برای بیان بیشتر فضایل و مناقب کریمه اهل بیت(ع) با حجت‌الاسلام علی اشرف عبدی، مدیر معارف قرآن و عترت حرم آن حضرت به گفت‌وگو نشستیم. وی که در خصوص حضرت معصومه(س) تحقیقات و تألیفاتی دارد با حوصله به پرسش‌های ما پاسخ داد.

حضرت فاطمه معصومه(س) راوی احادیث ولایت

حجت‌الاسلام‌ عبدی در ابتدا، با بیان اینکه با هجرت امام رضا(ع) و پس از آن هجرت دیگر افراد خاندان امام موسی کاظم(ع) به ایران، کشورمان از اقیانوس معارف آن‌ بزرگواران بهره‌مند شد، گفت: برای اثبات وجه تمایز حضرت فاطمه معصومه(س) از سایر دختران عصر خود، می‌توان به احادیث نقل شده توسط ایشان از اهل‌بیت(ع) اشاره کرد که تمام آن‌ها پیرامون بحث ولایت است. به‌ طور نمونه، یکی از سلسله سندهای حدیث «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» از طریق حضرت فاطمه معصومه(س) است. حدیث دیگری هم در این باب (غدیر خم) وجود دارد که در یکی از سندهای آن، از کریمه اهل بیت(س) و ایشان هم از حضرت زهرا(س) نقل کرده است. حدیث سوم، با موضوع دوستی اهل‌بیت(ع) مطرح شده که معروف به حدیث فاطمیات است؛ در این روایت، حضرت فاطمه معصومه(س) از فاطمه دختر امام صادق(ع)، از فاطمه دختر امام باقر(ع)، از فاطمه دختر امام سجاد(ع)، از فاطمه دختر امام حسین(ع)، از زینب دختر امیرالمؤمنین(ع) و از حضرت فاطمه ‌زهرا(س) نقل می‌کند که فرمود: «ألا مَنْ ماتَ عَلی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهِیداً»؛ یعنی هر که با محبت آل‌محمد بمیرد، شهید مرده است. وی اضافه می‌کند: حدیث چهارم مربوط به فضایل شیعه و حدیث پنجم، درباره امام حسین(ع) است؛ در نتیجه می‌توان گفت تمام این احادیث حول محور ولایت و امامت است و این از مهم‌ترین شاخصه‌ها و وجه تمایز حضرت فاطمه معصومه(س) و گویای سرآمد بودن ایشان از نظر تقوا، اخلاص، زهد و معنویت است که می‌تواند به عنوان یک بانوی الگو و اسوه به جامعه معرفی شود.

تشیع و قم به هم پیوند خورده‌اند

حجت‌الاسلام عبدی در ادامه با بیان برکات حضور کریمه اهل‌بیت(ع) برای شهر قم و کشورمان می‌گوید: پس از هجرت امام رضا(ع)، حضرت فاطمه معصومه(س) به همراه یک کاروان رسمی به ایران آمده و پس از ایشان نیز امامزادگان متعددی به ایران هجرت کردند. شهر قم را به برکت نور فرزندان ائمه(ع) حرم اهل‌بیت(ع) نامیده‌اند. این نام حکایت از این دارد که فرهنگ، تاریخ تشیع و فرهنگ و تاریخ این شهر با زندگانی این بانو ارتباط دارد. وقتی می‌خواهیم پژوهش و مطالعه‌ای در مورد تشیع و شهر مقدس قم داشته باشیم، باید تشیع و قم را توأمان ببینیم و هیچ کدام از این‌ها بدون دیگری کامل نخواهد بود. نه قم، بدون تاریخ تشیع و نه تشیع بدون قم می‌تواند تاریخ کاملی داشته باشد، بلکه به هم وابستگی خاصی دارند. وقتی حضرت فاطمه معصومه(س) وارد قم شد، این شهر به «قبة‌الإسلام» یعنی شهری که مرکز ثقل امت اسلامی است تبدیل شد. بنا بر روایات، قم شهری است که درهای بهشت از آن باز می‌شود. سلام، بر اهل این شهر فرستاده می‌شود و عافیت و سلامتی برای اهل این شهر از زبان اهل‌بیت(ع) صادر می‌شود.

