مهدی خالدی/

 هنوز داستان تلخ سفر غیرمنتظره، شبانه و تحقیرآمیز دونالد ترامپ (۵ دی ماه ۱۳۹۷) به پایگاه نظامیان آمریکایی در خاک عراق و عدم دیدار وی با مسئولان بغداد از خاطر شهروندان عراقی پاک نشده است که سفر ناگهانی معاون رئیس جمهور ایالات متحده به این کشور و الگو برداری وی از رفتار ترامپ خشم مردم و جریان های عراقی را به دنبال داشته است.   «مایک پنس»، روز شنبه در سفری از پیش‌اعلام‌نشده، وارد عراق شد و در اقدامی خلاف عرف، ابتدا به دیدار نظامیان آمریکایی در پایگاه «عین الأسد» و بعد هم بدون سفر به پایتخت عراق، بغداد، به اربیل مرکز منطقه کردستان عراق رفت. پیش از این هم مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در هشتم ماه می ‌۲۰۱۹ سرزده به عراق سفر کرده بود. به نظر می‌رسد مقامات آمریکایی، به عراق به مثابه حیاط خلوت خود می‌نگرند که هر زمان بخواهند به راحتی وارد آن شده و با هر کسی که صلاح بدانند دیدار می‌کنند.

واکنش تند ائتلاف النصر

این نوع رفتار و نگاه از بالا به پایین یانکی‌ها با بازخوردهای منفی از سوی ملت و طیف‌های مختلف عراقی روبه‌رو شده، تا جایی که مردم این کشور با برپایی اعتراضاتی خروج نظامیان ایالات متحده از خاک کشورشان را خواستار شده‌اند. همزمان ائتلاف النصر به ریاست حیدر العبادی، نخست وزیر سابق عراق با صدور بیانیه‌ای آنچه که سفر مخل حاکمیت کشورش خوانده را محکوم کرده است. ائتلاف النصر در ادامه این بیانیه با یادآوری اینکه بغداد پایتخت عراق است، نه اربیل آورده است: ما از دولت عراق هم گلایه داریم که ترتیبات این سفر را فراهم آورده است. بهتر بود که با این سفر به علت اینکه حاکمیت عراق را نادیده انگاشته است، مخالفت می‌شد.

عراق تاوان نزدیکی به چین را می‌دهد

یک عضو کمیسیون دفاعی پارلمان عراق هم وضعیت امروز این کشور را نتیجه خشم آمریکا از نخست‌وزیر عراق به دلیل سفر به چین دانست. «مهدی تقی امرلی» در گفت‌وگو با وبگاه خبری «المعلومه» گفت: «آمریکا و برخی کشورهای دیگر، با سوء استفاده از کم‌کاری‌های دولت، تلاش کردند مانع قراردادهای دولت عراق با چین برای خرید سلاح‌های پیشرفته و دیگر توافق‌های سرمایه‌گذاری و اقتصادی شوند. گفتنی است پیش از آغاز اعتراضات خیابانی در عراق، عبدالمهدی ماه سپتامبر در سفری چند روزه به چین رفت و چندین قرارداد تجاری با این کشور امضا کرد. به گفته ناظران، این چرخش بغداد به سوی شرق و فاصله گرفتن از آمریکا، سبب شده است واشنگتن، بغداد را تحت فشار بی‌سابقه قرار بدهد.

دفتر نخست وزیری به دنبال آرام کردن مردم

در همین حال اما دفتر نخست‌وزیری عراق در واکنشی دیر هنگام با انتشار بیانیه‌ای به توضیح درباره سفر پرحاشیه معاون رئیس‌جمهور آمریکا به عراق پرداخته و با بیان اینکه این سفر با هماهنگی کامل دولت انجام شده، سعی کرده از خشم مردم نسبت به این اقدام بکاهد. بر اساس این بیانیه، حدود ساعت ۱۲:۳۰ ظهر روز شنبه، عادل عبدالمهدی و پنس با یکدیگر تلفنی صحبت کردند و دو طرف درباره تحولات جاری در عراق و تلاش‌های دولت برای اصلاح امور و پاسخگویی به مطالبات تظاهرات‌کنندگان رایزنی کردند.

