قدس آنلاین- مریم ذوالفقاری: مناظره روابط ایران و آمریکا با موضوع «یک ماجرای چهل ساله» ظهر امروز با حضور صادق زیباکلام عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران و سیداحسان قاضی زاده هاشمی نماینده مردم فریمان و سرخس در مجلس شورای اسلامی در آمفی تئاتر دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

در ابتدای این جلسه زیباکلام با طرح این سوال که مشکل ما با آمریکا در چیست، گفت: در حال حاضر دو دلیل برای این سوال مطرح می شود. نخست آنکه اساس و بنیان انقلاب ما ضد استکبار و ظلم است و دوم اینکه زمانی ایران مستعمره آمریکا بوده و با از دست دادن این منافع با ایران سر ستیز برداشته است و تا به امروز توطئه های بی شماری علیه ملت ایران داشته اند. اما من این دو دلیل را قبول ندارم.

وی افزود: معتقدم روایتی که نظام جمهوری اسلامی در تمام این سال ها در آمریکا ستیزی بیان کرده، روایتی تحریف شده، ناقص و یک سویه است. کاری که می شود در این میان کرد اینست که به فلسفه این ستیز بپردازیم، اینکه اساسا چرا به وجود آمده، چرا ادامه پیدا کرده است.

مشکل ما با آمریکا مربوط به 40 سال اخیر نیست

قاضی زاده هاشمی نیز در اولین وقت صحبت های خود گفت: مشکل ما با آمریکا مربوط به 40 سال اخیر نیست بلکه این نوع نگاه مردم به آمریکا به سال 32 بازمی گردد یعنی داستانی 66 ساله با آمریکا داریم.

وی با اشاره به اینکه ریشه نگاه مردم ایران نسبت به مقوله استعمار و نحوه نگاه به استعمار به مردم ایران از اواخر دوره قاجار و از زمانی که جنبش مشروطه شکست خورد، برمی گردد، افزود: انگلیس به عنوان استعمار پیر به دنبال تغییر رژیم از قاجار به نظام تحت فرمان خود بود که رضا خان را رشد داد. پس از چند سال خودشان رضاخان را از صحنه خارج کرده و محمدرضا را بر سر کار آوردند.

نماینده مردم فریمان و سرخس در مجلس با اشاره به اینکه حرکت جنبش های دانشجویی در ایران به 16 آذر سال 32 باز می گردد، گفت: جنس جنبش دانشجویی در ایران، با جریاناتی همچون حزب توده یا جریانات مبارزی که چپ گرایانه در ایران ایفای نقش می کردند، متفاوت بود.

جریان آمریکاستیزی به نفع عده ای مصادره شد

زیباکلام در ادامه این جلسه با اشاره به اینکه آمریکا ستیزی جزء جوهره انقلاب نبود، گفت: اسناد و مدارکی به مرور از کودتای 28 مرداد به دست می رسد نشان می دهد که درست است آمریکا و انگلیس نقشی اساسی در این کودتا داشتند اما همه آن هایی که امروز اتوبان و خیابان به نامشان زده اند نیز در این کودتا نقش بسیاری داشته اند. ده ها هزار نفر که روزی شعار «جاوید شاه» می دادند روز 28 مرداد در خیابان ها به راه افتادند. جریان آمریکاستیز این را به نفع خود مصادره کرد.

این چهره اصلاح طلب ادامه داد: 22 بهمن 57 که انقلاب شکل گرفت 25 سال از کودتای سال 32 می گذشت. در آن زمان کارخانه ها و صنعت بسیاری گرفت اگر این کارخانجات خیانت بود، چرا پس از انقلاب بسته شدند.

