قدس آنلاین: سروش صحت در نخستین فیلمش به مسئله «مرگ‌آگاهی» می‌پردازد. «جهان با من برقص» فیلمی به کارگردانی صحت و نویسندگی مشترک او با ایمان صفایی است که سال گذشته تولید شد و برای نخستین‌بار در سی وهفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد که توانست سیمرغ بهترین کارگردانی را برای صحت به ارمغان بیاورد. این فیلم نخستین ساخته سینمایی سروش صحت در مقام کارگردان است که توانسته نظر مردم و منتقدان را جلب کند.

قصه فیلم درباره مردی به نام جهانگیر است که به خاطر سرطان در آستانه مرگ قرار دارد، دوستانش برای آخرین تولد او دور هم جمع می‌شوند و موقعیت‌هایی برایشان پیش می‌آید که موجب می‌شود درباره زندگی و خودشان فکر کنند.

امیررضا مافی، منتقد سینما درباره ساختاری که صحت در این فیلم به آن رسیده و توانسته مخاطب خاص و عام را راضی نگه دارد به خبرنگار ما می‌گوید: در فیلم «جهان با من برقص» برخی عوامل دست به دست هم داده‌اند تا مخاطب عام و خاص جذب آن شود. از ابتدایی‌ترین نکته بگیرید که زیبایی‌شناسی بصری است و بسیاری از مخاطبان زندگی کردن در شمال ایران برایشان رؤیاست تا پرداختن به طبقه متوسط شهری، تیپیکال بودن شخصیت‌ها و آدم‌هایی که طبقه متوسط جامعه را نمایندگی می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: از سوی دیگر تضادهایی که بین شخصیت‌ها وجود دارد، موقعیت‌های غیرقابل پیش‌بینی را در فیلم به وجود می‌آورد همچون رابطه جهانگیر با خر و گاو توی طویله که برای مخاطب عجیب است اینکه علی مصفا با یک گاو گپ می‌زند. این موقعیت‌ها مخاطب را در وهله اول غافلگیر و طنز ایجاد می‌کند، نکته مهم دیگر اینکه شوخی‌ها و موقعیت‌های طنز این فیلم برخلاف بسیاری از کمدی‌های روی پرده، سخیف و مبتذل نیست.

* کتاب‌خوانی درجه یک

این منتقد با بیان اینکه صحت براساس مطالعاتی که در حوزه‌های مختلف فرهنگی داشته است، کتاب‌خوانی درجه یک است، خاطرنشان می‌کند: این کارگردان لایه پنهانی را در فیلمش قرار داده که با آن لایه پنهان توانسته مخاطب جدی‌تر سینما را راضی نگه دارد، اما به این معنا نیست که فیلم صحت، بدون ایراد است. فیلم «جهان با من برقص» در آشفته بازار سینمای امروز ما فیلم خوبی است.

به باور مافی آن‌قدر فیلم بد دیدیم که فیلم صحت در نسبت با فیلم‌های بد سینما، خوب است. آن‌قدر کمدی مبتذل دیدیم که شوخی‌های این فیلم برایمان جذاب است. وی می‌گوید: سروش صحت به عنوان خالق اثر به دلیل سابقه بسیار طولانی که در خواندن دارد و اولویتش بر «دانستن» فارغ از اینکه جهان‌بینی‌اش را می‌پسندیم یا نه، خیلی دقیق و ریزبین وارد شخصیت‌پردازی می‌شود که این دقت و جزیی‌نگری را در سریال لیسانسه‌ها هم شاهد بودیم.

به گفته وی سروش صحت به لحاظ شخصیتی آدم شوخ‌طبعی است و زندگی را به شوخی می‌گیرد. این رویکرد او به جهان است یعنی همه‌چیز را بدون تخریب کردن آن به بازی و خنده می‌گیرد و این نگاه را در همه آثارش می‌بینیم. سروش صحت رفتارهای طبقه متوسط شهری که رفتارهای اگزجره و بی‌معنی است را کاریکاتوری کرده و جلو مخاطب می‌گذارد.

* شبیه به زندگی آدم‌های طبقه متوسط

مافی با بیان اینکه ویژگی مهم فیلم «جهان با من برقص» شباهت زیاد آن به زندگی آدم‌های طبقه متوسط است، عنوان می‌کند: این فیلم برای آدم‌های طبقه متوسط جذاب است چون نقدها و شوخی‌هایی که صحت در این فیلم دارد، آدم‌های این طبقه آن را تجربه کرده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: ما با فیلمی مواجه هستیم که پیرنگ اصلی دراماتیک به معنای کلاسیک ندارد، یعنی فیلم دارای نقطه فراز و فرود نیست. همه منتظرند که مرگی رخ بدهد، خرده‌قصه‌هایی که نویسندگان اثر یعنی صحت و ایمان صفایی نوشته‌اند، جذابیت دارد و این خرده‌قصه‌ها بازنمایی طبقه متوسط است. سروش صحت وقتی با آدم‌های جهان پیرامون خودش مواجه می‌شود رفتارهای کلیشه‌ای و اداواطوارهایشان را به خوبی درک کرده و با دقت آن‌ها را بازنمایی می‌کند.

این منتقد با تأکید بر اینکه با یک شاهکار سینمایی مواجه نیستیم بلکه با یک فیلم سینمایی خوب روبه‌رو هستیم، یادآور می‌شود: این کار به عنوان فیلم اول بسیار خوب است، چون کارگردان این اثر آدمی پخته با کارنامه قابل قبول هنری است. ضمن اینکه سروش صحت بالای ۵۰ سال سن دارد و خیلی صبوری می‌خواهد که پس از چند دهه کار هنری، نخستین فیلم سینمایی خودش را در این زمان بسازد.

