به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، در حالی که کمتر از ۱۴۰ روز تا برپایی سی و سومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب باقی مانده، اما همچنان تعیین محل برپایی نمایشگاه با کش و قوس های فراوانی همراه است و ظاهراً این بار گزینه های مصلی و شهر آفتاب موافقان و مخالفان بسیاری پیدا کرده است.

شاید بد نباشد اشاره کوتاهی به تجربه چند سال اخیر نمایشگاه کتاب داشته باشیم. سال ۸۵ بود که نمایشگاه کتاب با مکان همیشگی خود یعنی محل دائمی نمایشگاه های بین المللی خداحافظی کرد و به بهانه کاهش ترافیک و در مناطق شمالی شهر به مصلی بزرگ تهران منتقل شد؛ دوره هایی که نمایشگاه در مصلی برپا شد طبیعتاً با انتقاداتی نیز همراه بود، چرا که ماهیت کاربردی مصلی با اهداف مورد نظر یک نمایشگاه فرهنگی مطابقت نداشت و زیرساخت های آن پاسخگوی نیاز مخاطبانش نبود؛ با این حال اما این سال ها به امید ایجاد هویت مکانی مستقل سپری شد تا اینکه نمایشگاه در سال ۱۳۹۵ به محل اختصاصی خود یعنی شهر آفتاب منتقل شد. اما آماده نبودن زیرساخت ها و وجود کاستی های فراوان با اعتراضات بسیاری همراه شد و بار دیگر نمایشگاه کوله بار خود را جمع کرد و به مصلی بازگشت.

تجربه ناموفق شهر آفتاب و عدم تناسب محل مصلی با نیازهای نمایشگاه کتاب این بار موافقان و مخالفان بسیاری را روبروی هم قرار داده است. ناشران به دلایلی که منطقی و قابل قبول هم به نظر می رسد و برگرفته از تجربه برپایی نمایشگاه در شهر آفتاب است مصلی را ترجیح می دهند و در مقابل بسیاری از مسئولان شهرداری تهران نیز معتقدند کاربری شهر آفتاب مشخص و معلوم است و نمایشگاه باید در محل خودش برپا شود. با این حال گمانه زنی های بسیاری درباره این تصمیم می شود و به نظر می آید اعضای شورای سیاستگذاری این دوره از نمایشگاه کتاب باید با نیازسنجی و در نظر گرفتن ابعاد مختلف بهترین گزینه موجود را انتخاب کنند. این در حالی است که صرف نظر از بلاتکلیفی در تعیین مکان دائمی نمایشگاه کتاب تهران، مسائلی همچون تحریم های اقتصادی، افزایش قیمت کاغذ و کتاب، کاهش قابل توجه شمارگان کتاب ها در نمایشگاه، فاصله معنادارنمایشگاه کتاب تهران از استانداردهای نمایشگاه های بین المللی و تبدیل نمایشگاه کتاب به یک فروشگاه بزرگ تنها بخشی از ضعف های ساختاری این رویداد فرهنگی است که نیازمند جراحی و اصلاح است.

قادر آشنا، رئیس موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و عضو شورای سیاست گذاری سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب با اشاره به آخرین وضعیت تصمیم گیری ها می گوید: جلسات و گفت وگوهای ما با مجموعه شورای سیاست گذاری پیرامون تصمیم گیری برای تعیین محل برپایی نمایشگاه کتاب ادامه دارد اما هنوز به جمع بندی نرسیده ایم.

وی در ادامه به بررسی و بازدید از دو مجموعه شهر آفتاب و مصلی اشاره می کند و می افزاید: طی این بازدیدها ضعف‌ها و کاستی های موجود ثبت شده و با بررسی هایی که انجام شده ضعف ها را مشخص کرده و نیازمندی های یک نمایشگاه آبرومند را اعلام کرده ایم و در نهایت منتظریم تا در جلسات پیش رو با شورای شهر به یک جمع بندی کلی برسیم. فراموش نکنیم که موضوع برپایی نمایشگاه یک امر فرادستگاهی است و تنها پای وزارت ارشاد در میان نیست و نهادهای دیگر هم در این میان مطرح هستند. لذا ما تلاش خود را می کنیم تا فضای خوبی را برای اجرای این رویداد مهم فرهنگی مهیا کنیم و البته با دستگاه های ذی‌ربط نیز به تفاهم برسیم تا بتوانیم این نمایشگاه را به بهترین شکل ممکن برپا کنیم.

