قدس آنلاین: تأمین به موقع کالای مورد نیاز مصرف‌کننده و ارتباط صحیح و درست بین تولیدکننده و بازار مصرف برای رسیدن کالا به دست مصرف‌کنندگان واقعی از جمله مواردی به شمار می‌رود که در بین فعالان اقتصادی دارای اهمیت است. هر چند در چندین سال اخیر و شاید هم از سالیان دور، اقتصاد کشور با این مشکل روبه‌رو بوده است که با وجود تولید محصولات و کالاهای مناسب، به علت ضعف موجود در ارتباط صحیح و درست بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، در بسیاری از موارد آثار و برکات متصور از فعالیت‌های تولیدی برای تولیدکنندگان و بهره‌مندی به موقع از تولیدات و کالاهای مناسب برای مصرف‌کنندگان حاصل نمی‌شود.
مدیرعامل شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی یکی از راه حل‌های مؤثر در برطرف کردن این مشکل را شکل‌گیری و فعالیت مناسب شرکت‌های زنجیره تأمین کالا و قطع دلالی‌ها و سوداگری‌های موجود در این زمینه می‌داند.
مهندس علیرضا پیمان پاک در گفت‌وگو با خبرنگار قدس به تشریح این موضوع پرداخت. گفت‌وگوی ما با این کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی را در ادامه دنبال کنید.
شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی چطور در آستان قدس رضوی شکل گرفت؟
ابتدا باید بگویم که مجموعه عوامل و افرادی که در این شرکت حضور دارند؛ سابقه فعالیت تجاری و بحث‌های حضور در حوزه‌های حاکمیتی مانند معاونت برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت) در دولت‌های نهم و دهم را در کارنامه کاری خود دارند. این عوامل و افراد اشاره شده یکسری مطالعات آسیب‌شناسی و تجارب عملی داشتند که چرا حوزه تجارت بین‌الملل کشور ناقص بوده و به طور صحیح نمی‌تواند فعالیت کند؟ چرا کشور در حوزه صادرات به جایگاه واقعی و در خور شأن خود دست پیدا نکرده است!؟ چرا در حوزه بازار داخلی و تنظیم این بازار، کشور در بسیاری از موارد با مشکلات فراوان روبه‌رو بوده و... که همه این پرسش‌ها و مشکلات به نقایص موجود در اقتصاد کشور بازمی‌گردد.
از طرف دیگر عوامل مختلفی در بروز این نقایص دخالت داشته که برای رفع هر یک از نقایص مربوط باید تلاش‌های خاص و ویژه همان نقیصه را به صورت کارشناسی شده به عمل آورد.
یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات متعدد در عرصه اقتصاد کشور جدایی حلقه‌های تولید محصول تا مصرف آن است و این خود بحث مفصلی را می‌طلبد که از حوزه و فرصت این گفت‌وگو خارج است.
بنابراین شرکت‌های زنجیره تأمین کالا یکی از راه حل‌های برقراری ارتباط صحیح و درست بین تولیدکننده و مصرف‌کننده برای رساندن به موقع کالا و محصولات با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده است به همین دلیل آستان قدس رضوی با سابقه فعالیت اقتصادی در عرصه‌های گوناگون و با مطالعات انجام شده در کنار سایر سیاست‌ها و راه حل‌های موجود، تصمیم گرفت با ایجاد زنجیره‌های تأمین کالا توسط سازمان اقتصادی رضوی در این عرصه ورود پیدا کند و به همین دلیل در سال ۱۳۹۶ پیشنهاد تشکیل شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی وابسته به سازمان اقتصادی رضوی به محضر تولیت وقت آستان قدس رضوی تقدیم شد و مورد موافقت و تصویب ایشان قرار گرفت و این شرکت از ابتدای سال ۱۳۹۷ زیر نظر سازمان اقتصادی رضوی تأسیس و مشغول فعالیت شد.
نبود ارتباط مؤثر بین حلقه‌های تولید تا مصرف چه مشکلاتی را در اقتصاد کشور به وجود می‌آورد؟
یک محصول یا کالای تولیدی از ابتدای تولید تا مصرف در داخل کشور و یا صادرات آن به خارج از کشور دارای حلقه‌های متصل به یکدیگر است که نبود ارتباط صحیح و درست بین این حلقه‌ها (و یا بین هر حلقه با حلقه پیش و پس از آن) موجب ایجاد سه مشکل می‌شود که عبارتند از: عدم ثبات قیمت، عدم ثبات کیفیت و عدم تعهد زمانی در تحویل محصولات و کالاها. در اثر به وجود آمدن این سه مشکل، ما نمی‌توانیم به عنوان یک تولیدکننده مؤثر و فعال در بازارهای داخلی کشور و یا در بازارهای خارجی و صادرات کالا حضور فعال و چشمگیر داشته باشیم.
