهی به ضوابط کلی مدیریتی در بخش‌های مختلف بوده است، می‌توان به مواردی چون عدم توجه به توسعه شهر در بخش‌های غربی و تداخل صنایع با واحدهای مسکونی و فراموشی باند سوم فرودگاه به منظور پایان دادن به پرواز هواپیماها از آسمان شهر مشهد اشاره کرد به گونه‌ای که به گفته متولیان امر آلودگی تزریقی به هوای مشهد ناشی از عبور هواپیماها با آلودگی ۶۰۰ هزار خودرو برابری می‌کند، اما چند سال است که جز تیتر اخبار اقدام دیگری برای باند سوم صورت نگرفته است.

این در حالی است که اگر بخواهیم به تبعات ثانویه و لایه‌های بعدی آلودگی هوا هم اشاره کنیم، خواهیم دید مواردی همچون تعطیلی به علت آلودگی هوا خود موجب اختلال در بسیاری از بخش‌های زندگی فردی و اجتماعی افراد و اقتصاد شهر می‌شود که باید در بخش‌های مطالعات اجتماعی دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

  توجه به حمل و نقل عمومی

اما اگر بخواهیم نیمه پر لیوان را هم ببینیم با نگاهی به اقدام‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر، می‌بینیم جدی‌ترین اقدام‌های صورت گرفته تنها اجرای طرح محدودیت ترافیکی (زوج وفرد) و بالا بردن سهم مشهد از سوخت‌های با کیفیت‌تر در بخش بنزین و گازوئیل بوده که البته توانسته از شدت آلودگی بکاهد، اما به نظر می‌رسد برای آنکه یک دهه بعد هم از فرصت سوزی در این سال‌ها انتقاد نشود باید با اعمال مدیریتی قاطعانه‌تر و اجرای طرح‌های محدودیت تردد خودروها در گستره جغرافیایی بیشتر از یک سو و بالا بردن سهم حمل ونقل عمومی از سوی دیگر و به طور خاص تخصیص اعتبار لازم برای ساخت باند سوم فرودگاه مشهد در کمترین زمان ممکن و خارج نمودن واحدهای صنعتی ریز و درشت قرار گرفته در بافت مسکونی شهر از کورتر شدن این گره جلوگیری کرد و از تداوم نفس تنگی شهر مشهد پیشگیری نمود.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پیام/