او در مورد جایگاه علمی حضرت فاطمه معصومه(س) نیز عنوان می‌کند: محل رشد، نمو و تربیت آن حضرت خاندانی بود که مخزن اسرار و دانش الهی و منبع علم و معرفت شمرده می‌‏شد. حضور او در کنار پدری مانند امام موسی کاظم(ع) و برادری مانند امام رضا(ع) که از علم لدنی برخوردار بودند سبب شد که حضرت فاطمه معصومه(س) از نظر علم و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام، اخلاق و... در حد بالایی از رشد علمی برسد تا آنجا که گاهی در غیاب پدر بزرگوارشان به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‌‏داد.

مقام علمی حضرت معصومه(س) انکارناپذیر است

عبدی می‌افزاید: در «أعلام النساء» روایت شده است که روزی گروهی از شیعیان وارد مدینه شدند و برای حل مشکل خویش سراغ خانه موسی بن جعفر(ع) را گرفتند. کاروانیان وقتی به در خانه امام آمدند، متوجه شدند که آن حضرت به مسافرت رفته است. خستگی راه و حضور نداشتن امام هفتم سخت بر کاروانیان گران آمد، ناگهان یکی از دختران آن حضرت سکوت غمبار کاروانیان را شکست و فرمود: پرسش‏های خود را به من بدهید تا به تمام آن‌ها پاسخ دهم. پاسخ‏ها را با دقت تمام نوشت و به کاروانیان بازگرداند. کاروانیان شگفت‎زده به پاسخ‏ها نگریستند و با سبک شدن بار غم و اندوه‏شان، راه دیار خویش در پیش گرفتند. در مسیر راه به امام کاظم(ع) برخوردند و داستان پاسخگویی دخترش فاطمه معصومه(س) را بازگو نمودند و پاسخ‏ها را به او نشان دادند، حضرت لبخندی زدند و سه بار فرمودند: «فداها أبوها»؛ یعنی پدرش فدایش باد. او یادآور می‌شود: نکته دیگر برای اثبات جایگاه علمی آن حضرت، نفس نقل حدیث توسط ایشان است؛ وقتی ایشان حدیث نقل می‌کند یعنی دارای مکتب حدیثی و محدثه است. به بیانی دیگر، از نظر علمی به جایی رسیده است که می‌تواند حدیث نقل کرده و در سلسله سند نقل حدیث قرار بگیرد؛ مقام علمی او انکارناپذیر است.

انتهای پیام/

دوام و قوام حوزه علمیه قم با حضور حضرت معصومه(س)

مدیر معارف قرآن و عترت حرم حضرت معصومه(س) در بیان وضعیت شیعیان هنگام ورود حضرت فاطمه معصومه(س) به قم نیز توضیح می‌دهد: قم از نظر تاریخ تشیع ریشه عمیقی دارد. حضرت فاطمه معصومه(س) وقتی وارد قم شد، مردم قم شیعه بودند. طبق آنچه در تاریخ و اسناد آمده، ده‌ها نفر از اصحاب ائمه(ع) در این شهر حضور داشتند که نشان از ریشه عمیق اعتقاد مردم شهر قم به دین و مذهب دارد. افزون بر آن این شهر دارای مکتب حدیثی نیز بود و در زمان حیات و حضور ائمه معصومین(ع) احادیث و روایات از زبان اهل‌بیت(ع) در این شهر رد و بدل شده و به آن‌ها عمل می‌شد که این مورد همان پایه‌ریزی حوزه علمیه است که حضرت فاطمه معصومه(س) آن را دوام و قوام داده است.

نویسنده کتاب «دُر عصمت» که به عنوان یکی از منابع نهمین جشنواره کتابخوانی رضوی در بخش جوان و بزرگسال انتخاب شده است، در پایان می‌افزاید: در فرهنگ تشیع، واژه‌هایی مانند زیارت، توسل، شفاعت و عصمت جایگاه والایی دارد، زیرا این مفاهیم از سازنده‌ترین برنامه‌های تربیتی به شمار می‌آیند. زیارت و بزرگداشت انسان‌های پاک و بافضیلت و الهام گرفتن از آنان، موجبات تطهیر روح انسان را فراهم می‌آورد و راه تقرب به خدا و رسیدن به کمالات والای انسانی را هموار می‌کند.