قدس آنلاین:  نخستین نشانه‌های سیل سیستان و بلوچستان را وقتی می‌بینم که در آسمان چابهار از شیشه هواپیما بیرون را نگاه می‌کنم. تا هواپیما بنشیند، شب شده و فردا فرصتی است برای اینکه منطقه سیل‌زده را از نزدیک ببینیم. با یکی از دوستان در منطقه راهی منطقه «پلان دشتیاری» می‌شویم و از چند روستا از جمله محراب بازار و عارو بازار بازدید می‌کنیم.

روستاهای کوچک و نزدیک به یکدیگر؛ نخستین مشخصه هر کدام از روستاها این است که در کنار یک «هوتک» ساخته شده‌اند. همراه محلی ما درباره هوتک‌ها می‌گوید: هوتک‌ها گودال‌های بسیار بزرگی بوده‌اند که در گذشته به وسیله مردم و با ابزار ابتدایی و کمک گرفتن از حیوانات کنده شده‌اند. خاک حاصل از درست کردن یک هوتک بلندی شده است که روستا را روی آن بنا کرده‌اند.

در طول سال‌های متمادی مردم از آب هوتک‌ها استفاده‌های مختلفی برده‌اند؛ یعنی از این آب هم برای آشامیدن استفاده شده و هم برای پخت‌وپز، شست‌وشو و دیگر کارهایی که نیاز به آب دارد.

حتی بدون سیل هم به کمک نیاز دارند

سر می‌گردانم و اطراف را نگاه می‌کنم؛ هنوز نشانه‌هایی از سیلاب دیده می‌شود، هرچند دیگر خطر جدی رفع شده است و مردم به زندگی معمول خود بازگشته‌اند. زنی از اهالی روستا با زبان بلوچی چیزهایی می‌گوید که متوجه نمی‌شوم، اما همراه ما می‌گوید می‌خواهد خانه‌اش را ببینیم. او ما را به اتاقی می‌برد که به گفته خودش از آن به عنوان آشپزخانه استفاده می‌شده و بخشی از سقفش ریخته است. و البته خیلی زود متوجه می‌شوم آشپزخانه‌ای که یک زن روستایی در ذهن خود دارد با آنچه ما آدم‌هایی که در شهر زندگی می‌کنیم بسیار متفاوت است.

آدم‌هایی که دورمان جمع شده‌اند می‌خواهند به ما بگویند روستای آن‌ها هم به کمک نیاز دارد. هر چند من خسارت جدی که به خانه‌های روستا و یا به دام‌های آن‌ها وارد شده باشد نمی‌بینم و علت این اتفاق خوب را در این می‌دانند که روستاها در بلندی ساخته شده‌اند. آنچه در بازدید از روستاها بدست می‌آید این است که روستاییان در این بخش از کشورمان به ساده‌ترین شکل زندگی می‌کنند و حتی بدون وقوع سیل هم به کمک نیاز دارند.

پس از چند ساعت حضور در منطقه پلان، سری هم به مقر ارتش و نزدیک به این مقر یعنی سپاه می‌زنیم. آنچه می‌بینیم تلاش و تکاپوی نیروهای نظامی کشورمان برای خدمت‌رسانی به سیل‌زدگان است. پس از بازدید از روستاها با کاروانی از کمک‌های مردمی همراه می‌شویم که جمعیت هلال احمر کشورمان مسئول رساندن آن‌ها به سیل‌زدگان است. با کاروان کمک‌های اهدایی از طرف مردم و همراه امدادرسانان سازمان هلال احمر کشورمان راهی منطقه اورکی در دشتیاری می‌شویم.

نیاز مردم منطقه چیست؟

از دکتر محمد حسین آبادی، رئیس پایگاه‌های امداد و نجات دریا و کوهستان هلال احمر کشورمان درباره چگونگی انتخاب روستاهایی می‌پرسم که قرار است کمک‌ها را به آن‌ها برسانیم و او می‌گوید: برای شناسایی این مناطق هم از دهیاری‌ها و شوراها کمک می‌گیریم و هم از افرادی که به عنوان داوطلب در سازمان خدمت می‌کنند و می‌توانند معرفی خوبی از منطقه برای ما داشته باشند.

کبادی با بیان اینکه در اتفاقاتی از این دست نیازهای اولیه تأمین مواد خوراکی از جمله انواع کنسرو، مواد پروتئینی و یا اقلام غیرخوراکی مانند پتو، زیرانداز، پشه بند و یا اقلام بهداشتی همچون صابون، پودرهای شوینده، لباس و... است، می‌گوید: اما در این مورد با توجه به ماهیت زندگی اقوام بلوچ و اینکه معمولاً پس از بحران‌ها یکی از روش‌ها و بهترین کار این است که جامعه تحت تأثیر، به روال عادی زندگی خود برگردد و از افراد، جامعه مصرف‌کننده نسازیم، بهتر است اقلامی همچون حبوبات، آرد و اقلام به صورت جیره غذایی در اختیار مردم سیل‌زده قرار گیرد تا خودشان پخت و پز کنند و در ادامه به روال عادی زندگی برگردند.

کبادی در ادامه با بیان اینکه مشکل مردم سیستان و بلوچستان پس از فروکش کردن سیل بیشتر نمود پیدا می‌کند، می‌افزاید: پیشنهاد می‌شود کمک‌های مردمی صرف بازسازی سرپناه، خرید دام و طیور با قابلیت شرایط محیط روستاها، راه‌اندازی کسب و کارهای خانگی، فروش محصولات محلی و کمک به معیشت پایدار و مستقل آسیب‌دیدگان شود.

سیل سیستان باید بهانه باشد

مسیر بعدی ما روستاهای جنگارک پایین و جنگارک بالاست. بخشی از مسیر رفتن به این دو روستا هنوز درگیر سیل است و این سبب می‌شود کامیون کمک‌ها دچار مشکل شود؛ باید کمک‌ها را با ماشین‌های شاسی به روستا رساند.

طی بازدیدم از بعضی مناطق سیل‌زده برایم روشن می‌شود که بخش عمده‌ای از مشکلات مناطق سیل‌زده پیش از این نیز وجود داشته و سیل فرصت ظهور و بروز این مشکلات را داده است.

این مشکلات شامل نداشتن آب آشامیدنی سالم، نداشتن سرویس بهداشتی و حمام در روستاهای کوچک و کم جمعیت است. در بازدید از چند روستا به این نتیجه رسیدم که سیل سیستان و بلوچستان می‌تواند بهانه‌ای باشد برای توجه جدی به این بخش از کشورمان. در سیل اخیر بیش از آنکه به‌طور مستقیم به زندگی مردم آسیب رسیده باشد به زیرساخت‌ها از جمله جاده‌ها آسیب رسیده است. مردم ما نشان داده‌اند که در حوادث غیرمترقبه  بی‌تفاوت از کنار ماجرا نمی‌گذرند و حتی می‌توان گفت از مسئولان جلوتر حرکت می‌کنند و این مسئله کار مدیران را سخت‌تر می‌کند. سیل سیستان باید بهانه‌ای باشد برای اینکه آن‌ها یک بار به طور جدی آستین‌ها را بالا بزنند و برای رفع محرومیت از سیستان کاری کنند.