قرنطینه کامل شهر ووهان چین بعد از شیوع و همه گیری ویروس کرونا و قرنطینه سازی در برخی کشورها مانند ایتالیا یک راه مطلوب در جلوگیری از همه گیری ویروس و شکستن زنجیره انتقال شد اما مسوولین دولتی در ایران از همان ابتدای امر با این عنوان که چیزی به نام قرنطینه نداریم و قرنطینه مربوط به قبل از جنگ جهانی و...است از اقدام عاجلی در منع رفت وآمدهای اجتماعی خودداری کردند، موضوعی که منجربه افزایش ابتلای بسیاری از هموطنان به این ویروس منحوس و از دست رفتن جان بسیاری از مردم شده است. ملیحه بنانی حقوقدان و پژوهشگر اجتماعی و حقوقی در این گفت وگو موضوع مهم اهمیت حفظ جان شهروندان را از منظر کنوانسیون‌های جهانی و حقوق بشرکه دولتها متضمن اجرای آن هستند توضیح داده است.

موضوع سلامتی افراد جامعه از نظر کنوانسیون‌های بین‌المللی تا چه اندازه مهم است؟

به استناد مواد قانونی کنوانسیون های بین المللی، امروزه سلامتی یکی از مؤلفه‌های اساسی و نگرانی انسان‌ها در جوامع بشری به شمار می‌رود. صرف نظر از سن، جنس و پیشینه ی اجتماعی، سلامتی از مهم ترین و حیاتی ترین سرمایه های اجتماعی جوامع محسوب می شود. اهمیت تأمین امنیت در سلامت جامعه به قدری است که درمقدمه اساسنامه جهانی "بهداشت جهانی و سلامت" شامل رفاه کامل فیزیکی ، روحی و اجتماعی است و نه صرفا عدم وجود هرگونه بیماری و ناتوانی، لذا قوانین مربوط به بهداشت و سلامت عمومی از یک سو مشتمل بر نظم دادن به مجموعه اقداماتی است که بنابر اهداف سلامتی و با راهکارهای حق ممنوعیت، تحریک  و یا ایجاد انگیزه تدوین شده است.  از سوی دیگر به سازمان های خدمات عمومی و مشاغلی که به نحوی با سلامتی انسان در ارتباط هستند می پردازد. اسناد بین المللی حمایت از بهداشت و سلامت عمومی که بر حق برخورداری از بهداشت عمومی و سلامت عمومی به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشری شناخته شده  در نظام بین‌المللی حقوق بشراز جایگاه ثابت و ویژه‌ای برخوردار است.ماده ۵۵ منشورملل متحد موضوع اهمیت بهداشت و سلامت عمومی را مورد توجه قرار داده است. برطبق بند این ماده دولت‌ها متعهد به ترویج راه حل‌هایی برای مشکلات مربوط به سلامت جامعه هستند. در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر نیزحق برخورداری از سلامتی جامعه مورد اشاره قرار گرفته است. طبق بند ۱ این ماده هرکسی حق بر تامین زندگی شایسته از حیث خوراک، مسکن و مراقبت‌های پزشکی و خدمات اجتماعی را دارد . با نگاهی اجمالی به این ماده ، حق زندگی آبرومندانه به خوبی و  شایستگی تبیین شده، حقی که در جهت تامین نیازهای اولیه سلامت است با صراحت بیان شده  و دولت ها موظف به تحقق آن هستند. همچنین طبق ماده ۱۲ میثاق بین‌المللی دولت ها باید حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشورهای طرف میثاق حق همه افراد را به تمتع از بهترین حالت جسمی و روانی ممکن الحصول باید به رسمیت بشناسند و تدابیری که دولت ها برای سلامت اتخاذ می‌کنند که اعم از: توسعه سلامت کودکان و کاهش مرگ و میر آنها ، بهبود محیط و بهداشت صنعتی، پیشگیری و معالجه و کنترل بیماریهای همه گیر بومی ، حرفه ایی و سایر امراض و تامین خدمات و مراقبت های پزشکی در مواقع بیماری است باید به رسمیت شناخته شود و برای سلامت مردم جامعه به کار گرفته شود.

این موضوع در ایران تا چه اندازه رعایت شده است؟

 خوشبختانه با تشکیل ستاد مبارزه با بیماری کرونا و اختیارات بسیار خوبی که به وزیر بهداشت در تعامل با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم برای صیانت از جان میلیونها دانش آموز، دانشجو، معلمین، اساتید و کارمندان این مجموعه های دانشگاهی و آموزشی برای قرنطینه‌های خانگی داده شده اقدامات قابل توجهی دراین حوزه به عمل آمده است. ارائه نرم افزارهای تدریس آنلاین و همکاری وزارت ارتباطات در گسترش وضعیت پهنای باند اینترنتی و اعطای رایگان بسته های اینترنتی ، از کشتار و فاجعه انسانی میلیونی در اپیدمی کرونا ویروس در ایران جلوگیری کرده و خطر سلامت جانی  گروه‌های دور شده از جامعه براساس کنوانسیون‌های تأمین سلامت کاهش یافته است. بی شک جایی که بحث حقوق پزشکی و سلامت افراد به میان می آید، تمام معادلات می بایست به سوی رفع و دفع خطر برنامه ریزی شود تا ازتصمیمات نابجا، هیجانی و غیر کارشناسی و خودسرانه جلوگیری به عمل آید. سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به طور قاطع اعلام کردند سلامت جامعه از هر حیث برای ما مهمتر است و اولویت با امنیت سلامت جامعه است.

