محمود مصدق/ نگرانی‌ها نسبت به تخریب جنگل‌ها در ایران کم نیست. یعنی کمتر ماه و سالی است که یکی از فعالان زیست محیطی نسبت به این موضوع هشدار ندهد و از ضرورت برخورداری از یک برنامه مدون و استفاده از تمام ظرفیت‌ها برای مقابله با عوامل نابودی جنگل‌ها سخن نگوید.
با این همه پرسش این است که عمده موارد تهدید کننده جنگل‌های کشور کدامند و روند تخریب جنگل‌ها چگونه است ؟ وزارت جهاد کشاورزی و یا به عبارت بهتر سازمان
جنگل ها، مراتع و آبخیزداری به عنوان متولی امر چه طرح هایی برای جلوگیری از تخریب جنگل‌ها در دست اقدام دارد؟ و از همه مهم‌تر، آیا پیش بینی بعضی از کارشناسان که از نابودی حداقل نیمی از جنگل‌های کشور تا 50 سال آینده خبر داده‌اند، تحقق می‌پذیرد؟
تخریب جنگل‌ها نزدیک به 12 هزار هکتار در سال
رضا بیانی؛ مدیر کل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از کاهش سطح جنگل‌های کشور در مقایسه با دهه 30 خبر می‌دهد و در خصوص سطح تخریب جنگل‌های کشور به خبرنگار ما می‌گوید: بر اساس گزارش سازمان جهانی فائو تخریب جنگل‌ها در ایران نزدیک به 12 هزار هکتار در سال است.
وی تداوم خشکسالی، قاچاق چوب و تغییر کاربری اراضی جنگلی را مهم‌ترین عوامل تهدید کننده جنگل‌های کشور می‌داند و می‌گوید:البته سازمان جنگل‌ها برای مقابله با این عوامل، طرح‌های مختلفی در دست اقدام دارد که اجرای طرح صیانت از جنگل‌های کشور از آن جمله است. در واقع در راستای اجرای برنامه ششم توسعه می‌خواهیم ضریب حفاظت جنگل‌ها را به بیش از 90 درصد برسانیم. در بُعد فنی هم برنامه مدیریت پایدار جنگل‌ها را در دست اجرا داریم. برای این منظور طرح آبخیزداری در دستور کاراست.
وی در خصوص تغییر کاربری اراضی جنگلی هم می‌گوید: در سه چهار سال اخیر و با اجرای طرح کاداس تلاش کرده‌ایم تا حوزه جنگل‌ها را از محدوده حریم شهرها و روستاها خارج کنیم.برای مثال در شهرستان‌های شیرگاه و پل سفید در استان مازندران که جنگل نزدیک این‌هاست با همکاری شهرداری و شورای عالی مسکن و شهرسازی عرصه‌های جنگلی را از حریم این شهر کاملاً مشخص کرده‌ایم. البته این اتفاق باید با همکاری همه دستگاه‌ها در سایر شهرها هم بیفتد تا بتوان جنگل‌ها را به عنوان یک میراث با ارزش همچنان حفظ کنیم.
روند تخریب جنگل‌ها ادامه دارد
هادی کیا دلیری؛ رئیس انجمن جنگلبانی ایران اما روند تخریب جنگل‌های کشور را پرشتاب ارزیابی می‌کند و به قدس می‌گوید: روند تخریب جنگل‌ها مثل سابق و با همان شدت در جریان است. یعنی ما هم در جنگل‌های زاگرسی پدیده خشکیدگی درختان و شیوع آفت‌ها را داریم و هم شاهد شیوع بیمارها در جنگل‌های هیرکانی و حرایی هستیم. ضمن اینکه همان توسعه‌های بی قاعده، بحث‌های انتقال آب، قطعه قطعه کردن اکوسیستم ها، تجاوز به عرصه‌های جنگلی و سه برابر شدن آتش سوزی جنگل‌ها اتفاق می‌افتد.
وی ضعف مدیریت را عمده‌ترین عامل
تهدید کننده جنگل‌های کشور می‌داند و می‌گوید: متأسفانه متولی جنگل‌ها به هیچ وجه برنامه مدون و مشخصی در این زمینه ندارد و این هم به این خاطر است افرادی که به عنوان مدیر به این سیستم وارد می‌شوند تخصص کافی ندارند و به همین دلیل خود عامل درد و تخریب می‌شوند.
وی کاهش سطح کیفی جنگل‌های ایران را با اهمیت‌تر از کاهش سطح کمی آن‌ها می‌داند و می‌گوید: به دلیل بهره برداری بی رویه طی 40 سال گذشته موجودی جنگل‌های شمال از لحاظ کیفی به نصف رسیده است. در زاگرس دیگر چیزی به نام جنگل نداریم تنها یکسری درختزار داریم.
این استاد دانشگاه با اشاره به شیوع بیماری ذغالی در جنگل‌های زاگرسی و سرایت این آفت به جنگل‌های هیرکانی می‌گوید: جدا از این آفت از سال 95 شاهد طغیان آفت شب پره شمشاد در سطح 150 هزار هکتار جنگل‌های شمال هستیم.
وی همچنین از خشکیدگی درختان ممرز در جنگل‌های گرگان خبر می‌دهد، می‌گوید: این آفت تازه شیوع پیدا کرده است و دارد کل درختان این گونه را درگیر می‌کند. ضمن اینکه هنوز دلیل خشکیدگی ممرزها مشخص نیست. اگر این آفت فراگیر شود از آنجایی که 30 درصد جنگل‌های شمال را این گونه تشکیل می‌دهد این موضوع می‌تواند برای ما بسیار خطرناک باشد. یعنی نه تنها این گونه حذف می‌شود، بلکه چون گونه‌ها به همدیگر وابسته هستند گونه‌های دیگر هم مشکل پیدا می‌کنند. البته در کنار این‌ها اتفاقات خوبی هم افتاده که طرح تنفس 10ساله جنگل یکی از آن هاست هرچند که سیاسیون باز هم دنبال این هستند تا راهی برای
بهره برداری از جنگل‌های شمال باز کنند.
قاچاقچیان شبانه به جان درختان می‌افتند
محمد هادی معیری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه منابع طبیعی گرگان هم معتقد است تخریب جنگل‌ها بیشتر در عرصه هایی اتفاق می‌افتد که طرح جنگل کاری در آن‌ها اجرا نمی‌شود. در واقع تخریب جنگل‌ها در عرصه هایی که طرح جنگل کاری پیاده شده روند کاهشی داشته، اما در مناطقی که این طرح اجرایی نشده روند تخریب‌ها سیر صعودی داشته است.
او با انتقاد از طرح تنفس 10 ساله جنگل‌های هیرکانی، می‌گوید:با اجرای این طرح که مصوبه مجلس را هم دارد روند تخریب جنگل‌ها بیشتر شده است چون مجریان طرح بهره برداری کارشان را رها کردند و از سوی دیگر سازمان جنگل‌ها هم به دلیل کمبود نیرو بویژه در ادارات شهرستان‌ها توانایی حفاظت همه عرصه‌ها را ندارد؛ بنابراین عرصه هایی که تا چندی پیش به خاطر وجود مجریان حفاظت می‌شد اکنون به حال خود رها شده‌اند و قاچاقچیان با اره موتوری‌هایی که صدا ندارد شبانه به جان درختان می‌افتند و اقدام به قاچاق چوب می‌کنند.
نظر شما