مثلاً در حوزه محصولات کشاورزی انواع محصولات مختلف و باکیفیت مانند: خرما، پیاز، سیب، گوجه فرنگی و... توسط کشاورزان و مجموعه‌های تولیدی به نحو شایسته و با عنوان کالای مناسب تولید می‌شود، اما به علت نبود ارتباط صحیح بین حلقه‌های بیان شده که در بالا توضیح داده شد و به اصطلاح به نام حلقه‌های زنجیره تأمین کالا معروف هستند، و با وجود تقاضاهای مناسب از کشورهای همسایه برای بدست آوردن این محصولات و کالاها، اما متأسفانه ما در این عرصه موفق نبوده‌ایم. کشور روسیه در سال حدود ۸ میلیارد دلار محصولات کشاورزی مانند: صیفی‌جات و محصولات باغی از دیگر کشورها وارد می‌کند که متأسفانه با وجود همسایگی ایران با این کشور، سهم ایران از این مبلغ در سال فقط ۱۵۰ میلیون دلار (معادل ۵/۰درصد) است که بسیار جای تأسف و افسوس دارد و این در حالی است که دولت روسیه در سال‌های گذشته انواع و اقسام مشوق‌ها را برای شرکت‌ها و کمپانی‌های روسی و فروشگاه‌های بزرگ این کشور مانند: معافیت‌های گمرکی، معافیت‌های مالیاتی و... وضع کرده است تا ورود و تأمین این کالاها برای شرکت‌های روسی از دیگر کشورهای دنیا به سرعت و به راحتی انجام شود.
و یکی از راه حل‌های اساسی رفع این گونه مشکلات فعالیت شرکت‌های زنجیره تأمین کالا مطابق ضوابط و دستورالعمل‌های مشخص از سوی مراجع مربوط و ذی‌ربط است.
حوزه‌های فعالیت شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی در چه مواردی است؟
همان طوری که بیان شد وظیفه این شرکت، ایجاد زنجیره‌های تأمین کالا در تمام کشور از طریق برقراری ارتباط صحیح بین حلقه‌های موجود از تولید تا مصرف است.
این شرکت در حال حاضر بر اساس مأموریت‌های تعریف شده و اولویت‌بندی پروژه‌ها و موضوعات در حوزه‌هایی مانند: کشاورزی، خوراک دام، گوشت(سفید و قرمز) و محصولات پروتئینی، صنایع شیمیایی، فلزات و... مشغول فعالیت است. به عنوان مثال در حوزه کشاورزی دو کشور هند و روسیه به عنوان بازارهای هدف صادراتی و به صورت آزمایشی انتخاب شدند که دلیل این انتخاب وجود بازارهای فعال، بزرگ و جمعیت فراوان، مصرف بالا و امکان صادرات محصولات کشاورزی مورد نیاز به این کشورها در زمینه محصولاتی است که امکان و مشابه تولید آن محصولات در ایران وجود دارد از قبیل: سیب، خرما، کیوی، فلفل دلمه‌ای، کاهو، گوجه فرنگی و ...
این شرکت در سال ۹۷ و ۹۸ با توجه به رویکرد زنجیره تأمین کالا در این دو کشور هند و روسیه با خریداران کالا در این کشورها، قرارداد بین‌المللی برای فروش محصول به آن‌ها منعقد کرد. پس از مشخص شدن میزان تقاضا و استانداردهای مرتبط با کالا که مورد نظر مشتریان این کشورها بود، این شرکت به کشاورزان ایرانی در مناطق مختلف کشور مانند: بوشهر، خوزستان، هرمزگان، کرمان، گیلان، مازندران، خراسان رضوی و... مراجعه کرد و مطابق استانداردهای مورد نظر مشتریان موجود در دو کشور هند و روسیه، سفارش تولید کالا و محصولات داد. و در همین زمینه با کشاورزان داخلی و ایرانی قراردادهای بلندمدت در سال‌های ۹۷ و ۹۸ منعقد شد و برای اطمینان خاطر و اعتماد کشاورزان ایرانی، پیش پرداخت‌های قابل توجه به آنان پرداخت و به آنان آموزش‌های لازم در زمینه کشت محصول مرتبط با استانداردهای تولید و بسته‌بندی محصولات و... ارائه شد، از طرفی نهاده‌های مورد نیاز این کشاورزان از قبیل بذر، کود، سم و... به موقع تهیه و تحویل آنان شد و در نهایت محصولات تولیدی در بازه زمانی تنظیم شده از کشاورزان تحویل و به بازارهای مصرف هدف در دو کشور هند و روسیه در سال‌های ۹۷ و ۹۸ ارسال شد. در نهایت موفق شدیم در مدت این دو سال حدود ۱۰ هزار تن محصولات کشاورزی به این دو کشور صادر کنیم و سود مناسبی از این طریق نصیب این شرکت و کشاورزان پرتلاش ایرانی شد و این یک تجربه کاری موفق در این زمینه مطابق با اسناد و مدارک مستند و مستدل است.