وی می‌گوید: صحت به لحاظ شخصیتی آدم شوخ‌طبعی است و جهان را جدی نمی‌گیرد. فیلم «جهان با من برقص» بسیار شبیه کارگردانش است. در سینمای امروز کم داریم فیلم‌سازانی که شبیه خود واقعی‌شان فیلم بسازند. مثلاً کارگردان فیلم در صحنه‌هایی که قرار است مخاطب را با اتفاقی مهیب مواجه کند، او را غافلگیر می‌کند.

مافی یادآور می‌شود: فیلم «جهان با من برقص» فیلم مهمی است و امیدوارم صحت در فیلم‌های بعدی‌اش توسط جریان‌های سینمایی مصادره نشود و همین‌قدر به لحاظ روحی و اندیشه‌ای بکر بماند، آنچنان که خودش هست، فیلم بسازد و اگر همین رویکرد را ادامه بدهد، در آثار بعدی‌اش نیز موفق خواهد شد.

* موجی از امیدآفرینی

جبار آذین، منتقد سینما با بیان اینکه صحت در نخستین فیلم سینمایی خود خوشفکر و متحول ظاهر شده است، به خبرنگار ما می‌گوید: پیشینه بازیگری و کارگردانی او در سریال‌های تلویزیونی و نگارش فیلم‌نامه‌ای متعدد سبب شده که مدیوم تصویر و سینما را به خوبی بشناسد. با توجه به تسلط این هنرمند به نگارش فیلم‌نامه، شناخت بازی‌ها و استفاده از مضامین چندپهلو فیلم «جهان با من برقص» توانسته به عرصه‌های تازه‌ای از محتوا و ساختار هنری دست یابد.

به گفته وی، صحت با استفاده درست از مضمون و محتوایی فراگیر و جهانی، مسئله مرگ و زندگی را با نگاهی متفاوت روایت می‌کند. در واقع او با مضمون «مرگ آگاهی» توانسته فیلمی متعادل بسازد که نوع نگرش سینما به مسئله مرگ و زندگی را ارتقا می‌بخشد.

آذین توضیح می‌دهد: این کارگردان توانسته اثری را خلق کند که در قصه‌پردازی کمترین حفره‌های داستانی را دارد و از نظر فیلم‌نامه دارای چارچوب استوار و محکمی است. این هنرمند از بازیگری سررشته دارد و بازی‌های خوبی از بازیگرانش گرفته است. مهم‌تر اینکه تیپ‌های این اثر از تیپ‌های رایج آثار سینمایی جلوتر رفته‌اند و به شخصیت نزدیک شده‌اند در حالی که در اکثر آثار سینمایی، شخصیت‌سازی قربانی تیپ‌سازی و سطحی‌نگری می‌شود، ولی در این فیلم با توجه به موضوع مهم فیلم و شناخت درستی که فیلمساز از شخصیت‌ها داشته، شخصیت‌پردازی فیلم باورپذیر شده است.

به گفته وی، ویژگی‌های مثبت این فیلم موجب شده نظر مساعد برخی از منتقدان سختگیر هم جلب شود و ضمن سرگرم کردن مخاطب عام، حرفی برای گفتن داشته باشد. در واقع آنچه از یک اثر سینمایی مردمی انتظار می‌رود، این است که افزون بر سرگرم گردن مخاطب، حرفی برای گفتن داشته باشد وگرنه فیلم‌های خوش‌ساخت و جذاب زیادی هستند که مخاطب را سرگرم می‌کنند ولی حرفی برای گفتن ندارند. در واقع فیلم صحت موجی از امیدآفرینی را به مخاطب القا می‌کند.

* یافتن رگه‌های زندگی در مرگ

آذین با بیان اینکه مسئله مرگ از دیدگاه‌های مختلف مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است، می‌گوید:  در این فیلم شاهد ترس شخصیت اصلی از مرگ هستیم، ولی کارگردان در ابعاد مختلف مرگ، رگه‌های زندگی را دیده و نگاهش به نگاه ادیان‌الهی نزدیک است. او مرگ و زندگی را در پیوندی محکم در حرکت هستی نشان داده و به همین دلیل به راحتی توانسته با مقوله مرگ شوخی کند.

این منتقد با اشاره به بازی‌های خوب شخصیت‌های این فیلم می‌گوید: فیلمساز مضمون فیلمش را به درستی می‌شناسد و در انتخاب بازیگران هم دقت بالایی داشته است، یعنی از توانایی آن‌ها مطلع بوده و جنس بازیگری آن‌ها را می‌دانسته است. از سوی دیگر این فیلم شخصیت‌پردازی خوبی هم دارد که همه این‌ها موجب می شود بازی‌های خوب  و متفاوتی را از بازیگران شاهد باشیم.

وی با بیان اینکه سروش صحت با وجود سابقه طولانی که در عرصه هنر دارد، ولی برای ساخت فیلم اولش عجله نمی‌کند، یادآور می‌شود: لازمه ساخت یک فیلم خوب، باروری توانایی و استعدادهای فیلمساز است. صحت می‌توانست مانند بسیاری از فیلم‌سازان، سال‌های گذشته نخستین فیلم سینمایی خودش را بسازد ولی صبر کرد تا جهان‌بینی‌اش کامل‌تر شود و اثری بسازد که نقاط ضعف کمتری داشته باشد.

انتهای پیام/