دکافی است کمی به چند دهه گذشته برگردیم، درخواهیم یافت بیشتر افراد در آن دوران دارای خط بهتر و قابل توجه‌ای بودند. یعنی درست زمانی که از این همه امکانات و تجهیزات امروز خبری نبود. ازاین رو با تعدادی از کارشناسان و والدین دانش‌آموزان به گفت‌وگو پرداختیم تا بار دیگر ضرورت توجه جدی به زیبانویسی از دوران کودکی در مدارس را یادآور شویم.

• سختگیری در زیبانویسی

یکی از والدین درباره ضرورت توجه به خط تحریری در مدارس می‌گوید: من دو فرزند در مقطع ابتدایی و دانشگاهی دارم که خوشبختانه معلم‌های آن‌ها به خط اهمیت زیادی داده‌اند و خط دختر 12 و پسر 20 ساله من بسیار زیباست اما در مقطعی طی پنج دهه اخیر به خط تحریر توجه‌ای نشد و درس هنر خوشنویسی معمولاً به بطالت می‌گذشت و در آن مقطع به ندرت کسی دارای خط زیبا و خوانایی بود مگر آنکه استعداد ذاتی داشته است.

شیرین طبرستانی تأکید می‌کند: به یاد دارم کلاس اول راهنمایی معلم فارسی ما مجبورمان کرد، خط تحریری بنویسیم امروز همان سختگیری سبب شد خط من خوب باشد.

یکی دیگر از والدین دراین باره می‌گوید: پسرم کلاس سوم دبستان است و خوشبختانه در مدرسه آن‌ها کتاب مخصوص دارند و خط تحریری با بچه‌ها کار می‌کنند و بچه‌ها خیلی موفق هستند.

زهرا کاشفی خاطرنشان می‌کند: کتاب زیبانویسی را هم خود معلمشان تألیف کرده است و همه والدین از این روش بسیار راضی هستند.

• توجه به خط تحریری

مادر یکی دیگر از دانش‌آموزان هم می‌گوید: توجه به خط در دوران آموزش مهم است.

نورا نیرومند می‌افزاید: خوشبختانه پسرم خطش به صورت ذاتی خوب است، اما خیلی ریز می‌نویسد و طی این سال‌ها در مدرسه هیچ معلمی این موضوع را تذکر و پیگیری نکرده است تا این اشکال رفع شود. ضرورت تمرکز روی اجرای خط تحریری کاملاً محسوس است.

مریم ناطقی یکی دیگر از مادران نیز درباره خط تحریری در مدارس اظهار می‌کند: با دختر من در مدرسه خط نوشتاری کار می‌شود، اما من موافق نیستم چون به جای آنکه روی ریاضی و سایر دروسش تمرکز کنند، وقت زیادی را مجبور است برای خط تحریر بگذارد.

مادر یکی از دانش‌آموزان مقطع متوسطه هم می‌گوید: با یک نگاه می‌توان این موضوع را دید که بیشتر نسل ما، مادر، پدربزرگ، خاله و عموهایمان دارای خطی زیبا هستند.

فرزانه فرهادی بیان می‌کند: خودم در منزل روی زیبانویسی پسر15 ساله‌ام کار می‌کنم و این در حالی است که در مدارس مانند گذشته خط خوشنویسی با ماژیک‌های خوشنویسی به راحتی آموزش داده می‌شود و دیگر سختی‌های دوات و قلم‌نی وجود ندارد.

یک پدر هم درباره اهمیت خط تحریری اظهار می‌کند: موضوع خط تحریر دانش‌آموزان به نظرم از جمله مسائلی است که در مدارس معلمان حساسیت لازم در قبال آن را به خرج نمی‌دهند و همین امر موجب می‌شود علاوه بر ناخوانا شدن خط تحریر دانش‌آموز در پایه‌های پایین دچار برخی اشتباهات و غلط املایی در نوشتار هم بشوند.

حبیب کیانی با اشاره به اینکه موضوع خوشنویسی جزو موضوعات هنری است، بیان می‌کند: برخی دانش‌آموزان به آن علاقه‌مند هستند ولی خط تحریر یکی از اصلی‌ترین وسایل کار دانش‌آموزان است و ضرورت دارد حساسیت و توجه بیشتری در این خصوص از سوی مدارس صورت بگیرد.

• خط تحریر از واجبات آموزش

یکی از استادان خوشنویسی در گفت‌وگو با قدس می‌گوید: من دانش‌آموزانی از کلاس سوم ابتدایی و دانشجویان زیادی را داشتم که به آن‌ها خط تحریری آموزش دادم و در هفت جلسه طرز درست گرفتن قلم و نگارش را به آن‌ها آموزش دادم.

استاد حسین کافی می‌افزاید: آموزش حروفی که روی خط باید باشند و یا حروفی که منحنی دارند و از خط زمینه باید پایین‌تر بیاید با زمان کمی امکان‌پذیر است که خط فرد می‌تواند بسیار تغییر کند و زیبا شود.

وی تصریح می‌کند: اگرچه بخشی از نوشتن خط ذاتی است، اما تعداد کمی دارای این استعداد خدادادی هستند و بسیاری از افراد هم به این نتیجه می‌رسند که در هر سنی می‌توانند این آموزش را ببینند، اما علاقه در یادگیری خط حرف اول را می‌زند.

وی که دارای مدرک ممتاز در خطاطی است با بیان این نکته که خط تحریری، خطی است که همیشه و در همه مقاطع مورد نیاز است، اظهار می‌کند: این نوع خط در همه مشاغل مورد نیاز است، زیرا کسی که می‌خواهد خط درشت کار کند، وسایلی نیاز دارد ولی در خط تحریری با همراه داشتن یک مداد یا خودکار می‌تواند بنویسد.

وی که دبیر هنرستان بوده است، توضیح می‌دهد: من از کودکی دارای استعداد در نوشتن خط بودم، اما سال 60 به صورت جدی خط را دنبال کردم و دو مرحله متوسط و خوش را بدون کلاس قبول شدم و عالی و ممتاز را نزد استاد کار کردم و سال 64 مدرکم را گرفتم، در تهران نیز نستعلیق را آموزش دیدم و در سال 70 هم ممتاز شدم.

• ارزش هنر در مدارس

استاد فریدون حاجی‌زاده یکی دیگر از استادان خوشنویسی هم می‌گوید: متأسفانه در مدارس مشکل بزرگی که وجود دارد این است که معلم‌های ما برای هنر ارزش قائل نمی‌شوند، زیرا ابتدا خودشان بلد نیستند و دوم زنگ هنر را معمولاً به دروس عقب افتاده مثل ریاضی اختصاص می‌دهند.

وی در ادامه می‌افزاید: در حالی که در کشور چین نخستین علمی که بچه‌ها می‌آموزند خوشنویسی و نقاشی است، چون هنر را مهم‌ترین درس می‌دانند، زیرا دست و ذهن با هم کار می‌کنند در صورتی که بقیه علوم این گونه نیست.

استاد حاجی‌زاده با اشاره به این نکته که به ندرت برای درس هنر کلاس‌های آموزش ضمن خدمت برگزار می‌شود، تأکید می‌کند: به اعتقاد من برای حل این مشکل اول باید معلم را آموزش بدهیم تا بتواند به دانش‌آموزانش آن را آموزش دهد.