مریم احمدی شیروان/
رخدادهای اخیر در شهرهای مختلف ایران بار دیگر اهمیت و اولویت وجود امنیت را برای یک جامعه یادآوری کرد؛ مسئله‌ای که رهبر معظم انقلاب نیز بار دیگر به همین بهانه بر ضرورت صیانت از آن تأکید کردند. در این گفت‌وگو با حجت‌الاسلام دکتر سیدسجاد ایزدهی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، وجوب امنیت در جامعه از نظرگاه حکومت اسلامی را مورد بررسی قرار دادیم که از نظرتان می‌گذرد.
امنیت عنصر محوری مشروعیت است
حجت‌الاسلام ایزدهی با بیان اینکه حاکمیت سیاسی غایاتی دارد، می‌گوید: این غایات حکومت را توجیه و نقد مردم را موجه می‌کند. با اینکه کار حکومت، الزام به مردم است و مردم هم الزام و اجبار به قانون را نمی‌پسندند اما به خاطر مزایایی که برای مردم حاصل می‌شود، آن حکومت را تأیید می‌کنند. وی اضافه می‌کند: از مهم‌ترین آن مزایا بحث امنیت است که در تمام عرصه‌های زندگی مردم اعم از حوزه اقتصاد، زندگی شخصی و عبادات، تجارت، امور سیاسی و... احساس می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به روایتی از امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه نیز اشاره کرده و می‌گوید:وقتی حضرت‌علی(ع) در مقابل خوارج افراطی که شعار «لاحکم الا لله» سر می‌دادند و بر نفی وجود هر نوع حکومت در جامعه اسلامی تأکید داشتند، فرمود: «انّه لابُدَّ للنّاسِ مِن امِیرٍ بَرٍ اَو فاجِرٍ...؛ مردم به ضرورت، باید حاکمی داشته باشند، نیکوکار باشد و یا بدکار». از مزایایی که برای حکومت تعیین می‌کند امنیت است حتی اگر حکومت جائر باشد؛ اگر امنیت در مقام تزاحم با برخی دیگر ملاک‌ها باشد، معمولاً امنیت را مقدم داشته و توجیه می‌کنند.
وی عنوان می‌کند: به عنوان نمونه نظام‌های شیعی در بسیاری زمان‌ها رویکرد متعالی را در جامعه و حکومت‌ها شاهد نبودند، اما از این باب که نظم عمومی باشد و مردم بتوانند امور خود را به سامان برسانند، حداقل‌ها را پذیرفته و با آن‌ها کنار آمده‌اند. در فقه هم بابی مفصل تحت عنوان حفظ نظام که البته حفظ نظام به معنای نظام انتظامی و حوزه نظامی است داریم؛ حفظ امنیت در داخل مرزها و برون مرزها. حفظ نظام اگر با امر دیگری در تضاد قرار بگیرد، حفظ نظام در اولویت قرار می‌گیرد.
اقتصاد در سایه امنیت رونق می‌یابد
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان شرایط امروز جامعه و وجود مسائلی مانند امنیت، اقتصاد و مطالبات مردمی نیز توضیح می‌دهد: امنیت تعبیری است که رهبر انقلاب آن را به هوا تشبیه کرده‌اند؛ اگر در جامعه‌ای هوا برای تنفس وجود نداشته باشد، نمی‌توان زنده بود و زندگی کرد. ممکن است اقتصاد آرمانی یا رویکرد ساختاری سیاسی مطلوبی بخواهیم و نداشته باشیم اما اگر امنیت نداشته باشیم قطعاً اقتصاد هم نخواهیم داشت، زیرا اقتصاد هوشمند است و جایی رونق پیدا می‌کند که امنیت وجود داشته باشد.