وی با اشاره به اینکه انقلابیون می گفتند که آمریکایی ها در اواخر حکومت پهلوی روش بزن و بکش را به محمدرضا پهلوی دیکته کرده بودند، گفت: اما محمدرضا پهلوی روایتی دیگر را برای این سال ها می گوید. وقتی از محمدرضا سوال می کنند که شما متحد آمریکا بودی پس چرا می گویی آمریکا و انگلیس سرنگونت کردند، شاه پاسخ داد، از اوایل دهه 50 که کشور را به سمت صنعتی شدن پیش بردم و برای قیمت نفت محکم ایستادم چراغ سبز دوستی آمریکا و غرب تبدیل به چراغ قرمز شد.

عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: در سال های منتهی به انقلاب و پس از اوایل انقلاب گفتمان مبارزاتی و عقیدتی در ایران از آن مارکسیست های چپ گرا بود. مسلمانان بخشی از مارکسیست ها که به متافیزیک مربوط می شد را در اختیار داشتند. از آنجا که رژیم شاه هم وابسته به نظام سرمایه داری بود و چون در چالش با افکار خدا و پیغمبری نبود، تفکر مارکسیستی بین جوانان حزب اللهی به خوبی پخش شد.

وی تاکید کرد: اگر به اولین اعلامیه دانشجویان پیرو خط امام مراجعه کنید درخواهید یافت که چندین بار از واژگان امپریالیسم و مارکسیستی استفاده کرده اند. پس از انقلاب رقابت جدی بین مارکسیست ها و مسلمانان از لحاظ عقیدتی شکل گرفت. معتقدم به دلیل آنکه جوانان حزب اللهی آن زمان از جریان مارکسیست عقب نماند و اینکه عده ای از سلطنت طلب ها اعلام می کردند که انقلاب خیلی هم وجهه شرعی ندارد و به اصطلاح علیه السلام نیست، این جوانان تصمیم گرفتند سفارت آمریکا را تسخیر کنند و با این عمل به جریان مارکسیستی و چپی ها نشان دهند که اگر شما شعار مبارزه با آمریکا را سر می دهید، اما ما به آن عمل می کنیم.

محمدرضا پهلوی مهره سوخته آمریکا شده بود

در ادامه این مناظره قاضی زاده هاشمی در واکنش به صحبت های زیباکلام، برکناری خاندان پهلوی از زبان محمدرضا را توهم توطئه دانست و عنوان کرد: نمونه این اقدام برکناری حسنی مبارک توسط آمریکا بود چرا که دیگر افعال وی قابل دفاع برای آمریکا نبود و تبدیل به مهره ای سوخته شد.

وی تصریح کرد: در اواخر حکومت پهلوی آمریکا تلاش بسیار کرد تا سیستم فسادزده محمدرضا ادامه یابد اما فساد به قدری زیاد شد که مجبور به خروج او از ایران شدند. شاه نیز ابتدا توقع داشت که آمریکا پذیرای او باشد و در این کشور درمان شود. ما نباید روایت یک شاه مخلوع، غربت زده، در به در دنبال درمان و پذیرش و رها شده را به عنوان یک روایت جدی در مقابل روایت آمریکا ستیزی مطرح کنیم. چرا که پسر همین شاه اکنون در پایتخت آمریکا و در انستیتو مطالعاتی این کشور طرح ققنوس که برای براندازی نظام اسلامی طرح ریزی شده بود را چینش کرد. اگر ارادتی بین آمریکایی ها و خاندان پهلوی وجود نداشت آیا آن ها پسر محمدرضا را پذیرش می کردند؟

انقلاب ایران برای آزادی های سیاسی و مدنی شکل گرفت

زیباکلام در ادامه این مناظره با اشاره به این پرسش که چرا اشغال سفارت آمریکا علیرغم اینکه اشغال کنندگان تصور می کردند که این اشغال یک یا دو روز بیشتر به طول نمی انجامد به یک گفتمان نیرومند سیاسی تبدیل شد؟، گفت: اگر کسی از کره مریخ به ایران بیاید و هیچ چیز راجع به ایران نداند، گزارشی تهیه می کند که در آن نشان می دهد که چهل سال پیش مردم ایران علیه آمریکا انقلاب کردند، این انقلاب در راستای استکبارستیزی بوده و برای صدور انقلابشان انقلاب کردند؛ مساله ای که تریبون های نماز جمعه و صداوسیما همین را می گوید. اما آیا واقعا مردم ایران برای این موضوعات انقلاب کردند؟ یعنی آن ها بخاطر اینکه محمدرضا پهلوی اجازه نمی داد علیه رژیم صهیونیستی قیام کنند، انقلاب کردند؟

