مریم احمدی شیروان/

حتماً این جملات به یادماندنی امام خمینی(ره) را بارها شنیده‌اید که فرمود: «... باید ما محرم و صفر را زنده نگه داریم به ذکر مصایب اهل بیت(ع) که با ذکر مصایب اهل بیت(ع) زنده مانده است این مذهب تا حالا... محرم و صفر است که اسلام را نگه داشته است. فداکاری سیدالشهدا(ع) است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته است...». جملاتی که شاهد آن 14 قرن تاریخ پرفراز و نشیب اسلام است و انقلاب اسلامی ترجمان عینی آن. در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام علی‌اکبر نوایی شورورزی، پژوهشگر و استاد حوزه علمیه خراسان، به تبیین این نگاه پرداخته‌ایم.

امام خمینی(ره) آفریننده عاشورایی دیگر در گستره تاریخ بود

حجت‌الاسلام نوایی در توضیح جمله معروف امام خمینی(ره) که فرمود این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است، می‌گوید: باید بدانیم امام خمینی(ره) آفریننده عاشورا و حماسه‌ای دیگر در گستره تاریخ بود. او در عصر غلبه کامل ظلمت و روح شیطانی از راه و روش امام حسین(ع) و حادثه غمگین و غمبار عاشورای سال 61 هجری الهام گرفت. امام(ره) در بخش‌های پایانی کتاب ولایت فقیه و حکومت اسلامی به طلبه‌ها توصیه کرد که عاشورا بیافرینند. همان طور که در عصر حاضر و دوران معاصر انقلاب اسلامی سبب حیات مجدد اسلام شد زیرا نظام سلطه، آمریکایی‌ها و همه شیاطین عالم دست به دست هم داده بودند تا اسلام را از بیخ و بن برکنده و نابود کنند.

او اضافه می‌کند: امام(ره) با الهام از مکتب حسین‌ بن علی(ع) و مکتب عاشورا انقلاب آفرید. در این میان حبیب بن مظاهرها، علی‌اکبرها و قاسم‌های دوران معاصر ما در پرتو انقلاب امام و با تأسی از امام حسین(ع) و یاران باوفایش و همچنین زنانی که به صحنه آمدند نیز با تأسی از حضرت زینب(س) حیات مجدد اسلام را در دوران معاصر بیمه و تضمین کردند. امام خمینی(ره) با روح ولایی و عشقی که به مکتب عاشورا و اهل بیت(ع) داشت، توانست بزرگ‌ترین اتفاق را در دوران معاصر رقم بزنند بنابراین با اعتقاد راسخ فرمودند این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.

این پژوهشگر دینی در توضیح چگونگی این زنده نگه داشتن نیز توضیح می‌دهد: یزید و تمام دودمان بنی‌امیه سوگند خورده و مصمم بودند که ریشه اسلام را کنده و نگذارند که پیامبر(ص) به آرمان‌هایش دست پیدا کند. انگیزه اصلی معاویه برای قتل امام حسن(ع) نابودی اسلام بود. تمام هم و غم او این بود که خلافت اسلامی را به سلطنت موروثی تبدیل کند تا به برکت سلطنت بنی‌امیه اندک اندک اسلام از بین برود. روایت مغیره بن شعبه شاهدی است بر این ادعا که هدف معاویه نابودی اسلام بود. او می‌گوید که معاویه گفت: ای مغیره، ابوبکر آمد و به مردم نیکی کرد اما وقتی مرد نامش هم مرد. عمر و عثمان هم همین طور. ولی نام محمد روزی پنج نوبت در کنار نام خدا بر سر مأذنه‌ها در اذان برده می‌شود. به خدا قسم، من از پا نمی‌نشینم تا اینکه نام محمد را دفن کنم.