حجت‌الاسلام ایزدهی تصریح می‌کند: اگر امنیت نباشد اقتصاد مردم ضرر خورده و حداقل‌های زندگی مردم یعنی جان، غذا و خوراک، پوشاک و... همه از بین می‌رود. نکته دیگر اینکه معمولاً دانش و تحول هم جایی اتفاق می‌افتد که امنیت باشد. اگر امنیت باشد، ممکن است اقتصاد، سیاست مطلوب و... به وجود بیاید اما در صورت نبود امنیت بی‌شک هیچ کدام محقق نخواهد شد. عنصر محوری محقق شدن پیشرفت در جامعه، امنیت است.
در چند روز گذشته و در بحث اعتراضات، ورود رهبری و بیان دیدگاه ایشان، سره را از ناسره جدا کرد. این پژوهشگر علوم سیاسی در خصوص تحلیل این اقدام رهبر انقلاب می‌گوید: بسیاری افراد بر این باور هستند که اسلامیت از جمهوریت جدا و ارتباطی با رهبر جامعه ندارد و اسلامیت نظام از آنِ رهبری و جمهوریت متعلق به رئیس‌جمهور است، اما طبق آنچه در تاریخ آمده و با بررسی زندگی رهبر کبیر انقلاب و مقام معظم رهبری درمی‌یابیم که این طور نبوده و آن‌ها به موازات رویکرد اسلامیت، جمهوریت نظام را نیز تأمین کرده‌اند.
تضعیف نهاد قانونی، مخل امنیت است
دکتر ایزدهی تصریح می‌کند: امام خمینی(ره) زمانی که بنی‌صدر رئیس‌جمهور بود، بارها و بارها از بنی‌صدر دفاع می‌کردند به این دلیل که رأی مردم کرامت و احترام داشت. مقام معظم رهبری هم همین‌طور هستند و از تمام رؤسای‌جمهور سابق از هر گروه سیاسی، حمایت حداکثری کردند؛ چرا که در صورت تضعیف یا تشکیک نهاد قانونی که رئیس‌جمهور را انتخاب کرده، دیگر امنیتی در جامعه برقرار نخواهد شد و این‌ها دو رویکرد امام و رهبری بوده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به اظهارنظر رهبر معظم انقلاب در موضوع گرانی بنزین اشاره کرده و توضیح می‌دهد: اگر سه مقام ارشد نظام و رؤسای سه قوه تصمیمی گرفتند، حتی اگر مخالف آن هم باشیم باید از آن حمایت کنیم. حمایتی که جزوی از مردم‌سالاری دینی است و رهبری همیشه این موضع را داشته‌اند. دیگر اینکه پروژه‌ای امنیتی در کار بود تا بین مردم، نظام و ارکان نظام اختلاف پیدا شود. وی اضافه می‌کند: اگر بین ارکان نظام اختلاف به وجود بیاید، یعنی بین مجلس، رئیس‌جمهور و قوه قضائیه طبیعتاً راحتی مردم از بین خواهد رفت و این التهاب بهترین فرصت برای سوءاستفاده است. این فراست رهبری بود که برای حفظ جمهوریت و اسلامیت نظام و احترام به آرای مردم و نمایندگان قانونی آن‌ها و در نهایت یکپارچه کردن مردم علیه دشمن، ضمن احترام به ارکان نظام، صف تخریب‌گران و آشوب‌گران را از مردم جدا کردند.
حجت‌الاسلام ایزدهی در پایان یادآور می‌شود: تدبیر رهبری هم مبتنی بر رویکرد مردم‌سالاری دینی است و هم مبتنی بر یک منطق عقلانی؛ بنابراین همین مردمی که به گرانی‌ها اعتراض داشتند از نظام حمایت کردند، زیرا ناامنی را نسبت به وضعیت موجود بدتر می‌دانند. نظام هم با آن کسی که آشوب ایجاد می‌کند و مردم را به وحشت می‌اندازد تعامل مثبت نمی‌کند؛ البته در این مورد هم رأفت اسلامی و هم اقتدار مدنظر است.
نظر شما