صحبت های رئیس جمهوراز ابتدای بحران کرونا تا کنون شائبه‌هایی آفریده است به عنوان یک حقوقدان نظرتان درباره تصمیمات عادی سازی جامعه از منظر سیاست گذاری‌های آقای روحانی چیست؟

 متاسفانه رئیس جمهور با تصمیمات خودسرانه و بدون حضور کارشناسان در حالی اقدام به شکستن مرزهای بسته شده قرنطینه کردند که این تصمیمات جز با ورود مستقیم رئیس قوه قضائیه از بازدارندگی لازم برخوردار نخواهد بود. با توجه به اهمیت سلامت جامعه و اهمیت دم و حیات مسلم در اسلام، در شرایطی که رئیس جمهور نتواند تدابیری قاطعانه و تصمیمات شجاعانه و مدیریتی اتخاذ کند پیشنهاد می‌شود هزینه برق، آب ،گاز و تلفن کل مشترکین در کشور تا پایان خرداد ماه رایگان شود. منع تردد با استفاده از حق ممنوعیت طبق قوانین مربوط به بهداشت و سلامت عمومی از راهکارهای اساسی است که با دستور رئیس قوه قضائیه و ابلاغ آن به کلیه دادستانی‌های کشور و نظارت بر حسن و اجرای این دستور توسط نیروهای نظامی لازم الاجرا به نظر می‌رسد.استقرارهمیاران پلیس برای رسانیدن بسته‌های معیشیتی به خانواده‌ها با اولویت ارسال به مناطق ضعیف، حاشیه نشین و فقیر تر برای ارتزاق یک ماه برای خانوارها با حداقل ۶ نفر لحاظ شود.

تبعات عدم قرنطینه کامل برای جامعه از نظر شما چیست و چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟

در صورتی که قرنطینه اجباری و تعطیلی تا پایان خرداد ماه در کشور صورت نپذیرد به جای برداشت یک میلیارد دلاری از صندوق ذخیره ی ارزی مجبور خواهیم بود نسبت به استکبار جهانی برای بقای جان افراد جامعه خود  التماس کنیم، همانطور که  با اولین مشاهده ی شکلی از بیماری کرونا اقدام به نمونه گیری و تست نشد و امروز ۳۸۰۰ نفر از مردم کشور ما جان خود را از دست داده‌اند که کادر پزشکی و اساتید علمی علوم تخصصی عفونی و اورژانسی بزرگی نیز از دست رفته اند،  لذا تنها راه نجات کشور ورود دستگاه قضایی و امنیتی و نظامی است. به نظر می رسد رئیس جمهور باید  تابع دستورات حکومتی باشد به جهت اینکه امروز در تصمیمات غلطی که اتخذ می شود حقوق عامه مردم و آحاد جامعه تضییع می گردد و رسیدگی قضایی به این موضوع مهم از الزمات است. سازمان‌های تأمین اجتماعی می‌بایست به صورت گسترده، از کلیه بیمه گذاران از جمله بیمه های خویش فرما، کارفرمایی و کارگری، بیمه های  کشاورزی حمایت گسترده به عمل آورد و دستمزد دوماهه قرنطینه کامل افراد را واریز نماید. بسیاری از افراد جامعه که دستفروش و فاقد بیمه‌های اجتماعی هستند با ورود مستقیم قوه قضائیه هر چه سریعتر نسبت به حفظ جان و سلامت جامعه باید اقدامات پیشگیرانه ای انجام شود تا دچار فاجعه انسانی در کشور نگردیم. متاسفانه به دلیل بی تدبیری در زمینه بهداشت صنعتی، کاری و تأمین معیشتی مردم اقدامی اساسی صورت نپذیرفته است وآنچه تا کنون ازسوی دولت مطرح شده فقط شعاری بوده است. ویترین دولت در دوره یازدهم و دوازدهم که با وعده وعید چیدمان شده است موجبات دلزدگی های اجتماعی و یاس و ناامیدی را در دل مردم ایجاد کرده، اگر رهنمودهای مقام معظم رهبری و دستور به سپاه و ارتش برای ورود و امدادرسانی به کشور نبود امروز جمعیت بیشتری را براثر ویروس کرونا را از دست داده بودیم و کشور شرایط سخت تری را تجربه می کرد، لذا حفظ جان و سلامت مردم یکی از مهمترین وظایف دولت در قبال مردم خود به شمار می رود.

انتهای پیام/