قدس آنلاین: از روزی که ارابه‌های چهارچرخ از شکل قدیمی و سنتی خود که به اسبی بسته شده بود خارج شد و به جای اسب، موتوری بر آن بسته شد تا ارابه‌ای به نام خودرو رفت و آمد مردم را تسهیل کند، جان‌های بسیاری گرفته شده و مصدومیت‌های زیادی بر جای مانده است. خودرو یا همان اتومبیل که امروز بخش جدانشدنی از زندگی روزمره انسان‌هاست کارآمدی و سرعت عمل زندگی را به‌شدت افزایش داده است، اما بی‌توجهی به فرهنگ خاص رانندگی نیز تبعاتی به لحاظ جانی و مالی به جامعه وارد می‌کند که به نفع هیچ کس نیست.
، جانشین پلیس راه راهور ناجا در گفت‌وگو با قدس به بررسی میزان آمار تصادف‌ها در ایران، چگونگی تغییر روند به سمت کاهش تصادفات و حاشیه‌های این موضوع پرداخته است که در ادامه تقدیمتان می‌کنیم.
مرگ و میر ناشی از تصادف در کشور متأسفانه آمار بالایی دارد؛ آیا آمارها همچنان مانند سال‌های گذشته نشان از بالا بودن کشته‌شدگان در تصادف‌ها می‌دهند؟
جان باختن یا مصدوم شدن حتی یک نفر در تصادف رانندگی به هیچ وجه قابل قبول نیست؛ ایمنی‌سازی باید به نحوی باشد که آمارها کمترین میزان مرگ و میر و مصدومیت تصادفات رانندگی را به ثبت برسانند، هر چند صفر شدن آن ممکن است آرزویی دست نیافتنی باشد، اما کاهش آن دور از انتظار نیست. آنچه به عنوان آمار و ارقام تصادفات و مرگ و میرها و معلولیت‌های رانندگی گزارش داده می‌شود را نباید از زاویه بسته آماری نگاه کرد، بلکه تطابق آن با واقعیت‌های آماری افزایش خودرو در سال‌های اخیر نشان می‌دهد حوادث رانندگی نسبت به سال 84 بسیار کاهش یافته است. 70درصد آمار کشته‌شدگان تصادف مربوط به تصادف جاده‌ای است و بقیه در سفرهای درون شهری به وقوع می‌پیوندد. سال 84 با داشتن 5 میلیون خودرو 27 هزار نفر در کشور جان خود را براثر تصادف از دست دادند، در حالی که آمارها نشان می‌دهند با چهار برابر شدن تعداد خودروها در سال‌های اخیر، تعداد کشته‌شدگان نسبت به سال 84 به زیر 17 هزار نفر کاهش یافته است، بنابراین اگر قرار بود با افزایش چهار برابری خودرو میزان کشته‌شدگان به اندازه خودروهای سال 84 افزایش می‌یافت در سال جاری باید 70 هزار کشته ناشی از تصادف‌های رانندگی می‌داشتیم! هر چند کاهش تعداد کشته‌شدگان نسبت به افزایش بیش از چهار برابری خودرو خبر خوبی است اما هرگز رضایت‌بخش نیست و ما همچنان خواستار کاهش حوادث راهنمایی و رانندگی و به حداقل رسیدن آن هستیم. تناسب آماری تردد وسایط نقلیه نشان می‌دهد از سال 90 تا 97 به طور میانگین ترددها با افزایش 27درصدی روبه‌رو بوده است. افزایش 37 درصدی صدور گواهی‌نامه از سال 90 تا 97 نشان‌دهنده رشد آماری در این حوزه است که افزایش‌ها می‌تواند زمینه‌های افزایش تصادفات رانندگی را بالا ببرد، بنابراین با توجه به رشد خودرو و دریافت گواهی‌نامه یعنی افزایش رانندگان، به لحاظ آماری باید تعداد جانباختگان رو به افزایش باشد، در حالی که با کاهش قابل توجهی روبه‌رو بوده است، بنابراین از بعد آماری مناسب است اما همچنان با شرایط مطلوب فاصله داریم.
