به گزارش خبرنگار اقتصادی قدس آنلاین؛ در شرایطی که موضوع فروش خودرو به روش قرعه‌کشی با هدف واگذاری خودرو به متقاضی واقعی در دستور کار وزارت صنعت و خودروسازان قرار گرفته است، این طرح از نظر تعدادی از صنعتگران، سیاست‌گذاران و کارشناسان حوزه خودرو نه تنها خودرو را به متقاضی واقعی نخواهد رساند بلکه منجر به افزایش قیمت خودرو نیز خواهد شد.
«فربد زاوه» کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با قدس آنلاین در رابطه با اهداف طرح فروش فوق العاده خودرو با ایراد این پرسش که اگر هدف خودروسازان از طرح فروش فوق العاده این بود که تولید را افزایش بدهند و عرضه را در بازار بالا ببرند چرا از ابتدا همان تعهدی که برای تأمین ۱ میلیون دستگاه خودرو را عملی نمی‌کنند و تعهد جدید ایجاد میکنند؟چرا که اگر همان ۱ میلیون دستگاهی که قبلاً متعهد شده بودند وارد بازار شود عطش بازار فروکش خواهد کرد.
تقلیل اعتراض مردم به فساد ساختاری در سیستم ثبت نام به کم شانسی
وی افزود: بنابراین هدف طرح فعلی نه تنظیم بازار بود و نه رساندن خودرو به متقاضی بلکه هدف طرح این بود که اعتراض مردم به فساد ساختاری در سیستم ثبت نام را به کم شانسی تقلیل بدهند؛ یعنی مردمی که تا دیروز به نحوه ثبت نام و مشکلات موجود در این سیستم معترض بودند امروز گناه ناتوانی و مشکلات سیستم را به گردن بدشانسی خود خواهند انداخت.
زاوه ادامه داد: درواقع طرح فروش فوق‌العاده خودرو بزرگترین لاتاری(بخت آزمایی) تاریخ ایران است.به عقیده بنده برنده این لاتاری نه آن راننده اسنپی است که برای امرار معاش روزانه خود و خانواده دنبال خرید خودرو از راه ثبت نام است و نه آن متقاضی عادی که برای نخستین بار در پی خودرودار شدن است. تنها اتفاقی که در این طرح رخ خواهد داد این است که مردم به این نتیجه خواهند رسید که ما اگر شانسی داشتیم وضع مان این نبود.
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه خودروسازان مشکلات موجود در بازار خودروی کشور را به دلال و پدیده دلالی مرتبط می‌دانند، گفت: دلال به آن مفهمومی که گفته می‌شود وجود ندارد چرا که سیاست‌های ما باعث ایجاد دلال و رانت می‌شود. نکته این است که دولت ها چه فعلی و چه قبلی در اجرای سیاست های اعلامی صداقت کافی را ندارند. وقتی شکاف ایجاد شده بین قیمت خودرو تولیدی در کارخانه و خودروی بازار تا به این حد رسیده است؛ سؤال مهم این است که شخصی که امروز برنده این بخت آزمایی شد بخواهد خودروی ۴۰-۵۰ میلیونی خود را به فروش برساند چه قیمتی برای فروش آن در نظر خواهد گرفت؟ غیر از این است که ۳ سال بعد قیمت این خودرو به ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است؟
طرح فروش فوق العاده خودرو یک رانت بزرگ است
زاوه تأکید کرد: سؤال مهم تر این است که چرا باید اجازه توزیع این رانت داده شود؟ چرا فردی که یک خودروی ۲۰ ساله دارد نباید اجازه حضور در این قرعه کشی را پیدا کند؟ مگر این فرد تاکنون از رانتی مشابه این طرح استفاده کرده است؟البته این کار خیلی هوشمندانه اجرا می‌شود چرا که برای فردی که پولی برای ثبت نام ندارد خب اعتراضی هم نمیتواند داشته باشد که چرا نمیتواند در این بخت آزمایی مشارکت داشته باشد نکته دوم اینکه هرچه تعداد مشارکت کنندگان در قرعه کشی بیشتر باشد شما بیشتر به این باور خواهید رسید که بدشانس هستید. به نظر بنده قوه قضائیه باید به این قرعه کشی و نحوه اجرای این طرح ورود پیدا کنند.
