قدس آنلاین: اگر چه جزئیات این سند به صورت رسمی منتشر نشده اما حجت‌الاسلام حبیب‌رضا ارزانی، رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در گفت‌وگو با فارس، با اعلام اینکه سند رونمایی شده، ویرایش شده سندی است که سال 1396 تهیه شده بود، گفت: رویکرد اصلی سند تحول کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در حوزه خانواده و ترویج زیست مؤمنانه است؛ در گام نخست این سند، برنامه‌ریزی برای گونه‌بندی کانون‌های فرهنگی و هنری در کشور محقق شده است و بناست از این پس کانون‌ها به‌صورت قاعده‌مند به فعالیت‌های تخصصی فرهنگی و اجتماعی، هنری و ادبی و یا مجازی و بسته به ظرفیت‌های مسجد، به صورت چندمنظوره به فعالیت‌های مختلف بپردازند. در ادامه و در گفت‌وگو با کارشناسان، کنکاشی اجمالی درباره این موضوع صورت دادیم که از نظر می‌گذرانید:
سندی که می‌تواند آثار مثبتی داشته باشد؛ اگر...
حجت‌الاسلام حجت‌الله ذاکر، معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد کشور در خصوص سند تحول راهبردی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد به خبرنگار ما می‌گوید: اگر این سند با توجه به واقعیت و اولویت‌های موجود در جامعه و ذائقه‌سنجی مخاطب صورت گرفته و به عنوان نقشه راه در نظر گرفته شده باشد، می‌تواند سبب بروز آثار مثبتی در جامعه باشد. او اضافه می‌کند: البته کانون‌های فرهنگی تنها یکی از اجزای مسجد است و نقش اصلی را کانون‌ها ندارند. ضمن اینکه بسیاری از این کانون‌ها فعال نیستند و تنها در ارتباط با فراغت نوجوان‌ها فعالیت‌هایی انجام می‌دهند؛ به بیانی دیگر این سند ناظر به تمام فعالیت‌های مسجد نیست و بخشی از آن فعالیت‌ها را پوشش می‌دهد. ذاکر تأکید می‌کند: یکی از نکاتی که باید برای کار در حوزه مساجد در نظر گرفته شود بحث فضای مجازی است که کاملاً مردم را درگیر خود کرده و وقت زیادی از آن‌ها را به خود اختصاص داده است. اگر مساجد به این فضاها ورود نداشته باشند و خود را کنار بکشند، بدون تردید مخاطبی هم نخواهند داشت.
معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد کشور به اهمیت به کارگیری ائمه جماعات کارآمد و تراز نیز اشاره کرده و می‌گوید: اگر امام جماعتی داشته باشیم که شرایط خوبی داشته باشد و دارای ویژگی‌های لازم یعنی روابط عمومی، تربیت دینی و بصیرت‌افزایی بوده و بتواند با جوان‌ها و نوجوان‌ها ارتباط بگیرد، می‌توان امیدوار بود که تمام کاستی‌های موجود پوشش داده شده و کمرنگ شود. او در پایان تأکید می‌کند: نیروی کارآمد در کشور داریم اما تعداد آن‌ها کافی نیست و لازم است حوزه علمیه در این زمینه قوی‌تر از پیش وارد شده و نیروهای کارآمد را تربیت و در اختیار مراکز امور مساجد بگذارد. در تلاش هستیم برای آموزش ائمه جماعات و توانمندسازی آن‌ها بیش از پیش تلاش کنیم تا کمبودهای موجود در این حوزه جبران شود.
در این 27 سال چه کرده‌ایم؟
در ادامه محمدمهدی نجاتی، پژوهشگر حوزه مسجد نیز توضیح می‌دهد: تدوین سند تحول کانون‌های مساجد که ناظر به برنامه‌ریزی راهبردی برای رسیدن به افق 1414 انقلاب اسلامی است، در مجموع قابل دفاع، ارزشمند و ضروری است اما با توجه به نوع مأموریت، پیشینه و خروجی فعالیت این نهاد تربیتی؛ رونمایی از این سند با این حجم تبلیغات و بزرگ‌نمایی بیشتر شکل و قالبی شعاری به قضیه می‌دهد که به خودی خود مانع حرکت درست شده و آسیب‌زاست؛ در مرحله حرف، شعار و برنامه، فربه و حجیم به نظر می‌آییم اما در مرحله عمل و برداشت محصول دستمان تهی است.
نجاتی یادآور می‌شود: 27 سال از تأسیس کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور می‌گذرد. 25 هزار کانون در کشور وجود دارد و در حال حاضر افزون بر 2 میلیون و 100هزار عضو ثبت شده در این کانون‌ها در حال فعالیت هستند. حال از این حجم فعالیت به لحاظ سابقه زمانی، تعدد مراکز و تعداد مخاطب چه انتظاری می‌رود؟ چقدر کادرسازی با توجه به مأموریت اصلی کانون‌ها صورت گرفته است؟ چند تشکل تخصصی مطرح و اثرگذار در کشور داریم که حاصل برنامه‌ریزی و مدیریت آن‌هاست؟ اهمیت این موضوع وقتی مشخص می‌شود که حاصل کار و فعالیت 27ساله دبیرخانه کانون‌های فرهنگی و هنری تحت حمایت دولت و دارای ردیف بودجه سالیانه را با ماحصل کار تشکل‌های مسجدی و تربیتی خودجوش و مردمی مقایسه کنیم که با دست خالی در حال جنگیدن در راه خدا و مجاهدت فرهنگی هستند و چه بسا اثرگذارتر و مفیدتر کار کرده‌اند.