نتیجه برای آستان قدس رضوی و کشور چه بوده است؟
نتیجه این اقدام‌ها که در سال‌های ۹۷ و ۹۸ انجام شد، در سال جاری خود را نشان می‌دهد. به گونه‌ای که به دنبال این اقدام‌ها، شاهد افزایش تقاضای خریداران خارجی در دو کشور هند و روسیه تا چند برابر از محصولات کشاورزی مزبور تولیدی کشاورزان ایرانی هستیم که این موضوع هم برای آستان قدس رضوی و هم کشاورزان ایرانی و هم اقتصاد کشور از جهات مختلف قابل توجه و بررسی است. در مقابل صادرات محصولات کشاورزی تولید کشاورزان ایرانی به دو کشور هند و روسیه، با استفاده از ارز بدست آمده که حاصل فروش این محصولات است، توانستیم کالاها و نهاده‌های مورد نیاز کشور در حوزه‌های مختلف صنایع مانند: چوب، نخ، الکل، زردچوبه، ذرت، نهاده‌های دامی و... را با قیمت مناسب خریداری و وارد کشور کنیم و این کالاها را مطابق ضوابط و دستورالعمل‌های قانونی به طور مستقیم در اختیار تولیدکنندگان ذی‌صلاح و مجاز قرار دهیم. علاوه بر حوزه کشاروزی این شرکت در حوزه‌های دیگر مانند صنعت هم ورود پیدا می‌کند. یکی از فعالیت‌های این شرکت در حوزه صنعت، صادرات محصولات صنعتی از قبیل روغن موتور خودرو، محصولات پلیمری، مانند بطری‌های فشرده آب معدنی به نام پری‌فروم و... به کشورهای اطراف و همسایه و واردات مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور مانند کائوچو از محل ارزهای حاصله از صادرات است.
فعالیت شرکت زنجیره تأمین رضوی علاوه بر اینکه از طریق صادرات محصولات ایرانی، سبب فعال شدن خطوط تولیدی کارخانجات داخلی کشور شده، توانسته است مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی کشور در سال گذشته را هم با قیمت مناسب و در بازه زمانی مطلوب و به موقع تأمین کند. از طرف دیگر فعالیت شرکت‌های زنجیره تأمین کالا مانند شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی مطابق ضوابط و دستورالعمل‌های قانونی تعیین شده که به نهاد مقدس و قابل اعتمادی همچون آستان قدس رضوی منتسب است و می‌تواند در زمینه تأمین کالا و در موارد متعدد و مهمی همچون بازوی کمکی دولت برای افزایش صادرات، ایجاد اشتغال، فعال کردن ظرفیت‌های تولیدی کشور، تنظیم بازار داخلی، قطع وابستگی به خارج، رفع دلالی و سوداگری واسطه‌ها، مدیریت صحیح و درست واردات کالاهای اساسی مورد نیاز کشور و... فعالیت ثمربخشی را به عمل آورد.
چه فرقی بین فعالیت شرکت‌های زنجیره تأمین کالا از جمله شرکت مدیریت زنجیره تأمین رضوی با فعالیت واسطه‌گران است؟
فرق و تفاوت اساسی این است که این شرکت با در نظر گرفتن منافع تولیدکننده در عین حفظ منافع خود، یک رابطه برد-برد دوطرفه را رقم می‌زند که موجب ماندگاری و طولانی شدن مدت ارتباط بین زنجیره تأمین و تمامی حلقه‌های تولید محصول تا بازار مصرف می‌شود و این همان رمز مهم پایداری و ماندگاری زنجیره تأمین است، در صورتی که دلالان، واسطه‌گران و سوداگران فقط به فکر منافع و سود کاذب کوتاه‌مدت خود بوده و هیچ گونه تعهدی نسبت به تولیدکننده از نظر قانونی و اخلاقی نداشته و فقط به فکر سود و منفعت خود هستند.
نظر شما