رضا عابدی گناباد، تحلیلگر مسائل ترکیه/

 در چند روز گذشته اخبار گوناگونی از رایزنی مقامات سیاسی و نظامی ترکیه با همتایان آمریکایی‌شــان در راستای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه به گوش میرسد؛ اقدامی نگران کننده که از ماجراجویی دوباره آنکارا حکایت دارد.

اگرچه این درخواست آنکارا با دست رد از سوی مقامات واشنگتن روبهرو شده است، اما روز گذشته بار دیگر یکی از مقامات ترکیه هشدار داد اگر آمریکا هم در این زمینه با آنها همکاری نکند به تنهایی اقدام خواهند کرد.

 باید توجه داشــت ترکیه از پیگیری این سیاســت و ممارست در راستای ایجاد منطقه امن و اشغال بخشهایی از خاک سوریه چند هدف را دنبال میکند.

 برخی اهداف ظاهری اســت؛ به این معنا که آنکارا حمایت از پناهجویان و پناه دادن به افرادی که از درگیریهای داخلی ســوریه فرار کرده‌اند را بهانه و پوششــی برای توجیه اقدامات تحریک‌آمیز خود در شمال سوریه قرار داده است.

بخش دیگر از اهداف ترکیه که قسمت مهمتر مسئله است، طمع‌ورزی آنکارا به مناطق شمال سوریه است. ترکیه در راستای سیاست نوعثمانی‌گرایی که به ویژه در چند سال اخیر در عرصه سیاســت خارجی این کشور ظهور کرده، همواره به شمال سوریه چشم داشته و در راستای همین سیاست به دنبال توسعه نفوذ خود در این منطقه است.

بر اساس این دیدگاه آنکارا با سوء استفاده از فرصت ناامنی‌های ایجاد شده در سوریه دنبال توسعه نفوذ خود در این منطقه است تا بتواند در آینده تحولات این کشور از این موضوع به عنوان اهرم فشاری علیه دمشق و متحدانش استفاده کرده و امتیاز بگیرد.

البته ماجراجویی ترکیه در شمال سوریه بخش سومی هم دارد و آن حساسیت و نگرانی همیشگی این کشور از قدرت‌یابی و خودمختاری گروه‌های کرد اســت. آنکارا کردهای سوری را تروریست‌هایی میداند که با پ . ک .ک در ارتباط بوده و برای ترکیه ناامنی ایجاد می‌کنند و به همین دلیل در صدد است از قدرتی‌ابی این گروه‌ها با هر ابزار ممکن جلوگیری کند.

با وجود آنکه ترکیه در چند روز اخیر تهدیدهایی در مورد عملیات در شمال سوریه در راستای ایجاد منطقه امن مورد نظرش مطرح کرده، اما اجرایی شدن این امر بســیار بعید به نظر میرسد.

آنکارا اگرچه ممکن است برای گرفتن زهر چشم از واشنگتن حملاتی هرچند مقطعی به برخی مواضع کردهای سوری مورد حمایت آمریکا انجام دهد، اما ترکیه توانایی آنکه به تنهایی و بدون هماهنگی ایالات متحده و یا حمایت روســیه و ایران در ســوریه کاری انجام دهد را ندارد.

ترکیه اکنون با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکند. از سوی دیگر وضعیت حزب حاکم عدالت و توسعه اردوغان پس از شکست در انتخابات شهرداری‌ها بسیار شکننده است و به همین دلیل آنکارا در شرایط فعلی از ظرفیت و توانایی کافی که بتواند چنین ماجراجویی را آن هم به تنهایی آغاز کند، عاجز اســت.

 آنچه از سیاســت خارجی ترکیه و مدل اسالم سکولار مد نظر اردوغان در چند سال اخیر دستگیر ما شده، آن است که این کشور دلال خوبی است و میتواند از کارت‌های مختلف و بعضاً متناقض در راستای دستیابی به منافع خود استفاده کند.

 به نظر می‌رسد آنکارا از تهدیدهای اخیر خود برای انجام عملیات در شــمال ســوریه میخواهد به عنوان برگی برنده اســتفاده کــرده و از طرف‌های درگیر و بویژه آمریکا امتیاز بگیرد؛ حال این امتیاز میتواند ایجاد محدودیت بیشتر برای کردها باشد یا کسب پوئن‌های اقتصادی و سیاسی در صحنه شطرنج سوریه.