محرم سبب بقای اسلام شد

این استاد حوزه و دانشگاه یادآور می‌شود: بنی‌امیه و ابوسفیان هرگز مسلمان نشده بودند. البته ابوسفیان در ظاهر ادعای مسلمان بودن کرده بود. معاویه نیز به همین دلیل یزید را ولیعهد خود کرد و اگر امام حسین(ع) مقابل این قضیه نمی‌ایستاد، روند حکومت افراد عیاش، شرابخوار و شهوترانی چون یزید ادامه پیدا می‌کرد و اسلام در دهه‌های اول شکل‌گیری از بین می‌رفت. پس وقتی از امام حسین(ع) خواسته ‌شد که با یزید بیعت کند، فرمود: زمانی که امت اسلامی گرفتار زمامداری مثل یزید شود، باید با اسلام خداحافظی کرد. امام حسین(ع) تصریح کرد با وجود حکومتی که یزید در رأس آن است، دیگر امیدی به بقای دین خدا نمی‌رود. از کلام امام(ع) برداشت می‌شود که باید در برابر این خاندان فاسد قیام کرد، آن هم با افشای چهره واقعی آن‌ها.

او تصریح می‌کند: نهضت عاشورا در امتداد این تصمیم تاریخی کاخ ستمگران را از بین برد و آن‌ها را رسوا کرد. بعدها حضرت زینب(س) در مجلس یزید گفت دروغگو و فاسد رسوا خواهد شد. پس از عاشورا حقیقتاً بنی‌امیه دوام نیاوردند و هرگز بر قلوب مسلمین حکومت نکردند هر چند که با زور، سرنیزه و خشونت بر جان مردم مسلط بودند. بنی‌عباس هم همین طور شد و به وسیله نهضت بزرگ عاشورا و انقلاب کبیری که اباعبدالله الحسین(ع) با یاران اندکش به وجود آورد ظالمان و نیت‌های شوم آنان رسوا شد.

مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان در ادامه بیان می‌کند: اینکه محرم سبب بقای اسلام شد، یک حقیقت است. زیرا پس از اتمام واقعه عاشورا و همزمان با فرارسیدن غروب روز دهم محرم جرقه‌های بیداری زده شد و انقلاب‌های تاریخی شکل گرفت. بنابراین ما در دانشگاه‌ها باید جوانان را متوجه کنیم که نهضت عاشورا مطلع‌الفجر تمام انقلاب‌های بزرگ تاریخ شیعه شد و شیعه دار به دوش حرکت کرده تا به این مقطع رسیده است و در این راه گلوی خود را مانند امام حسین(ع) در دسترس دشمنان دین و بنی‌امیه صفتان قرار داده است.

عاشورا، مطلع بیداری جهان اسلام

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح می‌کند: امام حسین(ع) به شیعیان بیداری داد و عاشورا مطلع بیداری جهان اسلام شد. امام سوم شیعیان در عاشورا همه اسلام را تضمین کرد. وجود پاک امام حسین(ع) موجب شد نماز، امر به معروف و نهی از منکر، زکات و... احیا شود. امر به معروف و نهی از منکر امام حسین(ع) در عاشورا بسیار مهم بود. بزرگ‌ترین معروف اقامه حکومت اسلامی و بزرگ‌ترین منکر امامت یک فرد ظالم و ستمگر است. از نظر ایشان امام کسی است که به حکم خدا حکومت کند و قیام به عدالت کند. بنی‌امیه عدالتی نداشت و هر چه بود کشتار، جنایت، فسق و فجور بود و امام سوم شیعیان خود را در راه خدا وقف کرد.

او تصریح می‌کند: حرکت‌ها در راه خدا زمانی به بار می‌رسند که اخلاص در آن‌ها وجود داشته باشد. امام حسین(ع) خالص و مخلص بود و اخلاص او سبب شد که نهضت کبیر عاشورا در طول تاریخ همچون موج حرکت کند و همزمان بر گستره و پهنه آن افزوده شود. از طرف دیگر اصل شهادت موجب نقش مهم محرم در زنده ماندن اسلام شد. شهادت امام حسین(ع) و خون ایشان حماسه‌آفرین بود، همان طور که شهادت حاج‌قاسم سلیمانی حماسه آفرید.

حجت‌الاسلام نوایی در پایان می‌گوید: امام حسین(ع) هدفی والا و باارزش داشت. او تلاش کرد تا حقیقت اسلام را همان طور که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمود، عرضه کند. حقیقتی که سال‌ها مخدوش شده بود. امام حسین(ع) در برابر حکومت ظالم و مستبد ایستاد، مبارزه کرد و برای اصلاح دین اسلام به شهادت رسید. اینکه محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته حقیقت بوده و امام(ره) جز حقیقت چیزی نگفته است.