بازنگری قوانین تا چه حد در کاهش تصادف‌ها و مرگ و میر و معلولیت‌ها تأثیرگذار است؟
قوانین آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی در سال 1384 مورد بازنگری قرار گرفت و از مهر ماه همان سال لازم‌الاجرا شد. 30 ماده جدید به آیین‌نامه 193 ماده‌ای قبلی افزوده شد و آیین‌نامه جدید با 223 ماده در دسترس عموم و متقاضیان دریافت گواهی‌نامه قرار داده شد. قانون رسیدگی به تخلفات که در سال 89 مورد بازنگری قرار گرفت در اردیبهشت 90 با اعمال تغییراتی در آن اجرایی شد. قوانینی در حوزه‌های حمل‌ونقل، حمل بار، حمل مسافر و ایمنی راه‌ها که اگر درباره آن فرهنگ‌سازی شود و همگان به آن توجه و مواد آن را رعایت کنند آمار تصادف به شدت کاهش می‌یابد. بنده بر حسب تجربه به این موضوع معتقدم همه ما آگاهی و دانش خوبی درباره مسائل ترافیکی و راهنمایی و رانندگی داریم اما تبعیت و اطاعت از قانون و احترام به قانون موضوع دیگری است که بی‌توجهی به آن دردسرساز شده است. امروز رسانه‌های متعدد، آموزش‌های خوبی در حوزه ترافیک و رانندگی به مردم می‌دهند اما مسئله فقط بیان آن نیست، بلکه افزایش آگاهی و شروع کردن رفتارهای درست ترافیکی از سوی خودمان است. اگر هر یک از ما خود را ملزم به تبعیت و رعایت قانون کنیم و همانند سایر حوزه‌های اجتماعی که خود را قائل به رعایت حقوق دیگران می‌دانیم در موضوع مهم رانندگی نیز به حقوق دیگران تجاوز نکنیم و تخلف در رانندگی را عادی و برای خود مجاز ندانیم، اتفاق‌هایی متفاوت از آنچه امروز در کشور رسانه‌ای می‌شود خواهیم داشت. اتفاقاتی چون کاهش تصادفات و سلامت رسیدن به مقصد که مرتبط با حفظ جان و تداوم سلامتی مردم و مسافران است، اتفاقات بزرگی که مربوط به حیات انسان است؛ پس نباید دست کم گرفته شود یا با بی‌مبالاتی از کنار آن بگذریم. راننده‌ای که در مسیر دوطرفه با سبقت گرفتن به حقوق دیگران تجاوز می‌کند، علاوه بر به خطر انداختن جان خود نه تنها سهم عبور و تردد دیگران را از آن‌ها سلب می‌کند بلکه با به خطر انداختن جان و سلامت دیگران تبعات بی‌شماری به جامعه وارد می‌کند. قطعاً در راه حفظ سلامت رانندگی و سلامت جان تک تک مردم هر کدام از ما باید مأموری برای خود و برای دیگران باشیم، چرا به موتورسواری که حق ورود به گذرگاه عابر پیاده ندارد اجازه ورود می‌دهیم یا به رانندگانی که روی خط عابرپیاده توقف می‌کنند حتی در حد یک نگاه معنی‌دار اعتراضی نمی‌کنیم، اگر خود به عنوان راننده این تخلفات در ظاهر کوچک اما مهم را مرتکب نشویم جدای از قانون و مقررات مهم‌ترین گام را در کاهش خطرات حوزه ترافیکی برداشته‌ایم، گامی که خطر از دست رفتن جان یا مصدوم شدن انسانی را به شدت پایین می‌آورد.
از نظر شما متهم اصلی تصادفات ما کدام یک از سه مؤلفه انسانی، خودرو و جاده است؟
تصادف رانندگی ناشی از سه عامل انسانی، راه و وسیله نقلیه است. ایمن‌سازی راه و وسیله نقلیه موضوع بسیار مهمی است، اما اولویت اصلی در کاهش تصادفات رانندگی، ایمن بودن رانندگی و التزام به رعایت ضوابط و قوانین راهنمایی و رانندگی است که به عنوان عامل انسانی نخستین رتبه را در کاهش خطرات رانندگی ایفا می‌کند. وسیله نقلیه، جاده و عامل انسانی در تصادفات رانندگی زنجیره‌وار زمینه‌های رخ دادن تصادف را فراهم می‌کنند، اما عامل انسانی بالاترین سهم را در شکل‌گیری حوادث دارد، هر چند راه و وسیله نقلیه ایمن با استانداردهای لازم خطر مرگ و میر و مصدومیت را به شدت کاهش می‌دهند.
آیا معتقد هستید شاخص‌های ترافیکی کشور نسبت به سال‌های گذشته ارتقای قابل قبولی یافته است؟
دو شاخص ارزیابی در حوزه ترافیک از سوی سازمان بهداشت جهانی درباره تردد خودروها و میزان کشته‌شدگان و مصدومان اعلام شده است، در این ارزیابی به ازای هر 10 هزار وسیله نقلیه که در طول یک سال در جاده‌ها و داخل شهرها در یک کشور تردد می‌کنند یک شاخص تعریف شده و شاخص دیگر به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت میزان مشخصی را اعلام کرده است. ما در ایران در سال‌های گذشته به ازای هر 10 هزار وسیله نقلیه 21 کشته داشتیم در حالی که خوشبختانه این عدد در حال حاضر به زیر 6 کشته رسیده است. از سوی دیگر به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت در سال‌های 84 و 85 حدود 21 نفر جان خود را از دست می‌دادند که این رقم نیز به زیر 6 کشته رسیده است، بنابراین آمارها نشان‌دهنده بهبود شرایط ترافیکی هستند، هر چند هم اکنون نیز با شرایط مطلوب فاصله زیادی داریم. حادثه تصادف اتوبوس یک ماه پیش در فیروزکوه که منجر به مرگ20 نفر شد موضوعی نیست که بتوان بی‌تفاوت از کنار آن عبور کرد، هنوز از این دست حوادث در کشور وجود دارد که موجب از دست رفتن جان‌های زیادی می‌شود. خوشبختانه شرایط ترافیکی سال به سال نسبت به گذشته بهتر می‌شود، بهبود شرایط ترافیکی که موجب پایین آمدن تعداد کشته‌شدگان و کاهش خسارت‌های جانی و مالی به کشور است مهم‌ترین اولویت مورد نظر ما از دولت و مجلس برای همکاری هر چه بهتر در خدمات‌رسانی آموزشی و آگاهی بخشی عمومی و ارتقای کیفیت خودروها و جاده‌هاست. اگر دولت، مجلس و مردم به این موضوع بسیار مهم توجه جدی داشته باشند که جان انسان‌هایی که هزینه‌های زیادی برای رشد و پرورش آن‌ها شده با تصادف به خطر می‌افتد و در اثر یک اشتباه منجر به از دست دادن یک انسان تأثیرگذار برای خدمت‌دهی به کشور می‌شود، قطعاً کاهش مرگ و میر و مصدومیت رهاورد بزرگی خواهد بود که هیچ چیزی جای آن را نمی‌گیرد.
نظر شما