وی در ادامه با اشاره به یکی ازایرادات ساختاری طرح فروش فوق العاده گفت: ببینید الان برخی اقدام به اجاره کارت ملی فردی که فوتش ثبت نام نشده است میکنند بعد از اینکه نام این فرد در قرعه کشی برنده می‌شود اقدام به ثبت فوت این فرد میکنند خب طبیعتاً شما نمی‌توانید سند این خودرو را در رهن نگه دارید.
زاوه تصریح کرد: اینکه ما دائم در رسانه ها نسبت به عواقب این طرح هشدار میدهیم برای این است که مردم بدانند خودروی ۴۰ میلیونی خودروسازها به دست آنها نخواهد رسید و تنها عایدی آنها از این طرح این است که باید تورم ناشی از افزایش مجدد قیمت خودرو را هم به جان بخرند و تحمل کنند. درواقع من میخواهم به مردم بگویم که به اینکه قیمت ۹۰ میلیونی پراید راضی باشند اما راضی به دزدی منجر به تورم نباشند.
این کارشناس حوزه خودرو در پایان با اشاره به اینکه طرح فروش فوق العاده خودرو در نهایت نه فقط منجر به کاهش قیمت خودرو در بازار نخواهد شد بلکه موجب افزایش قیمت نیز خواهد شد افزود: درواقع خودروسازان ما با این طرح عطش مضاعفی نیز در بازار ایجاد کرده‌اند. یعنی آن دسته از افرادی که نیازی به خرید خودرو هم ندارند برای بهره‌مندی از مزایای بعدی این طرح اقدام به ثبت نام در قرعه کشی این طرح کرده‌اند.
ریشه اصلی افزایش قیمت خودرو دلال ها نیستند
«حسن کریمی سنجری» کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار قدس آنلاین در پاسخ به این پرسش که هدف اصلی کلیدخوردن طرح فروش فوق العاده خودرو چه بود و آیا این اهداف با طرح فروش فوق العاده برآورده خواهد شد، گفت: هدف اصلی طرح فروش فوق العاده خودرو از نظر بنده این بود که می‌خواستند بازار را مدیریت کنند و دلالی را از بازار خودرو حذف کنند ولی در نهایت این اتفاقات باید منجر به کاهش قیمت خودرو شود. اما این اقدام عملاً تأثیری در کاهش قیمت خودرو و شکستن قیمت بازار نخواهد داشت چون ریشه اصلی افزایش قیمت جای دیگری است؛ دوستان تصور میکنند که علت بالا رفتن قیمت ها دلال‌ها هستند اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که دلال‌ها زاییده شرایطی هستند که ما بوجود می‌آوریم؛ دلال‌ها تأثیری در ایجاد شرایط ندارند و صرفاً در شرایط ایجاد شده موج سواری می‌پردازند.
وی افزود: ریشه اصلی التهابات کنونی بازار و گرانی خودرو بحث عرضه و تقاضا است؛ یعنی کمبود عرضه در مقایسه با تقاضا؛ وقتی ما سال ۹۶ یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو شماره گذاری کردیم و به بازار عرضه کردیم که از این بین ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو تولیدی بوده و ۷۰ هزار خودرو هم وارداتی بوده بعد سال ۹۷ فقط ۸۰۰ هزار خودرو تولید کردیم خب این گپ ایجاد شده متقاضی خود را دارد؛ متقاضای که از بین نرفته است، خودرویی نبوده که به متقاضی ارائه شود. سال ۹۸ هم همین وضعیت حاکم بوده است و همه این تقاضاها سر ریز شده است به سال ۹۹ پس ریشه اصلی التهابات کنونی و گرانی خودرو کمبود عرضه در مقایسه با میزان تقاضای واقعی در بازار است.
