آرش خلیل خانه/

«فیلیپ تیهبو» سفیر جدید فرانسه در نخستین روز کاری خود در تهران و تنها ســاعاتی پس از آنکه رونوشت استوارنامهاش را به محمد جواد ظریف تحویــل داد، به وزارت خارجه احضار شد.

همان روزی که سفیر جدید فرانسه در تهران کارش را آغاز کرد و در حالی که قرار است بهرام قاسمی همتای ایرانی او نیز بزودی عازم محل مأموریت خود شود تا تنش هشت ماهه در روابط دیپلماتیک دو کشور فروکش کند، همکار تیهبو در واشــنگتن در اقدامی سؤال برانگیز، یک جنجال جدید را کلید زد.

«جرارد آرود»، سفیر فرانسه در آمریکا شامگاه شنبه در حساب کاربری‌اش در توییتر مدعی شــد، ایران پس از انقضای برجام، مجاز به غنی‌سازی اورانیوم نخواهد بود.

 این دیپلمات فرانسوی در حســاب کاربریاش در توییتر نوشت: «اینکه گفته شود ایران پس از انقضای برجام مجاز به غنی سازی اورانیوم خواهد بود، اشتباه اســت. ]ایران[ باید به موجب پیمان منع اشــاعه (انپیتــی) و پروتکل الحاقی و تحــت نظارت‌های شــدید ثابت کند که فعالیت‌های هستهای اش صلح‌آمیز هستند.»

 او در ادامه نوشــت: «همان گونه که ســال ۲۰۰۲ گفتیم که طبق پیمان منع اشــاعه، غنی ســازی اورانیــوم بدون داشتن یک برنامه غیرنظامی باورپذیر در زمینه هســته ای غیرقانونی است، قادر خواهیم بــود در ســال ۲۰۲۵ هم در صورت لزوم واکنش نشــان دهیم. آن موقع تحریم هایی اعمــال شــدند. تحریمهــا میتوانند مجدداً اعمال شوند. پــس از برجــام، هیــچ بند »زوالپذیری» وجود ندارد.»

وی تصریــح کرد: روســیه، اورانیــوم غنی شــده نیروگاه هســته ای بوشــهر را تأمین می کنــد. بنابراین هیچ دلیل قابل درکی وجود نخواهد داشت ایران پس از برجام، اقدام به غنی سازی وسیع اورانیوم کند.

 واکنش سریع عراقچی

 این اظهارات البته بلافاصله با واکنش ســید عباس عراقچی، معاون سیاســی وزیر امور خارجه و مســئول پیگیری اجــرای برجام مواجه شد.  عراقچی در واکنش به این موضوع در توییتی متقابل خواســتار اظهار نظر رسمی دولت فرانســه در مورد سخنان ســفیرش شد و نوشــت: «اگر توییتهای جرارد آرود موضع فرانسه است، ما با نقض عمده هدف و مقصود برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و قطعنامه 2231  شورای امنیت مواجه یم.»

وی تصریح کرد: «پاریس باید فوراً شــفاف ســازی کند، در غیر این صــورت ما اقدام لازم را به عمل می‌آوریــم.» واکنش وزارت خارجه به توییــت عراقچی محدود نماند و »فیلیپ تیه بو» سفیر جدید فرانسه در تهران دیروز از سوی سید حسین سادات میدانی، رئیس دبیرخانه ستاد پیگیری اجرای برجام به وزارت امور خارجه احضار شد تا اعتراض دولت ایران در مورد توییت منتسب به سفیر فرانسه در واشنگتن به وی ابلاغ شود.

 در این جلســه طــرف ایرانی با اشــاره به توییتهای منتســب به ســفیر فرانسه در واشنگتن که محتوای آنها از نظر کشورمان به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست، خواستار توضیح دولت فرانسه شــده و اعلام کرد در صورتی که اظهارات مزبور مورد تأیید دولت فرانســه بوده و بیان کننده مواضع رسمی این کشور باشد، این امر در مخالفت آشکار با اهداف و مفاد برجام خواهد بود و چنانچه به نحوی رضایتبخش به این مسئله رسیدگی نشــده و موضوع فیصله نیابــد، جمهوری اســامی موضوع را براساس ســازوکارهای پیشبینی شــده در برجام پیگیری نموده و حق خود بــرای هرگونه واکنش مقتضی را محفوظ میداند.

 در واکنش، سفیر فرانسه در تهران ضمن ابراز بی‌اطلاعی از توییت های منتســب به سفیر کشورش در واشنگتن، بر اراده سیاسی این دولت بر اجرای کامل مفاد برجام تأکید کرده و اعلام نمود مراتــب را بلافاصله به پاریس گزارش خواهد کرد.

