قدس آنلاین: زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان از پیشنهاد ترامپ و موافقت او برای پیوستن ایران به روند مذاکرات صلح با طالبان خبر داده است.
رئیس موسسه صلح ایالات متحده آمریکا که روز جمعه در یک کنفرانس اینترنتی سخن می‌گفت از برگزاری نشست‌ها و مذاکراتی با حضور ایران در آینده سخن گفت اما به زمان یا جزئیاتی از نوع و حضور ایران در این نشست ها اشاره نکرد.
او البته نگفت که این پیشنهاد رسما به تهران ارسال و اعلام شده یا نه؟
پیشتر سهیل شاهین سخنگوی سیاسی طالبان گفته بود که این گروه برای ازسرگیری مذاکرات پس از عید قربان آمادگی دارد. او در پیامی توئیتری اما تاکید کرده بود که شرط برگزاری این گفت‌وگوها تکمیل روند آزادی زندانیان طالبان از سوی دولت افغانستان است.
این درحالیست که دولت افغانستان و محمد اشرف غنی با وجود آزادی ۴۴۰۰ زندانی طالبان، در روزهای گذشته با آزادی ۶۰۰ تن دیگر از زندانیان خطرناک طالبان مخالفت کرده است و این مبادله که عملا توافق بین آمریکا و طالبان و تقربا بدور از اعمال نظر دولت مرکزی صورت گرفته به یک مناقشه سیاسی و امنیتی بدل شده است.
حالا زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان با تاکید بر اینکه "برای دستیابی و حفظ صلح، بسیار مهم است که منطقه به طور مثبت شامل این روند شود، گفته است: ما حتی توافق کرده‌ایم که ملاقات‌ها (با طالبان) را با ایران ترتیب دهیم و می‌خواهیم ایران حمایت خود را از این پیشنهاد اعلام کند.
او البته مدعی شده که ایران از روند صلح افغانستان به دلیل اختلاف با آمریکا حمایت کافی را به عمل نمی‌آورد.
اظهارات خلیل‌زاد در حالی بیان می‌شود که دولت آمریکا و گروه طالبان در اسفند ماه ۹۸ یعنی کمتر از ۶ ماه پیش توافقنامه‌ای با پس از مذاکراتی نسبتا طولانی در غیاب دولت افغانستان در بیشتر مراحل این مذاکرات به امضا رساند.
توافقی که این نگرانی را بوجود آورده که به تسلط مجدد این گروه بر طالبان به نام پیوستن آنها به پروسه سیاسی منجر شود.
سابقه مذاکرات تهران و طالبان
در همین حال ایران نیز تماشاگر این تحولات نبوده و در ماه‌های گذشته ارتباطات و تماسهای خود را با طالبان برقرار کرده است تا آنجا که شهریور ماه گذشته یک هیئت بلند پایه از این گروه به تهران آمده و با مقامات وزارت خارجه دیدار و رایزنی کردند. اگرچه این مذاکرات در سطح عباس عراقچی معاون ظریف برگزار شد اما برخی رسانه‌های اروپایی از دیدار با ملا برادر، معاون طالبان و رئیس دفتر سیاسی این گروه با ظریف در اوایل آذرماه گذشته در تهران خبر دادند.
ایرنا خبرگزاری دولت، مهم‌ترین هدف دیدار و گفت‌وگوی ظریف با ملا برادر را «ترغیب طرف‌های افغان به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، تشویق به یافتن راه حل مسائل از طریق گفت‌وگو، حمایت از تمام نیروهای افغان برای یافتن فصل مشترک همکاری در بیرون رفتن نیروهای خارجی و امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی» عنوان کرد.
از آن زمان به این سو به نظر می‌رسد دیدارها و تماس های دیگری حداقل در انظار بین تهران و طالبان صورت نگرفته است. اما سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در سفر هفته پیش به کابل گفته بود که (در تهران) به نیت آمریکایی‌ها در مذاکره با طالبان شک داریم.
عراقچی با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها در غیاب دولت افغانستان با طالبان رسماً درباره آینده افغانستان مذاکره، معامله و توافق کرده‌اند، افزود: ما با طالبان هیچ رابطه‌ای به این شکل نداریم. ما گفت‌وگوهایی داشته‌ایم، بعضاً سفرهایی به ایران داشته‌اند و با آنها ملاقات کرده‌ایم. هدف این ملاقات‌ها هم ترغیب آنها برای حضور در روند صلح و حضور در روند گفت‌وگوهای بین‌الافغانی بوده است. ما اگر بتوانیم نقشی ایفا کنیم این کار را خواهیم کرد.