این کارشناس خودرو تصریح کرد: نکته دوم این است که ما شاهد افزایش تورم طی سالهای اخیر در کشور بودیم در سال ۹۸ بالغ بر ۴۱ درصد تورم داشتیم؛ من نمی‌خواهم به تورم بخشی در صنعت کشور اشاره کنم که آمار آنها بسیار بالاتر نیز است. در این شرایط قیمت خودرو اجازه بالا رفتن پیدا نکرد و فریز شد؛ این یعنی زیان به شرکت‌های خودروساز یعنی در عین اینکه عرضه خودرو به دلیل تحریم ها کاهش داشته دولت یک تحریم دیگر هم به این صنعت تحمیل کرده است؛ این تحریم همین فریز کردن قیمت‌ها است. یعنی شرکت خودرو ساز تمام نقدینگی و تلاشش را می‌کند که یک خودرو را با قیمتی که زیان ده(زیر قیمت تمام شده) محسوب می‌شود به بازار عرضه کند.
کریمی سنجری تاکید کرد: به این دو مورد این مسئله را هم اضافه کنید که واردات خودرو نیز متوقف شده است یعنی کمکی که در بحث عرضه بازار بود هم دچار مشکل شده است در مقابل اما تقاضا رو به افزایش گذاشته است و این افزایش تقاضا حتی تقویت هم شده است؛ شاید برایتان سؤال ایجاد شود که چگونه این اتفاقات می‌افتد. وقتی قیمت کارخانه در مقایسه با قیمت بازار پایین‌تر است شما تقاضای بیشتری را با ایجاد رانت و تحریک‌هایی نظیر فروش فوق‌العاده ایجاد می‌کنید.
طرح فروش فوق‌العاده خودرو یا بخت‌آزمایی؟
این کارشناس حوزه صنعت خودرو شرایط کنونی حاکم بر «طرح فروش فوق‌العاده خودرو» را به یک بخت آزمایی تشبیه کرد و ادامه داد در وضعیت فعلی از نظر بنده نمی‌توان تقسیم‌بندی خاصی قائل شد چرا که تمامی متقاضیان، اعم از مصرف کننده واقعی، دلال و افراد دیگر صرفاً برای آزمودن شانس خود در این طرح فروش شرکت میکنند.
به گفته «کریمی سنجری» در دهه ۷۰ میلادی در برخی کشورهای کمونیستی مثل شوروی سابق و لهستان خودروها را از طریق قرعه کشی واگذار می‌کردند. درواقع میخواهم بگویم که ما برای رسیدن به یک هدف که درست هم هست از راه و شیوه نامناسب استفاده می‌کنیم؛ هدف این است که مصرف کننده واقعی به خودرو دست یابد اما شیوه‌ای که برای رسیدن به این هدف در پیش گرفتیم خودرو را به مصرف کننده واقعی نخواهد رساند چرا که مصرف کننده واقعی با این شیوه‌ها و فرمول‌ها به دست نمی‌آید. اصلاً چه کسی گفته است که مصرف کننده واقعی حتماً باید پلاک فعال نداشته باشد و حتماً باید شرایطی که ما تعیین کرده‌ایم داشته باشد؛ این شیوه ها فقط روش هایی است که ذهن دولت را از این جهت که دارد یک ساختاری تهیه می‌کند که خودرو به مصرف‌کننده واقعی می‌رساند آرام می‌کند اما این روش‌ها ذهن جامعه را به هم می‌ریزد و ذهن جامعه زمانی بیشتر هم بهم خواهد ریخت که قرعه کشی تمام شود. الان همه به فکر این هستند که ثبت نام کنند و یک شانسی برای گرفتن یک خودرو داریم اما به شما قول می‌دهم که وقتی نتیجه این قرعه کشی اعلام شود شاهد سرخوردگی مردم خواهیم بود.
