میراحمد رضا مشرف، تحلیلگر مسائل بین‌الملل/

«ترامپ یک رئیس جمهور خوب و مستحق انتخاب مجدد است». این اظهارنظر جالب و در عین حال عجیب از سوی رئیس جمهوری انجام می‌گیرد که کشورش هفته‌ای بسیار پرتنش را با آمریکا سپری کرده است. هفته گذشته «رودریگو دوترته» رئیس جمهور فیلیپین سرانجام تهدیدهای خود را عملی کرد و خروج مانیل از پیمان نظامی ۲۰ ساله میان فیلیپین و ایالات متحده موسوم به «توافق نیروهای بازدیدکننده (یا میهمان)» را اعلام کرد. از زمان استقلال فیلیپین و خارج شدن آن از زیر سلطه استعماری ایالات متحده، دو کشور روابط راهبردی نظامی و امنیتی ویژه و بسیار مهمی را در منطقه شرق دور دنبال کرده‌اند. امضای «توافق نیروهای بازدیدکننده» در سال ۱۹۹۸ در همین راستا انجام گرفت و آن‌گونه که مقامات سیاسی و نظامی دو کشور بیان داشته‌اند، این توافق زیربنای روابط راهبردی کنونی میان واشنگتن و مانیل را پایه‌گذاری می‌کند و بسیاری از همکاری‌های دو کشور در حوزه‌هایی همچون تعاملات نظامی، آزادی عملیات دریایی، تمرینات و رزمایش‌های مشترک و حتی حضور پرسنل آمریکایی در بنادر فیلیپین و مصونیت قضایی آن‌ها، در چارچوب همین توافق قابلیت توجیه و اجرا دارد. به همین دلیل است که مقامات کاخ سفید و به‌ویژه پنتاگون از این اقدام رئیس جمهور فیلیپین به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند. در همین راستا مارک اسپرز، وزیر دفاع آمریکا «دوترته» را به این خاطر نکوهش کرد، چرا که در زمانی که واشنگتن و همپیمانان آسیایی‌اش در تلاش برای زیرفشار گذاشتن چین هستند اقدامی در جهت غلط انجام داده است. از هنگام انتخاب دوترته به عنوان رئیس جمهور فیلیپین، روابط واشنگتن و مانیل بسیار پرتنش دنبال شده است. در زمان ریاست جمهوری اوباما و پس از انتقادها به عملکرد بسیار خشن دوترته در برابر قاچاقچیان، او مهلت دو ساله‌ای را برای خروج نیروهای آمریکایی تعیین کرد. اما پس از روی کار آمدن ترامپ ورق کاملاً برگشت و دو رئیس جمهور روابط شخصی بسیار نزدیکی با یکدیگر برقرار کرده‌اند، به‌خصوص با در نظر گرفتن اینکه بسیاری، خصوصیات اخلاقی این دو را به یکدیگر نزدیک می‌دانستند، آن هم تا به آن حد که برخی رئیس جمهور فیلیپین را «ترامپ شرق» لقب دادند.

 با این حال به نظر می‌رسد ماه عسل ترامپ و بدل شرقی‌اش چندان دوام نیاورده و دوترته نیز همانند بسیاری دیگر از همپیمانان آمریکا از دورویی و رفتار نامناسب ترامپ به تنگ آمده است. وی با انتقاد از نگاه ارباب رعیتی آمریکایی‌ها به کشورش، اعلام کرد از این پس روی کمک و همکاری بیشتر با چین و روسیه حساب می‌کند، چرا که آن‌ها برای حاکمیت کشورش احترام قائل هستند. در چنین موقعیتی عدم صدور ویزا از سوی آمریکا برای رئیس پلیس سابق فیلیپین و سناتور مورد اعتماد دوترته، در حکم دمیدن به این آتش زیر خاکستر بود. اما نکته جالب این است که تقابل این دو دوست سابق نیز به سبک و سیاق ویژه و بر اساس جنبه‌های اخلاقی خاص خودشان انجام می‌گیرد. ترامپ باوجود تمامی نگرانی‌های مقامات کاخ سفید و پنتاگون، نسبت به خروج فیلیپین از این توافق‌نامه اظهار بی‌اعتنایی کرده و آن را پس‌انداز پول آمریکایی‌ها تلقی می‌کند. وی در کنار این مسئله به روابط خوب خود با رئیس جمهور فیلیپین اشاره می‌کند، تقریباً بدین معنی که همه چیز تحت کنترل است؛ درست مانند همان اظهارات همیشگی‌اش در مواقع بحرانی. واکنش رئیس جمهور فیلیپین و خوب و مستحق دانستن ترامپ برای انتخاب مجدد را نیز می‌توان به همان اندازه عجیب و دور از انتظار خواند. در هر صورت اکنون باید منتظر ماند و دید که تقابل این دو رئیس جمهور، با خصوصیات و رفتارهای نامتعارف و تقریباً مشابهی که دارند، به چه سرانجامی منتهی خواهد شد.