علی محمد مؤدب/

نمی‌دانم چقدر دنبال کننده مطالب گروه‌ها و کانال‌ها و صفحه‌های زرد در شبکه‌های اجتماعی هستید. با اینکه این طور کانال‌ها مرا عصبی می‌کنند، ولی بخش ثابت مطالعات من هستند. مطالب زرد شادی بخش و مفرح هستند. مخاطبانشان را سرگرم می‌کنند و غفلتی شیرین می‌آفرینند. همین غفلت شیرین موجب می‌شود که مخاطبان این نوع کانال‌ها و صفحه‌ها در شبکه‌های اجتماعی بسیار زیاد باشد. چرندترین و ضعیف‌ترین ‌کانال‌های جوک و سرگرمی چند 10 هزار مخاطب دارند. جدی‌ترهایشان هم عدد مخاطبانشان، دور و بر میلیون می‌چرخد. این همه آدم در کانال‌های زرد چه می‌خواهند؟ در این‌ کانال‌ها چه می‌خوانند؟ چه کسی متولی تحلیل گفتمان کانون‌های تولید محتوای زرد است؟ مطمئناً مراکز تحقیقاتی این محتواها را رصد و معنی می‌کنند، ولی این همه رصد و تحلیل چه اثری در واقعیت میدان فضای مجازی دارد؟ چرا نمی‌توانیم این بازی را به هم بزنیم؟ چون با مخاطبان این کانال‌ها و صفحه‌ها گفت‌وگوی مؤثری نداریم و نمی‌توانیم برای آن‌ها عملشان را معنی کنیم.

عنوان «زرد» برای انواع و اقسام محتوای زرد بسیار فریبنده است. حقیقت این است که اندیشه پشت مطالب زرد عمدتاً اندیشه سیاهی است. کمتر جوکی پیدا می‌شود که در همان فضای خودش مفهوم توانستن را القا کند. مخاطبان محتوای زرد نمی‌دانند که با لذت بردن از محتوای زرد عقل و قلبشان را سیاه می‌کنند.

نمی‌توانم در پانصد کلمه در یک ستون روزنامه مثال‌هایی از این قصه را ذکر کنم. اما مدام دیده‌ام که مطالب غفلت آفرین زیر ظاهر زردشان معناهای سیاهی دارند. جوهر معنایی بخش عمده‌ای از جوک‌های زرد و سخیف، نتوانستن و تمسخر خویش است. طبیعی است کسی که سرگرمی‌اش همیشه تمسخر خویش است، در بررسی اندیشه‌اش، چه جایگاهی دارد.

همین جوک‌ها می‌توانند معناهای مثبتی مثل توانستن داشته باشند. ولی با بررسی‌های مداوم می‌توانم بگویم‌ که اگر تحقیق علمی دقیقی هم صورت بگیرد نتیجه‌ای جز این نخواهد داشت که محتوای زرد در فضای مجازی ایران، فلسفه سیاهی دارد.