بعد از ثبت نام و قرعه کشی بار دیگر شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود
وی افزود: در حالی که در جلسه هماهنگی اقتصادی دولت که دیروز به ریاست رئیس جمهوری برگزار شد و روحانی به تقویت و رشد تولید خودرو در صنعت خودروسازی کشور تأکید کرد، دو خودرو ساز کشور اعلام کردند که حدود ۵ میلیون نفر در پیش فروش خودرو ثبت‌نام کرده‌اند همچنین یکی از خودروسازان اعلام کرده است که ۳ میلیون نفر برای ۱۵۰۰۰ دستگاه خودرو ثبت‌نام کرده‌اند – یعنی ۲۰۰ نفر به ازای یک خودرو؛ یعنی بعد از قرعه کشی ۱۹۹ نفر سرخورده خواهند شد. حال بخشی از این تعداد متقاضی که در قرعه کشی موفق نشده اند مجبورند که برای خرید خودروی مورد نیازشان به بازار مراجعه خواهند کرد اما خودرویی هم در بازار وجود ندارد بنابراین بازهم شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود؛ درواقع اگر اساس نیاز بازار را بر سالانه ۱ میلیون دستگاه قرار دهیم برای یک خودرو ۴ نفر متقاضی ایجاد خواهد شد و افزایش رقابت برای خرید خودرو بین این ۴ نفر باعث افزایش مجدد قیمت خودرو خواهد شد. شک نکنید که بعد از ثبت نام و قرعه کشی بار دیگر شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. نکته دیگر اینکه خودروسازها هم خودرویی برای عرضه نخواهند داشت.
طرح فروش فوق العاده خودرو هیچ همخوانی با تقاضای بازار ندارد
وی با اشاره به وعده هایی که خودروسازان برای انجام طرح های دیگر فروش فوق‌العاده خودرو برای کاستن از شکاف ایجاد شده بین قیمت تمام شده خودرو در کارخانه و قیمت بازار داده اند، افزود: طبق اعلام خودروسازان ما در سال ۹۹ شاهد برگزاری ۴ طرح فروش فوق‌العاده خواهیم بود یعنی در مجموع ۱۰۰ هزار خودرو؛ با توجه به اینکه حداقل یک میلیون تقاضای سرریز شده در سال ۹۹ داریم و به این عدد ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تقاضای سال ۹۹ را هم اضافه کنید، یعنی خودروساز باید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو در سال ۹۹ برای تامین تقاضای بازار تولید کند و با توجه به اینکه در مجموع ۴ طرح فروش فوق‌العاده‌ای که اعلام شده است فقط ۱۰۰ هزار خودرو روانه بازار خواهد شد؛ حال اگر این عدد را با میزان تقاضای موجود بازار مقایسه کنید هیچ همخوانی وجود ندارد و عملاً این شیوه پاسخگوی درد مزمن بازار خودرو نخواهد بود.
شاهد ایجاد معضلات دیگری در بازار خودرو خواهیم بود
کریمی سنجری با اشاره به اینکه اصلاً چرا باید عده کوچکی از مردم به حکم قرعه از یارانه قیمت خودرو بهره مند شوند و خیل عظیمی از مردم از چنین یارانه‌ای بیبهره باشند در حالیکه قرار است زیان شرکت‌های خودروساز را هم از طریق تورم قیمتی ایجاد شده همه مردم بپردازند، افزود: نکته اینجاست که بسیاری از افرادی که اسمشان در قرعه کشی بیرون خواهد آمد پولی برای پرداخت ۴۸ ساعته ندارند. اتفاقی که خواهد افتاد این است که مردم رو به فروش امتیازشان خواهند آورد بعد گفته می‌شود که تمام دفترخانه‌ها را بستیم تا وکالتی نشود و همین مسئله منجر به ایجاد یک معضل جدید دیگری می‌شود. روزهای بعد در دادگاه‌ها شاهد حضور افرادی که امتیازشان را واگذار کرده‌اند و به علت افزایش مجدد قیمت خودرو هنگام به نام زدن خودرو درخواست پول بیشتری دارند، خواهیم بود؛ با شرایط کنونی از این اتفاقات در بازار خودرو بسیار خواهیم دید.
انتهای پیام/
نظر شما