مأموریت اصلی کانون مسجد در استان‌های کوچک چیست؟
این پژوهشگر حوزه مسجد اضافه می‌کند: به دلیل این اتفاق و برخی آسیب‌های فرارو، دبیرخانه کانون‌های فرهنگی مساجد با اتخاذ نگاه از بالا به پایین و به‌کارگیری کارشناسانی با سلایق خاص و کم‌اطلاع از اتفاقات صحنه و واقعیت‌های موجود در مسجد هر از گاهی با رونمایی از یک سند، طرح، برنامه یا مأموریت به دنبال خروج کانون‌ها از رکود و انگیزه‌دهی و امیدبخشی به مخاطبان است که این به تنهایی کافی نیست. ما برای صدور انقلاب و طراحی مدل مسجد انقلاب اسلامی هم باید طرح و برنامه راهبردی و درازمدت داشته باشیم و هم توان تبدیل این اسناد را به برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و راهکارهای کاربردی و عملیاتی داشته باشیم.
او تأکید می‌کند: چرا تا به حال مدل موفق یک کانون فرهنگی و هنری مسجد روستا با نقشه راه و دفترچه راهنمای جامع آن تدوین نشده است؟ کسی نمی‌داند مأموریت اصلی کانون مسجد در استان‌های کوچک و مخاطب بومی و محلی و در شهرهای بزرگ با اقتضائات فرهنگی و جامعه‌شناختی خودش چیست. نجاتی تشریح می‌کند: کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد دو مأموریت ثابت و اصلی از یکسو و متغیر و غیراصلی از دیگر سو دارند که هر یک به نوبه خود مهم است. مأموریت اصلی مسجد کادرسازی تخصصی و راه‌اندازی تشکیلات اسلامی با هدف نیروسازی برای انقلاب است. اگر در کانونی، نیروهایی در وزن سیدمهدی شجاعی و ابراهیم حاتمی‌کیا تربیت شد، آن کانون، کانون موفقی بوده است؛ کما اینکه اوایل انقلاب در مسجدالجواد تهران همین اتفاق افتاده است.
کانون را به سطح رقابت با مهدهای کودک و فرهنگسراها تنزل داده‌ایم
این فعال مسجدی تصریح می‌کند: کانون فرهنگی در کنار مسجد به نوعی ابزار رسیدن به هدف است و خودش هدف نیست. کانون معین امام جماعت، تسهیل‌کننده امر تربیت و مکمل طرح کادرسازی در مسجد است. کانون موجب نمی‌شود که روحانی مسجد جایگاه منفعل پیدا کند. نوع نگاه و برخورد همه مجموعه‌های مرتبط با مسجد در اتخاذ نگاه محوری به نقش امام جماعت است و کانون فرهنگی باید به کمک ابزار فرهنگی و هنری افراد را به نماز، مسجد و دین دعوت کند اما متأسفانه برخی کانون‌ها تنها مکانی کنار مسجد را برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری خود اشغال کرده‌اند و نتیجه کارشان در سبد انقلاب جایگاه و وزن مشخصی ندارد. این پژوهشگر به گزارش مسئولان دبیرخانه کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور نیز اشاره کرده و می‌گوید: به گفته این دبیرخانه تا به حال این کانون‌ها کارکرد اوقات فراغتی داشته‌اند و به فعالیت در حوزه کودک و نوجوان پرداخته‌اند؛ با این توصیف کانون را به سطح رقابت با مهدهای کودک و فرهنگسراها تنزل داده‌ایم.
در تدوین برنامه‌ها دنبال ژست‌های جامعه‌پسند هستیم
نجاتی خاطرنشان می‌کند: قرار است با تدوین، طراحی و اجرای این سند به زعم مسئولان امر در چهار حوزه خانواده‌محوری، مسجد پایه‌ای، ارتباط سالم در فضای مجازی و توجه به بانوان اتفاقات عمیق و شگرف رخ بدهد. حال این راهبرد قرار است در سه سال و در قالب هفت بسته برنامه‌ای و 129 اقدام صورت بپذیرد؛ آیا این حجم از مأموریت مهم و اصلی با این اصطلاحات و واژه‌های دهان پرکن و جذاب در این بازه زمانی اندک با این طیف مخاطبان کم‌توان شدنی است؟ حقیقت این است که در تدوین اسناد و برنامه‌ها بیشتر دنبال ساختن ژست‌های جامعه‌پسند و روزپسند می‌رویم و از نیاز اصلی جامعه با توجه به مأموریت کانون‌ها غافل مانده‌ایم؛ بهتر این بود برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب، کمک به طراحی مدل مسجد تراز انقلاب اسلامی و تربیت جوان تراز مکتب اهل بیت(ع) نیز جزو اصول کانون‌ها قرار می‌گرفت.
انتهای پیام/
نظر شما