مهدی کاهانی مقد/
: بر اساس اعلام منابع رسمی، 65درصد از پهنه استان خراسان رضوی زلزله‌خیز است و ۶۰ درصد اراضی استان نیز مستعد سیل‌خیزی است. در حالی که هم اکنون افزون بر یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت 5/6 میلیون نفری این استان در 2هزار و ۵۴۰ روستا سکونت دارند. بر اساس آخرین سرشماری، ۴۸۶ هزار واحد مسکن روستایی در خراسان رضوی وجود دارند که از این تعداد ۱۵۱ هزار واحد (۳۲ درصد) مقاوم اعلام شده و ۳۳۵ هزار واحد غیرمقاوم هستند؛ در حالی که میانگین واحدهای روستایی مقاوم در کشور ۴۲درصد است و خراسان رضوی که مقام اول بیشترین تعداد واحدهای روستایی کشور را دارد، ۱۰درصد از میانگین کشوری پایین‌تر است.
* تسهیلات 40 میلیونی مقاوم‌سازی
به گفته معاون مسکن روستایی و امور بازسازی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان رضوی، از سال ۸۴ و پس از زلزله بم، طرح ویژه نوسازی و مقاوم‌سازی مساکن روستایی تصویب شد که از آن زمان بیش از یک میلیون واحد در کشور مقاوم‌سازی شده است و بر اساس طرح جامع مسکن روستایی، تا پایان سال ۱۴۰۵ باید ۸۵درصد واحدهای مسکونی روستایی کشور مقاوم‌سازی شوند.
وی با اشاره به اینکه برای مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی، ۴۰ میلیون تومان وام با کارمزد 5درصد و بازپرداخت ۱۵ ساله پرداخت می‌شود، اضافه می‌کند: برای کسانی که زیر پوشش بهزیستی یا کمیته امداد قرار دارند، تا سقف 8میلیون وام بلاعوض پرداخت می‌شود، افراد زیر پوشش بهزیستی بسته به شرایط متقاضی تا ۳۶ میلیون و افراد زیر پوشش کمیته امداد تا ۲۵ میلیون تومان وام بلاعوض دریافت می‌کنند.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان رضوی هم در این باره می‌گوید: در سال 98 سهمیه استان از محل تسهیلات مسکن روستایی 15 هزار و 500 واحد بوده که 8 هزار واحد تاکنون به استان ابلاغ شده است و 2هزار و 355 نفر موفق به دریافت تسهیلات از بانک‌ها شدند.
به گفته سیدرضا موسوی‌نیا، در همین راستا 40 میلیون تومان وام قرض‌الحسنه با کارمزد 4درصد برای بازسازی خانه‌ها در نظر گرفته و اهدا می‌شود. همچنین بنیاد مسکن برای کسانی که زیر پوشش بهزیستی و کمیته امداد نیستند، تا سقف 8میلیون تومان وام بلاعوض در نظر گرفته که در یک سال و نیم گذشته، 14 میلیارد تومان کمک بلاعوض به متقاضیان پرداخت شده است.
* روستاییان استقبال نمی‌کنند
این در حالی است که بسیاری از روستاییان خراسانی متقاضی دریافت وام مقاوم‌سازی، مدت‌ها در نوبت دریافت تسهیلات قرار دارند و خیلی از آن‌ها نیز موفق به دریافت این وام نشده و نمی‌شوند و به همین خاطر درصد بیشتری از روستاییان، از همان ابتدا خود را درگیر فرایند طولانی استفاده از تسهیلات مقاوم‌سازی نمی‌کنند.
همانند روستاییان کاشمری که با وجود قرار گرفتن روی گسل درونه و اینکه زلزله همواره آنان را تهدید می‌کند و نزدیک به ۷۰درصد بناهای مسکونی در روستاهای این منطقه در صورت بروز حوادث، فرسوده‌اند اما کمتر از این طرح‌ها استقبال کرده‌اند.