در این بیانیه هیچ اشاره‌ای به خواسته پنس از نخست‌وزیر عراق برای دیدار دوجانبه در پایگاه عین‌الأسد نشده است، اما عصر دیروز، «جین ارف» خبرنگار رادیو ملی آمریکا به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی از خواسته توهین‌آمیز معاون ترامپ از عبدالمهدی خبر داده و گفت: معاون رئیس‌جمهور آمریکا از عبدالمهدی خواسته به پایگاه نظامیان آمریکایی برود و با او دیدار کند. اما نخست‌وزیر عراق این خواسته را رد کرده است. این مقام آمریکایی دلیل خودداری عبدالمهدی از سفر به پایگاه عین‌الأسد را این‌گونه توصیف کرد: «عراقی‌ها مردمی عزتمند هستند». وی همچنین در توجیه عدم سفر پنس به پایتخت عراق گفته است: سفر معاون رئیس جمهور آمریکا به بغداد «بسیار خطرناک» بود.

اما سید احمد سادات مدیر سابق شبکه العالم در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه سفر پرحاشیه مایک پنس به عراق آن هم در شرایطی که اعتراضات مردمی این کشور در حال فروکش کردن است، خود حامل پیام‌هایی بوده و از توطئه و خواب‌های پشت پرده یانکی‌ها برای بین النهرین حکایت دارد، گفت: رفتار سابقه‌دار معاون ترامپ برخلاف همه پروتکل‌ها امری کامل خلاف عرف جهانی محسوب می‌شود. وی ادامه می‌دهد: این نوع رفتار آن هم در شرایط پیچیده عراق حاوی نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. مهم‌ترین پیام آن است که مشخص شد آمریکایی‌ها مانند گذشته دیگر نسبت به دولت و حکومت منتخب عراق دل خوشی ندارند. این اقدام در راستای تضعیف جایگاه عادل عبدالمهدی نخست وزیر این کشور انجام شده است. به همین دلیل بود که پنس نه تنها هیچ دیداری با مقامات بغداد نداشت، بلکه در اقدامی تحقیرآمیز خواستار حضور عادل عبدالمهدی در پایگاه این کشور و انجام گفت و گو در این مکان شد. هدف دومی که آمریکا از این سفر دنبال می‌کند، آن است که اعتراضات مردمی عراق که کم کم در حال رفع شدن است را مدیریت و بازسازی کرده و با دمیدن دوباره در کالبد این تنش‌ها و ایجاد ناآرامی آنچه که مدنظرشان است را دنبال کنند. پیام سوم این سفر امیدی است که به جیره خواران و طیف‌های همسوی واشنگتن می‌دهد. با آغاز اعتراضات مردمی در عراق کم کم افرادی که وابستگی آن‌ها به سفارت ایالات متحده آشکار شده بود، شناسایی و از صحنه دور شدند، اما این سفر می‌تواند پیامی به آن‌ها مبنی بر حمایت علنی واشنگتن باشد. سید احمد سادات در انتها با بیان اینکه اقدام پنس در سفر به اربیل به جای رفتن به بغداد نوعی زیر سؤال بردن حاکمیت عراق تلقی می‌شود، افزود: مسلماً این مسئله با واکنش مردم و جریان‌های عراقی روبه‌رو و نفرت آن‌ها از مداخلات آمریکا بیشتر خواهد شد. این نوع رفتار سبب خواهد شد حتی جریان های ضد مقاومت و حشدالشعبی که معتقد هستند می‌توان با دیپلماسی و تعامل مشکل عراق با آمریکا را رفع کرد، اکنون در این موضوع تردید کرده و در آن شک کنند؛ چراکه هیچ فردی تحقیر ملت و نقض حاکمیت کشور خود را نمی‌پذیرد.