عضو شورای سیاست گذاری سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب در واکنش به درخواست شورای شهر برای برپایی نمایشگاه در شهر آفتاب می گوید: بهرصورت ما قائل به گفت‌وگو هستیم و نظرات شورای شهر، ناشران و مولفان برای ما اهمیت دارد و همه اینها هم در جلسات مطرح می شود، اما اینکه مخاطبان نمایشگاه چه خواسته ای دارند نیز مسئله مهمی است. در مجموع پارامترهای فراوانی در این میان مطرح است که در حال رایزنی هستیم و در اسرع وقت به یک جمع بندی خواهیم رسید.

اما محمدجواد حق شناس، رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران درباره بلاتکلیفی سرنوشت سی و سومین نمایشگاه کتاب می گوید: طبیعتاً به عنوان کسی که دلبستگی جدی به کتاب و کتابخوانی دارم و سالیان سال هم در وزارت ارشاد مسئولیت این حوزه ها را داشتم، در حال حاضر نیز به شدت علاقمندم امورات نمایشگاه کتاب همچون سالیان گذشته که پیگیر آن بودیم، به نحو احسن اجرا شود اما نباید از برخی مسائل مهم غافل شد و نباید این را از نظر دور داشت که مصلی به لحاظ سازمانی و ساختاری کارکرد نمایشگاهی ندارد. همانطور که از نام مصلی پیداست به عنوان محلی برای نمازگزاران بنا نهاده شده و سال هایی هم که به عنوان نمایشگاه از آن استفاده شده، طبعاً هزینه های زیادی را تحمیل کرده تا بتواند به رویکرد مورد نظر برسد و از سویی دیگر بابت عدم انطباقی که در نوع کارکرد آن وجود دارد هزینه های زیادی را به شهر و شهروندان منتقل کرده است و در ایام برگزاری نمایشگاه بار ترافیکی قابل توجهی را از ساعت ۸ تا ۲۲ برای مدیریت شهری و مناطق اطراف به وجود آورده است.

حق شناس ادامه می دهد: البته باید بحث ناشران، مخاطبان، علاقمندان و اهالی کتاب و مسائلی که شهری مانند تهران را هم درگیر می کند را نیز در نظر گرفت و لاجرم باید به سمت شکل دادن ساختار موقعیتی برای نمایشگاه های دائمی شهر حرکت کنیم و این موارد باید کنار هم دیده شود.

رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران در بخش دیگری از صبحت های خود به ویژگی های کارکردی شهر آفتاب اشاره می کند و می گوید: از طرف دیگر نمایشگاه شهر آفتاب یکی از زیرساخت های خوب شهر تهران است که با هزینه های امروز بالغ بر ۱۵۰۰ تا ۲ میلیارد برای ساخت چنین مجموعه ارزشمندی صرف شده است، از طرفی دیگر تداوم کار موسسه ای مانند نمایشگاه بین المللی تهران برای نمایشگاه های پرمخاطب آثار زیانباری را برای مدیریت شهری، ترافیک و حمل و نقل به وجود می آورد که نمی توان آنها را نادیده گرفت و حتی دستور وزیر کشور و شورای تخصصی این حوزه هم به شهرداری تهران ابلاغ شده که موظف به اجرای آن هستند و ما دیگر حق برگزاری نمایشگاه پرمخاطبی را به نمایشگاه بین المللی نمی توانیم بدهیم؛ کاری که باید سال ها پیش اتفاق می افتاد.

حق شناس گفته هایش را اینگونه ادامه می دهد: بنابراین همه این فرصت ها باید به محلی انتقال پیدا کند که می تواند به طور کامل پاسخگوی این نیازها باشد. شهر آفتاب هم جایگزین بسیار مناسبی برای نمایشگاه بین المللی است و هم می تواند برای پرمخاطب ترین نمایشگاهی همچون نمایشگاه کتاب محل مناسبی باشد که البته باید زیرساخت های آن را هم فراهم کرد. ما می پذیریم که ممکن است در برخی حوزه ها مشکلاتی وجود داشته باشد همانطور که در مصلی و نمایشگاه بین المللی تهران وجود دارد و همه این فضاها دارای نقاط قوت و ضعف هستند.

