محمدحسین مروج کاشانی/

 هم پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و هم پس از آن، تلاش فراوانی برای وحدت دو نهاد حوزه و دانشگاه انجام شد. تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی یکی از مهم‌ترین نمادهای تبلور یافته در این زمینه است. این دانشگاه جزو نخستین مجموعه دانشگاهی و حوزوی در کشور است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۶۳ برای تأسیس و در سال ۱۳۶۷ برای پذیرش دانشجو، توانست مجوزهای لازم را به طور همزمان از وزارت علوم و مدیریت حوزه‌های علمیه دریافت کند. حالا پس از ۳۵ سال که از عمر این دانشگاه می‌گذرد، چه افقی پیش روی این نماد وحدت حوزه و دانشگاه قرار دارد؟

کادرسازی برای آستان قدس رضوی و نظام مقدس اسلامی

رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی مهم‌ترین رسالتی که بر دوش این دانشگاه است را کادرسازی برای آستان قدس رضوی و نظام مقدس اسلامی می‌داند.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدحسن وحدتی شبیری تأکید می‌کند: در اساس‌نامه این دانشگاه، به صراحت درباره تربیت فقیه، محقق و مدرس در رشته‌های مختلف علوم اسلامی به منظور تأمین نیاز حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، تربیت مبلغ اسلامی به منظور نشر و ترویج فرهنگ اسلامی و معارف اهل بیت(ع)، تربیت قاضی و حقوقدان متعهد، تربیت نیروی انسانی کارآمد برای برنامه‌های توسعه و... اشاره شده است. بنابراین تربیت افراد پژوهشگر و متخصص در رشته‌های مختلف علوم اسلامی، فقه و همه حوزه‌های اسلامی مانند روان‌شناسی اسلامی، اقتصاد اسلامی، جامعه‌شناسی اسلامی، حقوق اسلامی و... که هم مدرس و استاد دانشگاه باشند و هم قدرت پژوهشی و تحقیق داشته باشند و برای حوزه‌های علمیه فقیه و مجتهد باشند، مورد تأکید قرار گرفته است.

مدعی راه‌اندازی همه رشته‌های علوم اسلامی نیستیم

وی در پاسخ به برخی انتقادها مبنی بر عدم گسترش رشته‌های علوم اسلامی در این دانشگاه می‌گوید: این دانشگاه مدعی تأسیس و راه‌اندازی تمامی رشته‌های علوم اسلامی نیست؛ کمتر دانشگاهی هم در کشور وجود دارد که بتواند مدعی این موضوع باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین وحدتی شبیری به راه‌اندازی رشته‌های تازه در این دانشگاه اشاره می‌کند و می‌گوید: دانشگاه علوم اسلامی رضوی به دنبال آن است که مجوزهای لازم برای راه‌اندازی رشته‌های تحصیلی «تاریخ تشیع» در مقطع دکترا، «فلسفه علوم اجتماعی»، «حقوق عمومی» و «فرهنگ و ارتباطات اسلامی» در مقطع کارشناسی ارشد را از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کند تا در صورت کسب این مجوزها و انجام سایر هماهنگی‌های لازم در سال تحصیلی آینده در این رشته‌ها، دانشجو برای این دانشگاه جذب شود.

این مقام مسئول تصریح می‌کند: این دانشگاه در سه سال اخیر و با تأکید تولیت سابق آستان قدس رضوی که هم اکنون مورد تأکید تولیت فعلی این آستان مبارک هم هست، سه رشته تحصیلی «دانش اجتماعی مسلمین»، «علوم اقتصادی با شاخه بانکداری اسلامی» و «عرفان و حکمت اسلامی» را در مقطع کارشناسی ارشد راه‌اندازی کرده که در سال تحصیلی جاری پذیرش خواهران هم در این سه رشته و سایر رشته‌های این دانشگاه انجام شده است، به گونه‌ای که در این سه رشته مذکور هم اکنون ۵۰ دانشجوی مرد و زن در حال تحصیل هستند.

رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌گوید: در رشته‌های فقه و مبانی حقوق در مقطع کارشناسی ارشد در یک شاخه تحصیلی به نام «وقف، نذر و زیارت» و در شاخه تحصیلی «خانواده در قرآن» هم که مربوط به رشته تحصیلی علوم قرآنی و حدیث در مقطع کارشناسی ارشد می‌شود در حال تدوین سرفصل‌های مربوط برای ارائه به وزارت علوم هستیم که ان‌شاءالله در سال تحصیلی آینده با پذیرش حدود ۲۰ نفر در هر رشته، در مجموع برای ۴۰ دانشجوی زن و مرد در این رشته‌ها، پذیرش انجام خواهد شد.

چرا دانشگاه‌های آستان قدس رضوی با هم ادغام نمی‌شوند؟

رئیس این دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چه ضرورتی دارد دو دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) در مجموعه آستان قدس رضوی به طور جداگانه فعالیت کنند، می‌گوید: بحث وحدت حوزه و دانشگاه با داشتن دو مجموعه دانشگاهی جداگانه در آستان قدس رضوی منافاتی ندارد؛ زیرا انگیزه‌ها، ماهیت و سیاست‌های تأسیس هر یک از این دو مجموعه با همدیگر متفاوت بوده و هر کدام اهداف خاص خود را دنبال می‌کنند.

وی‌ تأکید می‌کند: هر وحدتی، لزوماً نیازمند ادغام نیست.

حجت‌الاسلام والمسلمین وحدتی شبیری می‌گوید: اهداف و سیاست‌های هر یک از این دو دانشگاه با یکدیگر متفاوت است؛ در دانشگاه علوم اسلامی رضوی که ماهیت حوزوی دارد، گذراندن دروس حوزوی در کنار دروس دانشگاهی، الزامی است اما در پذیرش دانشجو برای تحصیل در رشته‌های موجود در دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) الزامی به ارائه و یا گذراندن دروس حوزوی نیست.

این دانشیار دانشگاه یادآور می‌شود: اتفاقاً وجود دو مجموعه دانشگاهی با ماهیت و سیاست‌های متفاوت در آستان قدس رضوی دست دانشجویان برای انتخاب محل و چگونگی تحصیل را باز گذاشته و این موضوع با سیاست‌های آستان قدس رضوی برای جایگاه‌های مختلف مورد نیاز این آستان نیز هماهنگ است.

چرا دانشگاه علوم اسلامی رضوی پردیس خواهران راه‌اندازی کرده است؟

رئیس این دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چه ضرورتی احساس شد تا پردیس خواهران در دانشگاه علوم اسلامی رضوی راه‌اندازی شود، می‌گوید: همان طور که در بخش برادران، تربیت نیروی انسانی، مدرس، مبلغ، محقق و... مورد نظر این دانشگاه است، در بخش خواهران هم این خلأ و کمبود احساس می‌شد؛ زیرا بانوان به عنوان زنان و مادران، نقش بسزایی در خانواده و اجتماع و تربیت فرزند داشته و رشته‌های مورد اقبال خواهران دانشجو هم بر همین مطلب دلالت دارد.

وی تأکید می‌کند: به همین منظور از سال تحصیلی گذشته در مقطع دکترا پس از دریافت مجوزهای مربوط از وزارت علوم، در سه رشته «علوم قرآنی و حدیث»، «فلسفه و کلام اسلامی» و «حقوق خصوصی» در مجموع ۱۵ دانشجو پذیرش و با راه‌اندازی پردیس خواهران هم اکنون در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

این مقام مسئول می‌گوید: در سال تحصیلی جاری در مقطع کارشناسی ارشد در پنج رشته «علوم قرآنی و حدیث»، «فلسفه و کلام اسلامی»، «فقه و مبانی حقوق»، «ادبیات عرب» و «حقوق خصوصی» هم اقدام به جذب دانشجویان خواهر در این دانشگاه شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین وحدتی شبیری تأکید می‌کند: هدف این دانشگاه تنها ارتقای کمی رشته‌های تحصیلی دانشگاهی نیست، بلکه ارتقای کیفی در راه‌اندازی رشته‌ها هم مورد توجه بوده است؛ ضمن اینکه محدودیتی برای پذیرش خواهران دانشجو در رشته‌های تحصیلی این دانشگاه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا وجود ندارد؛ به شرطی که دانشجویان، چه آقا و چه خانم، حد نصاب و ملاک‌های مربوط را در مصاحبه‌های علمی کسب کنند.