قدس آنلاین: سرانجام پس از گذشت پنج ماه از استعفای دولت عادل عبد المهدی، نخست‌وزیر عراق و کش‌وقوس‌های فراوانی که در درون گروه‌ها و جریان‌های سیاسی داخل عراق بر سر معرفی افراد مختلف در جهت تصدی پست نخست‌وزیری به وجود آمد، نمایندگان مجلس عراق به مصطفی الکاظمی رأی اعتماد دادند. نخست‌وزیر جدید عراق با مسائل و چالش‌های فراوانی در حوزه سیاست داخلی و خارجی همچون حفظ حاکمیت عراق، مقابله با ناامنی و اعتراض‌های داخلی، مبارزه با تهدیدهای خارجی همچون گروه تروریستی داعش، مسائل اقتصادی و نارضایتی‌های پیرامونی آن و نیز چگونگی برقراری و تداوم روابط با همسایگان ازجمله ایران و یا قدرت‌های خارجی مانند آمریکا روبه‌رو است. مشی سیاسی و سوابق عملکردی الکاظمی موجب شده برخی تحلیلگران رویکرد دولت آینده وی را در برقراری روابط نزدیک با آمریکا و کشورهای عربی و حفظ روابط متعادل با جمهوری اسلامی ایران تلقی کنند. کشور عراق و برقراری و گسترش ارتباطات با آن نه‌تنها از جنبه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اشتراکات تمدنی و جمعیتی برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است، بلکه از منظر سیاست خارجی و ژئوپلتیکی نیز عراق یکی از همسایگان راهبردی ما محسوب می‌شود و ظرفیت مهمی در عرصه معادلات منطقه‌ای دارد. به همین دلیل تحولات داخلی اخیر و روی کار آمدن الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر جدید به‌نوعی در تعیین سرنوشت روابط آینده ایران و عراق اثرگذار خواهد بود. در همین راستا در گفت‌وگوی تحلیلی با سید رضا قزوینی غرابی کارشناس مسائل عراق به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید.
تحلیلتان درباره سمت‌وسوی روابط ایران و عراق پس از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر جدید عراق چیست؟
روابط ایران و عراق همواره در طول یک قرن اخیر و پس از سقوط رژیم صدام، روابط دوستانه و حسنه‌ای بوده و بسیاری از نخست وزیران سابق عراق و مقام‌های عالی این کشور جدا از اینکه ممکن است در برخی حوزه‌ها اختلاف‌هایی با جمهوری اسلامی ایران داشته باشند، اما در مجموع ایران به‌عنوان یک همسایه قدرتمند، مؤثر و فعال در منطقه موردتوجه تمامی این شخصیت‌ها و مقام‌ها بوده است؛ بنابراین در طول این سال‌ها با در نظر داشتن این موضوع توسط این مقام‌ها، شاهد روابط راهبردی و مناسب بین ایران و عراق بوده‌ایم و به همین خاطر آقای الکاظمی هم از این موضوع مستثنا نیست. هرچند که برخی وی را به عنوان یک شخصیت نزدیک به آمریکا تلقی می‌کنند، اما درعین‌حال طبیعتاً آقای الکاظمی برای اینکه بتواند دوره نخست‌وزیری و قدرت آرام و متوازنی را در عراق سپری کند، نیازمند این است که روابط بغداد با تمامی همسایگان و کشورهای منطقه در چارچوب ارتباطات گسترده و سازنده‌ای باشد. از همین رو، نخست‌وزیر عراق چاره‌ای جز ایجاد یک رابطه متوازن بین بغداد و همسایگان خودش و حتی دیگر کشورهای خارجی ندارد و باید بتواند روابط متناسب را با تمامی آن‌ها پیگیری و حفظ کند.
رویکرد و سابقه سیاسی و فکری مصطفی الکاظمی احتمال ارتباطات نزدیک‌تر و سنگینی کفه مراودات دوستانه را به نفع کدام‌یک از دولت‌های ایران و آمریکا افزایش خواهد داد؟
در حقیقت این‌طور نیست که نخست‌وزیر عراق مجبور به انتخاب از بین یکی از آن‌ها باشد و بخواهد تصمیم بگیرد که کفه روابط‌اش با ایران سنگین‌تر باشد یا با آمریکا. برای دولت عراق، از یک‌سو داشتن ارتباطات راهبردی و مناسب با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور قدرتمند و همسایه اهمیت دارد و از سوی دیگر، حفظ و برقراری ارتباطات با آمریکا نیز به‌عنوان کشوری که از سال ۲۰۰۳ تاکنون و در دوره اشغال عراق، نیروهای آن در خاک عراق حضور یافته و منجر به سقوط رژیم سابق شدند و دارای نفوذ بالایی در مسائل سیاسی، اقتصادی و امنیتی عراق هستند، جایگاه مهمی دارد؛ بنابراین به نظر من نخست‌وزیر عراق و دولت این کشور تلاش خود را خواهند داشت که روابط متوازنی را با ایران و آمریکا داشته باشند، هرچند که از رویکرد فکری و سوابق آقای کاظمی این‌گونه برمی‌آید که نوع نگاه وی به آمریکا به‌عنوان یک شریک پراهمیت و راهبردی برای بغداد است.
به نظرتان دستاورد مهم محور مقاومت در خصوص بیرون راندن نیروهای آمریکایی از عراق، با توجه به اقدام‌های آمریکایی‌ها و تحرکات دوباره داعش در منطقه چه سرنوشتی خواهد داشت؟
موضوع آینده خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق، موضوع بسیار پیچیده‌ای است و تصمیم‌گیری درباره این موضوع در داخل عراق به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. به نظر می‌رسد که حداقل به این زودی شاهد خروج نیروهای نظامی آمریکایی از عراق نباشیم. در ماه آینده، آمریکا و عراق سلسله گفت‌وگوهای مهمی را با یکدیگر خواهند داشت و به‌احتمال‌زیاد موضوع خروج نیروهای آمریکا از عراق و سرنوشت آن بخشی از این مذاکرات خواهد بود. حتی اگر آمریکایی‌ها قبول کنند که بخشی از نیروهای نظامی خود را از عراق خارج کنند یا پایگاه‌های خودشان در این کشور را کاهش بدهند، موضوع مهم اینجاست که به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها تلاش دارند بیش از توجه به موضوعات نظامی و سخت‌افزاری، توجهشان را به حوزه‌های نرم، اعمال‌نفوذ جدی و نقش‌آفرینی مؤثرتر در ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در عراق معطوف کنند. آمریکایی‌ها در تلاش‌اند نقش پرنفوذی را در عراق ایفا کنند و در همین راستا در حال برنامه‌ریزی طرح هوشمندانه‌ای هستند.
انتهای پیام/
نظر شما