او ادامه داد: مشکل مردم ایران حاکمیت قانون، زندانیان بی شمار سیاسی، آزاد نبودن مطبوعات و اجتماعات بود و برای آزادی همه این موارد قیام کردند. اما امواج آمریکاستیزی که به راه افتاد به جای گفتمان اصلی انقلاب که گفتمان آزادی خواهانه بود که وقتی 98 و نیم درصد مردم به آن رأی دادند تصور می کردند که نظامی روی کار خواهد آمد که آزادی سیاسی و مدنی را برای مردم به ارمغان خواهد آورد، اما این اتفاق نیفتاد.

این چهره اصلاح طلب با اشاره به اینکه انقلابیون به مرور متوجه شدند که آمریکاستیزی سلاح نیرومندی است که توسط آن بدون متهم شدن به ارتجاع می توانند اهداف اصلی انقلاب را به عقب برانند، گفت: اگر دقت کنید درخواهید یافت که آمریکاستیزترین جریانات دقیقا جریاناتی هستند که دوری زیادی با انتخابات آزاد و مطبوعات آزاد دارند.

او خاطرنشان کرد: 40 سال از انقلاب گذشته است. نسل امروز در دانشگاه ها با نسل 20، 30 سال پیش تفاوت دارد. در آن زمان اکثرا شعار «مرگ بر آمریکا» سر می دادند، اما الان فقط حکومت این شعار را می دهد. در حقیقت شعار «مرگ بر آمریکا» حلاوت و شیرینی 20، 30 سال پیش را ندارد.

زیباکلام تاکید کرد: اگر یک روزی روابط ما با آمریکا آزاد شد، دستاوردهامون چه خواهد بود؟ تنها چیزی که برای گفتن داریم شعار مرگ بر آمریکا خواهد بود.  

نگاه ما به آمریکا نگاه به وقایع است

قاضی زاده هاشمی نیز در ادامه این نشست به سه وعده روحانی در انتخابات 92 مبنی بر حل شدن موضوع هسته ای در 100 روز، با کدخدا بستن و برداشتن تحریم ها اشاره و بیان کرد: این گفتمان و این شعارها بود که در سال 92 رأی آورد.

وی ادامه داد: در دولت روحانی تیم مذاکره کننده که زیر نظر مقام معظم رهبری بود کنار رفت و تیم مذاکره کننده با نظر دولت برای مذاکرات برجامی اعزام شد و نتیجه این مذاکرات شد برجام سیاسی، نه یک توافق حقوقی. توافقی که خود آمریکایی ها زیر آن زدند.

این چهره اصولگرا افزود: آیا ماحصل مذاکرات 30 ساعته و 45 روزه، پیاده روی ها و قهوه خوردن ها، مصاحبه های زنده در شبکه های دنیا، دلبری ها بین وزرای امور خارجه ایران و آمریکا، صحبت های تلفنی و ایمیلی روسای جمهور دو کشور و ... بازگشت اعتماد واقعی بود؟ آیا بی اعتمادی و آمریکاستیزی ماحصل یک جانبه گرایی است یا کلی نگری؟ نگاه ما به آمریکا نگاه به وقایع است.

وی تاکید کرد: آمریکا در سال 67 هواپیمای مسافربری ما را هدف قرار می دهد در حالی که ما توان مقابله به مثل نداشتیم، اما امروز پهپاد آمریکایی را از بین سه هدف دیگر آمریکایی مورد اصابت موشک هایمان قرار می دهیم. اکنون به اقتداری دست یافته ایم که این اقتدار بازدارندگی در مقابل آمریکا به وجود آورده است.