این گزارش‌ها در حالیست که شب گذشته کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه نیز با نماینده ویژه پوتین در امور افغانستان دیدار و رایزنی کردند.
جلالی و ضمیر باکالوف بر ضرورت تعامل و همکاری دو کشور در زمینه مسائل افغانستان از جمله روند صلح در این کشور تاکید کردند.
تهدید توافق آمریکا و طالبان برای منطقه
یک کارشناس مسائل افغانستان و شبه قاره در گفتگو با خبرنگار ما درباره این پیشنهاد آمریکا و هدف واشنگتن درباره ان و واکنش و برخورد احتمالی ایران با آن با اشاره به اینکه زلمی خلیل‌زاد به دو موضوع در مصاحبه اخیر خود اشاره کرده که عبارتند از عدم حمایت ایران از مذاکرات با طالبان و دیگری درخواست شراکت و همکاری ایران اظهار داشت: می‌شود گفت مذاکرات طالبان و آمریکا مذاکرات دو جانبه‌ای بود که به معامله‌ای منتهی شد که تا حالا ابعادش روشن نشده. فقط حدس و گمانه‌ایی را برخی صاحب نظران مطرح کردند که معامله بین پاکستان و عربستان و آمریکا و طالبان می بینند و برای آینده افغانستان که طالبان شریک در قدرت شدند، وضعیت گروه‌هایی که از طالبان جدا می‌شوند یا داعش و القاعده و گروه‌های مسلحی که در مذاکرات نبوده وضعیتشان چه خواهد شد.
پیرمحمد ملازهی به قدس آنلاین گفت: همه پیش‌بینی‌ها در این مورد حدث و گمان است اما بعضی‌ها فکر می‌کنند که معامله پشت پرده‌ای صورت گرفته که داعش را در افغانستان فعال کنند و داعش تعهد داده‌اند که وقتی شریک قدرت شوند اجازه نخواهند داد که گروه‌های افراطی علیه آمریکا اقدام کنند. اما این امر مبهم است که این تعهد در مورد اقدام این گروه‌ها علیه رقبای آمریکا هم وجود دارد یا نه؟
لذا یک تحلیل هست که شاید طالبان و آمریکا تفاهم کردند که اگر داعش فعال شد علیه رقبای آمریکا وارد عمل شد، آنها چشمانشان را ببندند.
وی با بیان اینکه دو نگاه به صلح افغانستان وجود دارد، یکی نگاه آمریکایی که یک جانبه حرکت کرد و حتی دولت افغانستان و کشورهای منطقه را دور زد و نگاه دیگر که متعلق به ایران است و می‌گوید راه حل این نیست که آمریکا و طالبان پشت پرده توافق کنند بلکه کشورهای منطقه باید یک راه حل با تضمین منطقه‌ای با خروج نیروهای آمریکایی ایجاد کنند و به عبارتی راه حل آمریکا منتقل شود به ساختار منطقه‌ای.
ترامپ به دنبال تضمین منطقه‌ای برای معامله با طالبان
ملازهی گفت: آمریکایی‌ها این نگاه را جدی نمی‌گرفتند اما الان متوجه این شده‌اند که اگر بخواهند این روند ادامه پیدا کند علی القاعده باید کشورهای دارای نفوذ در افغانستان مثل ایران افغانستان، ازبکستان، آسیای مرکزی حتی ترکیه و هند را هم در مذاکرات دخالت دهند تا تضمینی بین‌المللی و منطقه‌ای برای صلح افغانستان بوجود آید.
حرف خلیل‌زاد برای اینست که مسئولیت آمریکا را به حداقل کاهش دهند اما تضمین را کشورهای منطقه بر عهده بگیرند. اینکه این فرمول را بشود عملیاتی کرد و کشورها به آن اقبال نشان دهند مبهم است.
ملازهی درباره دلایل تهران برای تماس با طالبان نیز با اشاره به اینکه دیدارها بین مقامات ایران و طالبان پس از نشست مسکو و رایزنی های روسیه با این گروه شکل گرفت، اظهار داشت: روسها ارزیابی‌های اطلاعاتی دارند که نشان می‌دهد زمینه برای رشد و گسترش فعالیت گروه‌های افراطی و سلفی از منطقه در فرقانه به آسیای میانه و چچن، اظهار داشت: ایرن نیز به دلیل ارتباط گروه هایی چون جندالله و جیش العدل با داعش نگرانی های امنیتی خود را دارد به همین دلیل هم تماس‌هایی را با طالبان با این رویکرد برقرار کرد اما اینکه این تماسها به مذاکرات طالبان با امریکایی ها متصل شود بعید به نظر می‌رسد.
نظر شما