حق شناس با اشاره به برطرف کردن بسیاری از کاستی های شهر آفتاب طی دوسالی که نمایشگاه کتاب در مصلی برپا می شد، می افزاید: در این دو سال قدری از این ضعف و نقصان ها برطرف شده است. طی این مدت ساختمانی در شهر آفتاب تحت عنوان ساختمات تجارت جهانی ساخته شده که ۴۸ هزار متر زیربنای آن است و به عنوان یک بخش به این مجموعه اضافه شده و براساس گزارشی که همین هفته دریافت کردم اسفندماه جاری به بهره برداری برسد. از طرفی دیگر معضلات دسترسی به شهر آفتاب تا حدودی برطرف شده و می تواند مشکلاتی را که قبلا وجود داشته رفع کند، بحث مبلمان شهری، فضای سبز، حوزه محیطی و ... نیز مورد توجه است که طبیعتاً باید با کمک دولت، وزارت ارشاد، شهرداری و اتحادیه ناشران این مسائل حل و فصل شود.

با این حال اما به نظر می رسد نظر ناشران هم در این میان حائزاهمیت است چرا که آنها قرار است بیش از دیگران زمان خود را صرف حضور در این محل برپایی نمایشگاه کنند.

داریوش نویدگویی، مدیر انتشارات نوید شیراز و مدیر اسبق کمیته علمی فرهنگی نمایشگاه کتاب هم درباره محل برپایی نمایشگاه می گوید: زمانی که قرار شد نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب برپا شود ما با هزار امید و آرزو در نمایشگاه حضور پیدا کردیم. آن زمان کارهای مثبتی از جمله راه اندازی مترو انجام شد اما استفاده از آن واقعاً سخت بود و مشکلات دیگری هم به وجود آمد که همه در جریان آن هستند. طی آن روزها یک جلسه با آقای قالیباف داشتیم و شخصاً نکات مثبت و منفی را به ایشان گفتم، از سرویس های بهداشتی و خدمات رفاهی تا ورود آب به سالن ها، اسکان غرفه ها در چادر و ... همه این موارد مطرح شد و ایشان هم قول مساعد دادند که سال های بعد این موارد برطرف شود اما سال بعد، از همان روز نخست با همان مشکلات مواجه بودیم.

نویدگویی ادامه می دهد: واقعیت این است که صرفاً نظر شورای شهر و اتحادیه مطرح نیست، باید ببینیم مردم چه می خواهند. به طور مثال بسیاری از مردم حاضر نیستند از شمال تهران تا شهر آفتاب بیایند و کاهش فروش کتاب یکی از تبعات آن است. به نظرم این بهانه بدی بود که گفتند محل دائمی نمایشگاه های تهران مناسب نمایشگاه کتاب نیست در حالی که باید از رضایت مردم استقبال می کردیم و در مقابل راهکار رفت و آمد سهل تر را پیدا می کردیم.

وی در ادامه به ضرورت الگوبرداری از سالن های نمایشگاه های بین المللی اشاره می کند و می گوید: باید از الگوها بهره برداری کنیم تا به استاندارهای جهانی نزدیک تر شویم، یک نمونه بارز آن نمایشگاه فرانکفورت است که سالانه مسئولان و ناشران هم در آن شرکت می کنند و سطح کیفی و استاندارد آن را از نزدیک دیده اند. از طرف دیگر گرچه بسیاری از ناشران مصلی را به شهر آفتاب ترجیح می دهد و با این که مصلی در قلب تهران است اما ساختار آن عبادی است و کارکرد آن برای نمایشگاه کتاب پیش بینی نشده و هنوز که هنوز است بسیاری ناشران باید زیر چادر به سر ببرند. هر دو این محل ایرادهایی دارند و در حال حاضر هیچکدام برای برپایی نمایشگاه و قشر کتابخوان مکان مناسبی نیست با این حال اما ترجیح من مصلی است.

وی در پایان می گوید: درست است که درگیر مسائل اقتصادی و گرانی کاغذ هستیم اما نباید فرهنگ را فراموش کرد. وقتی می شنوم تیراژ کتاب بسیاری از ناشران کشور به ۱۵۰ نسخه رسیده بسیار ناراحت کننده است، در حالی که این تنها اتفاق نیست و لیتوگراف، چاپخانه، کتابفروش، توزیع، شهرستان ها، کتابخانه ها و ... هم درگیر می شوند. متاسفانه نسبت به مقوله فرهنگ بی مهر شده ایم، ضمن این که نباید تصور کنیم تنها وزارت ارشاد متولی این مسئله است و بقیه خودشان را کنار بکشند، امروز همه باید کمک کنند. نیاز اصلی امروز ما در حوزه فرهنگ است و با کمک یکدیگر باید از مشکلات رها شویم.

انتهای پیام/