قدس آنلاین: سفیر عربستان در کابل از ساخت یک بیمارستان، ۱۰۰مدرسه اسلامی، دانشگاه بین‌المللی و ۲۰۰میلیون دلار کمک برای مبارزه با کرونا در افغانستان خبر داده است. واقعیتی که وجود دارد، این است که عربستان روی افغانستان حساب باز کرده و راه را برای نفوذ خود در افغانستان مساعد می‌بیند. تفاوتی که امروز با گذشته دارد، قدرتمند شدن طالبانی است که به لحاظ ایدئولوژیکی به شدت تحت تأثیر سعودی است. فعلاً بحث طالبان، شراکت در قدرت است اما اگر آن‌ها در سازوکار دموکراتیک و انتخابات شرکت کنند، شانس به قدرت رسیدن را دارند. البته در سمت مقابل، جامعه افغانستان یکدست نیست و گروه‌ها و جریان‌های دیگری نیز مشغول فعالیت‌اند که اتفاقاً تمایلی به نفوذ سعودی ندارند. اما در هر حال، سعودی کشوری ثروتمند است و افغانستان دارای منابع مالی زیادی نیست. به علاوه، جنبه روانی را هم باید در نظر گرفت. عموماً افغانستانی‌ها به دلیل حرمین شریفین نگاه مثبتی به سعودی دارند. سلطنت آل‌سعود، مکان‌های مقدس مکه و مدینه را در اختیار داشته و مدیریت می‌کند که نفس این امر، ذهنیت مثبتی را در جوامع اهل سنت دنیا برای عربستان بدون اینکه هزینه‌ای بکند، به وجود آورده است. عربستان هم از این مزیت نسبی در حال استفاده است. اگر کمک‌های سعودی در زمینه آموزش، تداوم یابد، منجر به بدست آوردن جایگاهی مهم در افغانستان سوای اینکه چه گروه و شخصی در قدرت باشد، می‌شود. اصولاً برنامه‌های عربستان در کشورها بلندمدت است و افغانستان هم مستثنا نیست. سعودی به افغانستان نگاهی راهبردی دارد؛ ممکن است در شرایطی تصمیم به عقب‌نشینی بگیرد، اما همین تمرکز بر امر آموزش، خود نشان از آینده‌نگری آن‌ها دارد.

درمجموع مؤلفه‌هایی وجود دارد که زمینه مساعدی برای نفوذ عربستان فراهم می‌کنند، اما نکته مهمی نیز در این مورد هست و آن، وفاداری عمده افغانستانی‌ها به مکتب دیوبندی هند است. درست است که مکتب دیوبندی در امر جهاد با وهابیت در زمان اشغال شوروی به اشتراک نظر رسید، اما به لحاظ فقهی دو جریان متفاوت‌اند. بنابراین، این مسئله، بسط نفوذ عربستان را در این کشور با محدودیت روبه‌رو می‌کند. اما در مجموع، عربستان از زمینه‌های نفوذ در افغانستان به خصوص در قبایل پشتون برخوردار است و تنها گروه‌هایی که کم و بیش ممکن است زاویه داشته باشند، شیعیان عمدتاً هزاره یا تاجیک‌های عمدتاً اخوانی هستند. بقیه جامعه اما کم و بیش نوعی تفاهم با سعودی دارند. اما نباید فراموش کرد که عربستان یک بازیگر در کنار دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در افغانستان است. اگر تمام رقابت‌های ایران و عربستان، عربستان و پاکستان، قدرت‌های بزرگ با هم در افغانستان را کنار هم قرار دهیم، می‌بینیم به دلیل تنوع بازیگران، هر کدام با جناحی مشغول فعالیت خود هستند و این طور نیست که یک کشور نفوذ کاملی پیدا کرده و دیگران نیز ساکت بمانند. در مجموع، به نظر می‌رسد ترکیب قومی و مذهبی متنوع افغانستان تحرک عربستان را مقداری محدود کند؛ هر چند بر اساس داده‌های کنونی این کشور احتمالاً در آینده نفوذ بیشتری خواهد یافت.

انتهای پیام/