 سنگ اندازی در روابط تهران-پاریس

 دولت فرانسه تیرماه ســال گذشته بود که پایان مأموریت ســفیرش را در تهران اعالم کرد. «فرانسوا ســنمو» تنها دو سال و چهار ماه در تهران حضور داشــت و پیش از دوره معمول ســفرا که سه ساله اســت تهران را ترک کرد. برخی تحلیلگران، رسانه‌ها و منابع دیپلماتیک این اتفاق را که تنها دو هفته پس از ادعای واهی دولت بلژیک مبنی بر تلاش ایران برای بمبگذاری در همایش منافقین در پاریس روی داد، به هم مرتبط دانســته و دلیــل و معلول هم عنوان کردند.

هر چند فرانسه رسماً چنین ادعایی را مطرح نکرد،اما با گذشــت یکی دو ماه فیگارو به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که معرفی سفیر جدید از سوی پاریس به دلیل اتهاماتی که علیه تهران مطرح شده، به تعویق افتاده اســت.

در هفته‌های پایانی اسفند و با گذشت ماهها از این مناقشه سیاسی - امنیتی که برای تخریب روابط تهران- پاریس طراحی شــده بود، فرانسه به دور از هیاهو و جنجال و طرح ادعاها و مطالبات قبلی، سفیر جدید خود را در تهران معرفی کرده است.

متقابلاً تهران نیز بهرام قاسمی دیپلمات ارشد خود را به عنوان سفیر در پاریس معرفی کرد . از ایــن رو به نظر میرســد جنجال آفرینی ســفیر فرانسه در واشــنگتن اقدامی کاملا معنادار و حســاب شده و چه بسا با تحریک دولت آمریکا برای تحت تأثیر قرار دادن روابط تهران و پاریس باشد.

 شــاید از همین رو است که عراقچی معاون سیاســی وزیر امور خارجه از دولت فرانسه خواســته تا روشن کند اظهارات جرارد آرود موضع دولت فرانسه هم هست یا وی اظهار نظر شــخصی و احتمالاً تحریــک یا برای خوشایند دولت محل مأموریتش یعنی آمریکا را داشته است.

 البته آنچه ســفیر فرانسه مدعی شده، بعضاً در گذشته از ســوی برخی دیگر از مقامات اروپایــی و عمدتاً به بهانه تلاش برای راضی کردن آمریکا به ماندن در برجام هم بر زبان رانده شــده بود.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در آذر سال 96 در پارلمان اروپا مدعی شد که هیچ بند غروبی در برجام وجود ندارد. این موضوع البته هر بار با اعتراض تهران از جمله واکنش عراقچی و شخص ظریف هم مواجه شده بود؛ زیرا تکرار این موضوع هرچند بدون وجاهت حقوقی و فنی، به گفته عضو کمیته هسته‌ای مجلس ممکن است در آینده به جا افتادن یک باور و سابقه تبدیل شود.

 صحبت های سفیر فرانسه در آمریکا اعتبار سیاسی ندارد

 ســید حسین نقوی حسینی در گفت وگو با خبرنگار ما با یادآوری اینکه سفیر فرانسه در آمریکا در جایگاهی نیست که بخواهد در مورد برجام اظهار نظر کند و اظهارات او هیچ ارزش حقوقی و فنی و حتی اعتبار سیاسی ندارد، افزود: مواضع رســمی یک دولت را سخنگو یا وزیر خارجه آن بیان میکند و اگر موضع فرانسه چنین باشد، قطعاً نقض آشکار برجام است و واکنش متقابل ایران را در پی خواهد داشــت.

نماینده مردم ورامین با بیان اینکه یکی از بهانه‌ها و دلایل خروج آمریکا از برجام همین بود که آن ها خواســتار دائمی شدن محدودیت‌های برجام و حذف بند غروب از این توافق بودند، خاطرنشان کرد: نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سفر به آمریکا یکی از برنامه‌های خود را مذاکره با ترامپ در مورد نگرانی از بند غروب برجام عنوان کرد و وزیر خارجه آمریکا هم در مصاحبه با فاکس نیوز رســانه مورد علاقه ترامپ از بند موسوم به غــروب آفتاب برجام اعلام نارضایتی کرده و مدعی شــده بود این توافق آنطور که لازم است برنامه هستهای ایران را کند نمیکند.

 عضو کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس با اشاره به اینکه ریچارد نفیو، طراح تحریم‌های ایران در دولت اوباما و عضو تیم مذاکره هسته‌ای آمریکا هم به صراحت از اعتراض مخالفان داخلی در آمریکا به بند پایانی این توافق که تأکید دارد «در پی اجرای موفقیتآمیز مرحله نهایی راه حل جامع در دوره کامل توافقنامه، با برنامه هسته‌ای ایران میبایست مطابق برنامه هر کشور دیگر عضو انپیتی برخورد شــود.» سخن گفته است، اظهار داشــت: نه تنها امکان اعمال قانونی تحریمها علیه ایران پس از دوره 10ســاله برجام وجود نــدارد که در بندهای «د» و «ه» ماده 34 برجام و مطابق با پیوست پنجم این توافق به صراحت و به تفکیک تعهداتی برای اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا در مورد لتزام به لغو تحریم‌ها و محدودیت‌های ایران و بازگشت پرونده کشورمان به شرایط اعضای عادی «انپیتی» قید شده است.