یکی از روستاییان ساکن در بخش مرکزی کاشمر که برای مقاوم‌سازی منزل مسکونی‌اش اقدام کرده است، درباره مشکلات فراروی گرفتن تسهیلات مربوطه می‌گوید: از انجام روند اداری خسته شده‌ام؛ زیرا برای درخواست تسهیلات و پروانه که از دهیاری روستا باید شروع کرد، باید از هفت خوان رستم بگذری؛ در این راه باید برگه‌های زیادی تکمیل و توسط افراد مختلفی از دهیار و اعضای شورای روستا گرفته تا بخشدار و کارشناس و کارکنان بانک امضا شود که این کار اگر به خوبی پیش برود، بسیار زمانبر است.
یکی از روستاییان شهرستان قوچان نیز از پاسخگو نبودن بنیاد مسکن در این باره گلایه‌مند است و می‌گوید: به تازگی بهانه نبود اعتبارات، مانع جواب مثبت مسئولان به تقاضای ساخت مسکن روستاییان شده است؛ در حالی که پیش از این همکاری نکردن و سنگ‌اندازی بانک‌ها به عنوان اصلی‌ترین مشکل، موجب توقف پیگیری افراد برای گرفتن تسهیلات مربوطه بود.
* علت چیست؟
در عین حال برخی کارشناسان، بروز مشکلات مالی ناشی از وضعیت اقتصادی کنونی، افزایش سرسام‌آور قیمت مصالح ساختمانی، پایین بودن میزان تسهیلات بانکی و بروکراسی اداری را از عوامل اصلی استقبال کم روستاییان از مقاوم‌سازی منازل مسکونی خود می‌دانند و بر این باورند با توجه به آسیب‌پذیر بودن استان در برابر حوادث طبیعی، باید نوسازی منازل مسکونی روستایی سرعت بیشتری بگیرد.
آن‌ها تأکید می‌کنند که دستگاه‌های مسئول به ویژه بنیاد مسکن باید تدابیر ویژه‌ای را برای برداشتن موانع پیش روی مقاوم‌سازی مسکن روستایی استان اتخاذ کنند تا در صورت بروز زلزله و سیل همچون اتفاقی که اوایل امسال رخ داد، دامنه خسارت‌ها به کمترین حد ممکن کاهش یابد.
بخشدار مرکزی کاشمر نیز در گفت‌وگویی با تأکید بر اینکه نوسازی منازل مسکونی روستایی نیازمند فرهنگ‌سازی است، اظهار می‌دارد: برخی قوانین گذشته تغییر کرده و هم اکنون صدور پروانه ساختمانی در روستاها در اختیار دهیاری‌ها نیست که این موضوع با توجه به روند اداری گرفتن استعلام‌ها و طی مراحل مختلف مثل بازدید کارشناس دهیاری و بنیاد مسکن و نیز ارسال آن به استانداری و اخذ تأییدیه، موجب طولانی‌تر شدن کار شده است.
سعید چیتی این روند را در نهایت به نفع روستاییان ارزیابی می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد افراد در روستاها برای انجام ساخت‌وساز پروانه دریافت می‌کنند و بدین ترتیب حداقل استانداردها در ساختمان‌های جدید روستاها رعایت می‌شود و مهندس ناظر بر ساخت‌وساز روستاییانی که تسهیلات مقاوم‌سازی دریافت می‌کنند، نظارت کامل دارد.
رئیس بنیاد مسکن شهرستان‌های کاشمر و خلیل‌آباد هم با بیان اینکه وظیفه ذاتی بنیاد مسکن ترویج و توزیع وام‌های نوسازی و بهسازی مسکن روستایی است، تأمین ضمانت بانکی را از مشکلات روستاییان در مسیر دریافت تسهیلات مسکن روستایی عنوان می‌کند و می‌افزاید: گرچه ضمانت زنجیره‌ای باید مورد قبول بانک‌ها باشد ولی برخی از بانک‌ها از این کار امتناع می‌کنند که سبب تأخیر در دریافت تسهیلات روستایی شده است.
واحدیان اضافه می‌کند: با توجه به بافت‌های فرسوده روستایی و مخاطرات فراوانی که در سطح این شهرستان وجود دارد، باید همه در زمینهٔ بازسازی روستاها کمک کنند و برای متقاضیانی که نتوانند واحد مسکونی خود را تکمیل کنند از محل حساب ۱۰۰ امام ۴۰ تا ۸۰ میلیون ریال متناسب با نیاز ساختمان، کمک بلاعوض اعطا می‌شود.
نظر شما