محمود مصدق/

 پس از حریق خیابان جمهوری، پلاسکو و... این بار کلینیک سینا اطهر در تهران دچار حریق شد و باز هم پاشنه آشیل نبود ایمنی لازم در ساختمان‌ها را به رخ مسئولان کشید. علاوه بر این، باز هم اجتماع مردم در محل حادثه، روند امدادرسانی در این حادثه را نیز با مشکل مواجه کرد. حال آنکه در چنین شرایطی شهروندان می‌توانند با خارج شدن از مسیر تردد نیروهای امدادی و عدم تجمع در محل وقوع این‌گونه حوادث، در فرایند امدادرسانی نقش مهمی را ایفا کنند.

جان نیروهای امدادی را هم به خطر می‌اندازند

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران در این خصوص به قدس می‌گوید: خیابان‌ها به اندازه کافی باریک است، خودروها هم پارک می‌کنند و مردم هم می‌آیند و در محل حادثه جمع می‌شوند. حتی از نوارهای زرد هم عبور می‌کنند که اقدام بسیار خطرناکی است. این موضوع نه تنها به فرایند امدادرسانی به مصدومان آسیب می‌زند بلکه جان نیروهای امدادی و حتی خود آن‌ها را هم به خطر می‌اندازد.

وی با اشاره به اینکه ازدحام جمعیت نیروهای آتش‌نشانی را کلافه می‌کند، می‌افزاید: دیگر چگونه باید به مردم بگوییم از ازدحادم در اطراف محل حادثه خودداری کنند؟ مگر حادثه پلاسکو را ندیدید که چه بلایی سر ما آورد. در حادثه کلینیک سینا هم مردم می‌دیدند انفجار رخ می‌دهد و کپسول‌ها منفجر و شیشه‌های ساختمان به اطراف می‌ریزد اما باز جلو می‌آمدند، در حالی که هر لحظه ممکن بود بلایی سرشان بیاید.

ملکی در پاسخ به این پرسش که آیا تحقیقی صورت گرفته که مشخص شود ازدحام مردم تأخیر چند دقیقه‌ای عوامل امدادی در صحنه حادثه را به‌دنبال دارد، می‌گوید خیر. ؛ اگر هم صورت گرفته باشد الان به آن دسترسی ندارم.

وقتی منشأ آتش‌سوزی و یا انفجار را نمی‌دانیم

فریبرز ناطقی الهی، استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران نیز به قدس می‌گوید: همیشه هنگام وقوع حوادث اینچنینی باید نیروهای امدادی بتوانند در کمترین زمان ممکن به سایت دسترسی پیدا کرده و اقدام‌های لازم را برای نجات جان مصدومان و کاهش خسارت و رفع خطرات احتمالی بعدی انجام دهند، اما متأسفانه وقتی حادثه‌ای مثل انفجار یا آتش‌سوزی و حتی تصادف در جایی رخ می‌دهد مردم در محل حادثه حاضر می‌شوند و بدون توجه به اینکه نیروهای امدادی در مسیر هستند و باید هرچه سریع‌تر خود را به سایت برسانند و کارشان را انجام دهند هر کسی یک دوربین دستش می‌گیرد و از صحنه فیلم‌برداری می‌کند. این موضوع مشکلات اساسی هم برای نیروهای امدادرسانی و هم برای آسیب‌دیدگان و هم برای خود مردم ایجاد می‌کند. نخستین مشکل این است که ما منشأ آتش‌سوزی و یا انفجار را نمی‌دانیم. اگر آتش‌سوزی ناشی از مواد سمی یا شیمیایی و رادیواکتیو باشد، تشعشعات این مواد تمام اطراف را آلوده می‌کند و حاضران آنجا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. البته مردم آن موقع متوجه نمی‌شوند اما مدتی بعد ممکن است دچار مشکلات تنفسی شوند، موهایشان ریزش کند و یا بینایی‌شان را از دست بدهند، فقط برای اینکه دوست دارند در صحنه حادثه باشند و آن را ببینند و عکس و فیلم از آن بگیرند.

وی با بیان اینکه مردم باید این نکته مهم را بدانند که به دنبال هر آتش‌سوزی و یا انفجاری باید تا شعاع یک کیلومتری محل حادثه را تخلیه کنند، می‌افزاید: این یک اصل و استاندارد جهانی است و خود مردمباید اطراف را تخلیه کنند نه اینکه پلیس این کار را انجام دهد.

ناطقی الهی با ابراز تعجب از اینکه مردم به‌جای تخلیه اطراف ساختمان کلینک سینا بیشتر تلاش می‌کردند خودشان را به محل حادثه نزدیک کنند، می‌افزاید: افراد با چنین اقدامی جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند.

این استاد دانشگاه در همین زمینه می‌افزاید: دومین مشکل این است که ازدحام مردم در اطراف محل حوادث مثل حادثه انفجار کلینیک سینا در شمال تهران، اجازه تردد آسان را به نیروهای امدادی و نظارتی مثل آتش‌نشانی، اورژانس و پلیس نمی‌دهد که این موضوع خود پیامدهای خاصی دارد.

وی ادامه می‌دهد: طبق تحقیقی که چند سال پیش انجام گرفته، سطح پایتخت پُر از مواد شیمیایی و محترقه است. یعنی تا دلتان بخواهد مواد شیمیایی در انبارها وجود دارد که کافی است آتش بگیرند. در این صورت تمام منطقه از مواد آلوده می‌شود، بنابراین شهرداری تهران باید به کمک وزارت صمت تمام خرده صنایعی را که در داخل تهران فعالیت می‌کنند ساماندهی و آن‌ها را در محدوده‌ای از پایتخت متمرکز کند تا در صورت وقوع حادثه‌ای برای هر کدام از آن‌ها بتواند اعمال مدیریت کند.