حسین محمودی اصل- اقتصاددان

اصلاح ســاختار بودجه باید در قالب بر نامه های کوتاه، میان و بلند مدت دنبال و اعمال شــود. پیشنهاد کاهش ســهم نفت در بودجه موضوع مهمی است که دهه ها بر آن تأکید شده است.

 قطعاً چنین پیشنهادی نیاز اقتصاد کشور است، اما جایگزین کردن درآمد نفتی نیازمند به ظرفیت ســازی و آگاهی لازم درباره قابلیت های درآمدزایی است که بتواند جای خالی درآمدهای نفتی را پر کند. افزایــش 50 هزار میلیارد تومانی مالیات برای ســال 98 از محل ارزش افزوده، نیازمند ظرفیت سازی های لازم است.

 آیا دولت قادر به بسترسازی های لازم برای تحقق تولید و امکان دادن به بخش خصوصی در راســتای حمایت از بازار تولید است؟ آیا تولید کنونی کشور توان پرداخت مالیات های سنگین را دارد؟ از سوی دیگر حذف معافیت های مالیاتی و شناسایی پایه های مالیاتی نیازمند شفاف سازی سیستم مالیاتی است؛ تا زمانی که دولت نتواند مانع فرار مالیات شود و از 30 تا  40 هزار میلیارد تومان از گردش مالی مالیات دریافت نکند قطعاً اصلاح بودجه و جایگزین کردن درآمد مالیاتی به جای سهم نفت امکان پذیر نیست و منجر به افزایش فشار بیشتر دولت بر طبقه کارگر و کارمند و حقوق بگیران جزء خواهد شد.

 به هر حال ســاز و کارهای مالیاتی باید به صورت دقیق اندیشیده و طراحی شود. حذف معافیت های مالیاتی برخی شهرک های صنعتی یا برخی از کالاها منجر به از دست رفتن تولید نمی شود؟ بدیهی است دریافت مالیات از بخش های دلالی و سوداگری مسئله ای است که می تواند بودجه را در کاهش سهم نفت یاری کند.

طراحی سازوکار دریافت مالیات از دلالان هر چند شاید زمانبر و نیازمند کار کارشناسی در برابر دلالانی باشد که اصولاً سناریومحورند، اما شفافیت سیستم مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی تنها راه اصلاح ساختار بودجه است؛ ضمن اینکه فشار مالیاتی بیشتر به بخش تولید به افزایش التهاب دامن خواهد زد. صرف اینکه از محل مالیات به منابع برســیم نباید منجر به نابودی تولید و تعطیلی بنگاه های تولیدی و افزایش بیکاری شود.

 حرکت به سمت شفافیت لازمه اجرای هر گونه طرحی در سازمان برنامه و بودجه اســت، چرا که در نبود شــفافیت، دلالان با شیوه های مختلف به گونه ای عمل می کنند که طرح های اصلاحی دولت تنها در حد شــعار باقی بماند و زیان های جبران نشدنی را بر تولید و اقتصاد کشور وارد کند.

 قطعاً در صورت ایجاد شفافیت در همه حوزه های اقتصادی می توان با دریافت درآمدهای مالیاتی بجا، منابع مالی مطمئنی را جایگزین سهم نفت کرد، در غیر این صورت باید منتظر چالش های بعدی در اقتصاد کشور باشیم.